گذار مدیریت شهری از نهاد خدماتی صرف به «خدمت‌گزار اجتماعی»

به گزارش حلقه وصل، ۱۴ تیرماه هر ساله مصادف با روز شهرداری‌ها و دهیاری‌ها یادآور نقش ویژه و کارکرد اثرگذار شهرداری‌ها در زمینه ارائه خدمات عمومی و مدیریت امورات شهروندان در حوزه محلی است. در این بین، مدیریت شهری در کلانشهر تهران به‌عنوان ام القرای جهان اسلام از جهات گوناگون به‌ویژه از حیث دربرگیری جامعه هدف و کمیت گسترده خدمات، از جایگاه و نقش ویژه‌ای برخوردار است.

وظایف بلدیه در بدو تأسیس

تاریخ تأسیس شهرداری تهران به اوایل سال ۱۲۸۶ خورشیدی تحت عنوان «بلدیه» بازمی‌گردد. بر اساس قانون بلدیه، اداره کردن آن چه اهالی شهر برای اصلاح امور بلدیه به موجب قانون می‌دهند، اداره کردن اموال منقوله و غیر منقوله و سرمایه‌هایی که متعلق به شهر است، مراقبت در عدم قحطی آذوقه شهر به وسایل ممکنه، ساختن و پاک نگاه داشتن کوچه‌ها و میدان‌ها و خیابان‌ها از پیاده‌رو و کالسکه‌رو و باغ‌های عمومی و مجاری میاه و زیرآب‌ها و پل‌ها و معابر و…، و همچنان روشن کردن شهر و تقسیم آب‌های شهری و مراقبت در تنقیه قنوات و پاکیزگی حمام‌ها و مراقبت در رفع تکدی و تأسیس دارالمساکین و دارالعجزه و مریضخانه‌ها و امثال آن از مهم‌ترین مسئولیت‌های بلدیه در بدو تأسیس بوده است.

خدمات‌محور بودن شهرداری، مسئولیت ثابت مدیریت شهری از بدو تأسیس

با توسعه شهرها و تغییر نظامات سیاسی، کارکرد بلدیه نیز رفته رفته دچار تغییر شد؛ به‌طوری‌که برخی از مسئولیت‌ها و مأموریت‌های آن به سایر دستگاه‌ها و نهادها انتقال یافت و بعضاً مسئولیت‌ها و مأموریت‌های جدیدی برای آن تعریف شد؛ اما آنچه که از بدو تأسیس بلدیه تاکنون دچار تغییر نشده، «خدماتی بودن» این نهاد است.

پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، مدیریت شهری دچار تغییرات بنیادین و قابل توجهی شد و با آغاز به کار اولین شورای شهر ۹ اردیبهشت سال ۱۳۷۸ تصمیم‌گیری در حوزه امورات مربوط به شهرداری به این شورا محول شد.

تلاش شهرداری برای گذار از نهاد خدماتی صرف به نهاد خدمت‌گزار اجتماعی

در حال حاضر، شهرداری تهران متشکل از هشت معاونت، ۲۳ سازمان و تعداد قابل توجهی شرکت، اداره کل و مؤسسه است که طیف گسترده‌ای از امور شهروندان را دربرمی‌گیرد. آغاز به کار دوره جدید مدیریت شهری با چشم‌انداز «تهران؛ کلانشهر الگوی جهان اسلام» همراه بود و این گزاره، تقویت‌کننده این امر است که شهرداری تهران بیش از هر دوره دیگری به‌دنبال گذار از نهاد خدماتی صرف به نهاد خدمت‌گزار اجتماعی است؛ شهردار تهران در همین راستا و در همایش روز شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در مورخ ۱۳ تیرماه گفت: امروز عمده فعالیت شهرها توسط شهرداری‌ها در حال انجام است. این در شرایطی است که در حال حاضر نگاه به شهرداری‌ها به عنوان یک نهاد خدماتی است درحالی‌که قانون اساسی خواستار یک نهاد خدمت گزار اجتماعی است تا بتواند در ابعاد مختلف امورات شهر مشارکت داشته باشد و گره از زندگی شهروندان باز کند.

ایجاد قرارگاه‌های متعدد برای نقش‌آفرینی هر چه بیشتر در حوزه مسئولیت اجتماعی توسط مدیریت شهری

مدیریت شهری برای نقش‌آفرینی هر چه بیشتر در حوزه مسئولیت اجتماعی اقدام به راه‌اندازی قرارگاه‌های متعددی در حوزه‌های مختلف از جمله سلامت، مسکن و اجتماعی کرده و سعی بر آن دارد تا با تشریک مساعی با سایر دستگاه‌ها در صدد حل معضلات و مشکلات شهروندان برآید. شهردار تهران در همین خصوص و در در شصتمین جلسه شورای شهر تهران با بیان اینکه برهم انباشتگی مشکلات در تهران شرایطی را ایجاد کرده که حل این مشکلات از عهده یک دستگاه خارج است، گفت: ایجاد قرارگاه‌ها برای جایگزین کردن مدیریت واحد شهری و تفاهمات بین شهرداری و دستگاه‌های مربوطه به ما کمک می‌کند که امکان استفاده از ظرفیت‌های بیشتری را داشته باشیم؛ بنابراین کارشناسی کردن ابعاد مختلف برای تنظیم این تفاهم نامه‌ها ریلی برای ما و وزارت‌خانه‌ها و دستگاه‌های مختلف ایجاد کرده است.

لبیک شهرداری تهران به مطالبه رهبری در راستای حل یک معضل اجتماعی

از جمله مصادیق تلاش مدیریت شهری برای نقش‌آفرینی به‌عنوان خدمت‌گذار اجتماعی، تشکیل قرارگاه جهادی ساخت مسکن شهرداری تهران پس از فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر نارضایتی از میزان تولید مسکن در کشور در مورخ ۱۰ بهمن ۱۴۰۰ بود. شهردار تهران در همان زمان با صدور بخشنامه‌ای از مدیران شهرداری خواست نسبت به شناسایی گلوگاه‌های بروز وضعیت موجود اقدام کنند.

زاکانی در همین خصوص و در هفتاد و پنجمین جلسه شورای شهر تهران با تاکید بر ضرورت مشارکت شهروندان به‌منظور ایجاد تحول در شهر و پیشرفت گفت: امروز در شهر تهران بالغ بر یک میلیون مسکن برای ساکنان موجود کم داریم و حدوداً به سه میلیون و ۳۰۰ هزار خانه لازم داریم.

کارسازی ۱۸۰ هزار واحد برای مردم در قرارگاه مسکن

شهردار تهران در همین راستا و در نشست هم اندیشی با نخبگان علمی فرهنگی، اجتماعی و ورزشی منطقه ۸ شهرداری تهران گفت: در قرارگاه مسکن بنا شده تا ۱۸۰ هزار واحد برای مردم کارسازی شود و تلاش ما بر این است تا با تسهیل در صدور پروانه و فراهم کردن شرایط برای مشارکت مردم به خانه دار شدن آن‌ها کمک کنیم. همچنین شهرداری تلاش دارد تا بازار اجاره را در دست بگیرد و شرایط اجاره داری که ۵۱ درصد مردم شهر با آن درگیر هستند، بهتر شود.

شهرداری تهران کماکان در حال تحول است

علیرضا نادعلی در پاسخ به این سوال که گذار شهرداری تهران از یک نهاد خدماتی صرف به نهاد خدمت‌گذار اجتماعی را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: شهرداری تهران کماکان در حال تحول است و حتماً انتخاب شورای شهر و شهردار تهران در ارائه برنامه‌ها و عملیاتی کردن آن‌ها داشته این بوده که شهرداری تهران صرفاً یک نهاد خدماتی نباشد؛ بلکه خود را یک نهاد اجتماعی و فرهنگی نیز بداند.

سخنگوی شورای شهر تهران خاطرنشان کرد: خوشبختانه شهرداری تهران این مهم را به‌رسمیت شناخته و در این راستا حرکت می‌کند و صاحب توفیقاتی نیز بوده؛ اما همچنان در مرحله شدن است و اینکه بگوییم به نقطه آرمانی رسیده صحیح نیست و همچنان فاصله داریم.