سنت چهارشنبه‌سوری به روایت زیبای شاهنامه فردوسی

به گزارش حلقه وصل: حسین گلدوست پیرامون آیین چهارشنبه سوری در ایران گفت: سنت‌های باقی مانده همانند چهارشنبه سوری، عید نوروز، یلدا و حتی بسیاری از آیین‌های سنتی ایران وجه تمایز ملت ایران با سایر ملل بوده، نگاهی به چرایی و علل شکل گیری این آیین‌ها فلسفه‌های حکیمانه در پی دارد و شاید همین امر سبب شده که سال‌ها و حتی قرن‌ها دوام داشته و در ذهن همه مردم باقی بماند.

***تاثیر ماندگاری سنت‌ها در امنیت ملی

وی در همین راستا ادامه داد: باید توجه داشت که ماندگاری سنت‌ها در امنیت ملی نیز نقشی موثر دارد لذا باید در حفظ و حراست از این سنت‌ها تلاش کرد. آیین‌هایی همانند گرامیداشت نوروز که در یونسکو به ثبت رسیده و هم اکنون ۱۸ ملت آن را پاس می‌دارند، بیان کننده بسیاری از رویداد‌ها و اتفاقات در منطقه خاورمیانه است و حکایت‌های جذاب و تجربه آموزی را می‌توان از علل شکل گیری و جدایی کشور‌ها و رویداد‌های متعدد آن در منطقه بیان کرد.

گلدوست ابتکار عمل برای حفظ و حراست از سنت‌ها و آیین‌ها را بسیار مهم دانست و افزود: حفظ بسیاری از این سنت‌ها و آیین‌ها امری مهم و تاثیرگذار محسوب می‌شود تا جایی که لازم است کشور ایران به ثبت بین المللی آن اقدام کند. هرکدام از این آیین‌ها پیشینه‌ای ارزنده در پس خود دارد البته در دوره‌هایی این آیین‌ها با آسیب‌هایی مواجه شده، اما گذر زمان این آسیب‌ها را نابود و تنها رویکرد‌های ارزنده موجود در این آیین‌ها را برای ما از تونل زمان عبور داده است. این سنت‌ها می‌تواند محلی مناسب برای گردشگری جهانی شود و در ادامه درآمد زایی فراوانی به همراه بیاورد در عین حال این آیین‌ها نشان از قدمت کشور و پشتوانه فرهنگی و ادبی ما دارد، نکته قابل توجه‌تر اینکه این آیین‌ها در هر منطقه ایران با رسوم آن منطقه آمیخته و جذابیت‌های خاص خود را پیدا کرده که این مهم در جذب گردشگر نقشی موثر و بسزا خواهد داشت.

*** ثبت جهانی چهارشنبه سوری

این محقق، معرفی سنت‌ها در عرصه جهانی را مهم دانست و افزود: بیان سنت‌ها در عرصه بین المللی برای ایران اعتبار است و کشور ما را به عنوان ملتی قدیمی و فرهنگی معرفی می‌کند از سوی دیگر از دست دادن فرصت ثبت آیین‌ها زمینه مصادره آن‌ها را توسط برخی ملت‌ها فراهم می‌کند که این امر اتفاق خوبی نیست ما باید همه این پتانسل‌ها را به فرصت تبدیل کنیم و برای این مهم کوشش فراوانی داشته باشیم.

*** چهارشنبه سوری از زبان ادبیات

وی به فلسفه چهارشنبه سوری در ادبیات ایران اشاره و بیان کرد: فلسفه شکل گیری چهارشنبه سوری در شاهنامه به خوبی بیان شده و حکیم ابوالقاسم فردوسی این آیین کهن ایرانی را با جذابیت تمام مطرح کرده است. زمانی که ضحاک اقدام به کشتن جوانان ایرانی کرد و مغز آن‌ها را به مار‌های رویده بر دوش خود می‌داد، مردم ایران بنیاد خانواد‌های خود را در خطر دیدند این امر سبب شد برخی از خانواده‌ها جوانان خود را برای رهایی از این اتفاق به سوی کوه‌ها گسیل کنند تا در آنجا پناه گرفته و از دست ضحاک در امان بمانند، با انقلاب کاوه و فرو ریختن ظلم ضحاک و نابودی او زمینه برای بازگشت جوانان به سوی خانواده فراهم شد و خانواده‌ها در آخرین چهارشنبه سال اقدام به روشن کردن آتش کردند و با در دست گرفتن مشعل سعی کردند تا بدین وسیله جوانان خود را به سوی شهر‌ها و دیار خود بازگردانند، این امر در سالیان بعد به نماد تبدیل شده، مردم و خانواده‌ها در سال‌های بعد برای گرامی داشت این روز به روشن کردن آتش پرداختند تا یاد کاوه و رشادت او و نتیجه رویکرد این قهرمان اساطیری را گرامی داشته و تجربه‌ای برای پیشنیان قرار دهند، اینگونه بود که چهارشنبه سوری شکل گرفت و ادبیات غنی ایران زمین و فارسی به آن پرداختند.

***نارنجک‌های چهار شنبه سوری

گلدوست به وارد شدن برخی آسیب‌ها به آیین چهارشنبه سوری اشاره و بیان کرد: برخی رویداد‌ها زمینه آسیب به این سنت را فراهم کرد، کم اهمیت دانستن آیین‌ها سبب می‌شود برخی فرصت طلبی کرده و در صدد آسیب برآیند و امروز شاهدیم که آیین زیبا و جذاب چهارشنبه سوری که با آتشی زیبا یادآوری رویداد‌های تاریخی را دربر دارد به دلیل عدم اطلاع و پیشنه این سنت به  صدای نارنجک و مواد محترقه در روز‌های پایانی سال ختم شده و شهر را به لزره در می‌آورد و در این میان تعداد زیادی از افراد به ویژه جوانان و نوجوانان دچار آسیب و صدمات جبران ناپذیری می‌شوند.

*** سنت‌ قصه‌گویی

نویسنده کتاب «ایستاده‌ام» بیان کرد: آیین‌ها و سنت‌های ملی باید به شکل گسترده‌تری و با فلسفه آن برای نسل کودکان و نوجوانان مطرح شود و این مهم از مدرسه تا دانشگاه‌ها شکل بگیرد، این همراهی و ورود در بافت مدرن، جدید و امروزی باید بتواند در فکر کودک و نوجوان وارد شود، همین آگاهی و دانایی به فرهنگ تبدیل خواهد شد، فرهنگی که در نهایت زنده نگه داشتن آیین‌های ارزنده را در پی دارد و می‌تواند به عنوان یک ارزش برای کشور در بین سایر ملل شناخته شود. پیشنبه این آیین‌ها سخنانی ارزنده را بیان می‌کند و درس‌هایی نمرعی و ناگفته را به جامعه انتقال می‌دهد. سنت‌های قصه‌گویی ما هزاران سال پشتوانه دارد؛ بنابراین من موافقم که سنت‌های ما بیشتر از این‌ها باید وارد فضای ادبیات داستانی شود.

*** آیینی که در رسوم مردمان غرق شده

گلدوست به همراهی آیین چهارشنبه سوری با رسوم مناطق اشاره و خاطرنشان کرد: مناطق مختلف ایران آیین چهارشنبه سوی را به شکل‌های گوناگونی برگزار می‌کنند که هرکدام علاوه بر جذابیت علت‌هایی را با خود به همراه دارد، اما معرف‌ترین این آیین‌ها قاشق‌زنی، فال‌گوشی و گره‌گشای، کوزه‌شکنی، آجیل مشکل‌گشا و شال اندازی است البته این آیین در هر شهر ویژگی‌ها خاص خود را در بر دارد.

منبع:میزان