بستن پرونده قتل خاشقجی؛ فصل عقب نشینی ترکیه در مقابل عربستان رسیده است؟

به گزارش حلقه وصل، خبر کوتاه، اما مهم و معنی دار است: روند پیگیری قضائی قتل وحشیانه جمال خاشقجی در استانبول متوقف شد و مقامات قضائی ترکیه، پرونده را کنار نهادند. تحلیلگران معتقدند که با توقف روند پیگیری قضائی قتل خاشقجی، اردوغان عملاً به ملک سلمان و پسرش، یک امتیاز طلایی داده و در برابر او کوتاه آمده است.

اقدام معنی دار دیگری که قوه قضائیه ترکیه انجام داده، این است که کل پرونده را برای مقامات ریاض می فرستد، تا خود آنان به قتل خاشقجی رسیدگی کنند! این در حالی است که اردوغان بارها گفته بود: لازم است مقصر اصلی پرونده را معرفی کنید و کلیه متهمین را برای محاکمه، به ترکیه بفرستید.

جمال خاشقجی، یکی از روزنامه‌نگاران با نفوذ در خاورمیانه، ستون‌نویس واشنگتن پست و روزنامه‌نگار سعودی، در 2 اکتبر 2018 در سرکنسولگری عربستان سعودی در استانبول کشته شد و بعدها مشخص شد که تیم امنیتی تحت امر ولیعهد عربستان سعودی، جسد او را قطعه قطعه کرده و از کنسولگری بیرون برده اند.

در پرونده 26 متهم قتل جمال خاشقجی، دادستان همچنین خواستار توقف محاکمه و انتقال پرونده به عربستان شد. دادگاه حکم داد که باید نظر وزارت دادگستری، درباره انتقال به عربستان سعودی را جویا شود.

در کیفرخواست 117 صفحه‌ای که توسط دادستانی کل استانبول تهیه شده است، احمد بن محمد العسیری و سعود القحطانی که مأمور انجام قتل خاشقجی شده بودند و به دیگر متهمان دستورات لازم را داده بودند، جداگانه متهم شدند.

آنان به جرم «تحریک عمدی به قتل با طراحی و شکنجه با عواطف هیولایی و ضدانسانی» به حبس ابد تشدید شده، محکوم شده بودند. دومین کیفرخواست از سوی دادستانی کل استانبول که در حال ادامه تحقیقات بود، علیه 6 متهم فراری عربستان سعودی مرتبط با قتل خاشقجی تهیه شد.

این کیفرخواست که برای 2 نفر از متهمان تشدید حبس ابد و برای 4 نفر از آنها تا 5 سال حبس محکوم شده بود، در دادگاه پذیرفته و به پرونده الحاق شد. بدین ترتیب تعداد متهمان پرونده به 26 نفر رسید.

تخته گاز در مسیرعادی سازی

مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه، همزمان با اقدام قوه قضائیه در کنار نهادن پرونده پیگیری قتل خاشقجی، اعلام کرده که برای رسیدن به روابط عادی با عربستان سعودی، اقدامات مهمی صورت گرفته است.

او همچنین به این اشاره کرده که به زودی، وزیر امور خارجه عربستان سعودی نیز به ترکیه سفر خواهد کرد و این نمادی از روابط رو به رشد دو کشور خواهد بود.

بسیاری از تحلیلگران ترکیه معتقدند که مجموعه ای از مشکلات و گره کورهای دیپلماسی و سیاست خارجی، محصول مستقیم تصمیمات آنی و خشمگینانه شخص اردوغان است. او از پرونده سوریه و مصر گرفته تا بسیاری از حوزه های دیگر، با رفتارهای خشن، آنی و فارغ از دوراندیشی و همراه با شُو و نمایش، سیاست خارجی را به سمت بن بست سوق داده و هزینه های سنگینی بر دست اقتصاد ترکیه گذاشته است. در نتیجه، مشاورین و دیپلمات ها، رفته رفته اردوغان را اقناع کردند که دست از لجبازی بردارد و به سمت عادی سازی برود.

به همین خاطر، در یک سال گذشته، رجب طیب اردوغان چندین هیئت را به امارات متحده عربی، مصر، عربستان سعودی و نزد رژیم صهیونیستی اعزام و عقب نشینی و تغییر مسیر خود را نمایان کرد.

هنوز مدت زیادی از سفر هرتزوگ سپری نشده که اردوغان، آشکارا اعلام کرده که به زودی نخست وزیر رژیم صهیونیستی نیز به ترکیه سفر خواهد کرد. در نتیجه اقدام فعلی در قبال عربستان سعودی نیز به این معنی است که دستگاه دیپلماسی ترکیه به دنبال به دست آوردن دل پادشاه سعودی است و ظاهراً او نیز اعلام کرده که برای لبخند زدن، شرط و شروطی دارد.

روزی که اردوغان و بن سلمان، سلام علیک نکردند

عکس پایین، نمایی از قهر و کدورت بین رئیس جمهور ترکیه و محمد بن سلمان شاهزاده سعودی را به نمایش می گذارد. این عکس در اوزاکای ژاپن و در جریان نشست سران جی بیست گرفته شد.

عکس بالا برای دورانی است که همه می دانستند، قتل خاشقجی و برخورد وحشیانه با جسد او به دستور تیم ولیعهد بوده، اما اغلب کشورها، ترجیح دادند مصالح مالی و اقتصادی را بر هر چیز دیگری ترجیح دهند و با بن سلمان گرم بگیرند.

دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا در راس این افراد بود و مودی هندی، آبه ژاپنی و پوتین روسی و خیلی های دیگر نیز، طوری با بن سلمان مواجه شده و رفتار کردند که گویی هیچ اتفاق خاصی روی نداده است. اما اردوغان در عکس یادگاری دسته جمعی نشست جی بیست، بدون سلام علیک از برابر ولیعهد گذشت و رسانه های تحت امر آکپارتی، این اقدام را همچون برخوردی عدالت جویانه و جسورانه، بازتاب دادند.

مقدمه ای برای سفر اردوغان به عربستان

برخی از تحلیلگران عرب، به نقل از منابع قطری گفته اند که پیش از این، اردوغان به دنبال آن بوده که در دوحه با محمد بن سلمان، دیدار کند. اما محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، از اردوغان خواسته است که پرونده خاشقجی را کنار بگذارد.

بر اساس اطلاعات جدید، سفر رئیس جمهور ترکیه به عربستان سعودی در ماه آوریل انجام خواهد شد. در نتیجه لازم بود قبل از سفر، اقدام معنی داری صورت بگیرد که آب بر آتش همه اختلافات بریزد.

اردوغان قبلاً تلاتش کرده بود تا نشان دهد شخصاً با پادشاه عربستان سعودی مشکل و اختلافی ندارد. او می خواست توپ را به زمین محمد بن سلمان بیندازد. اما پادشاه عربستان نشان داد که پشت فرزند دردانه و ننر خود را خالی نمی کند و بنابراین، اردوغان ناچار است برای بازگشت به روابط عادی، در برابر محمد نیز، کوتاه بیاید.

 با آنکه چند ماه از اعزام سفیر جدید ترکیه به عربستان سعودی سپری شده، اما استقبال از سفیر دولت اردوغان ضعیف بود و تنها اقدام موفقیت آمیز او آن بود که توانست به تحریم کالاهای تولید ترکیه در فروشگاه های بزرگ عربستان سعودی پایان دهد.

حال باید دید با اقدام جدید اردوغان، عربستان سعودی برای توسعه روابط خود با ترکیه و سرمایه گذاری در این کشور، تا چه اندازه رغبت و اشتیاق نشان خواهد داد.