به گزارش حلقه وصل، سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران عید بزرگ مبعث را تبریک گفت.
وی در ابتدا به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی به تماس‌های امیرعبداللهیان با بورل و باقری با انریکه مورا در هفته گذشته اشاره کرد.
* اقدامات انجام شده برای اتباع ایرانی مقیم اوکراین
این دیپلمات ارشد کشورمان درباره آخرین اقدامات وزارت خارجه در خصوص اتباع و دانشجویان ایرانی در اوکراین اظهار داشت: نگرانی‌های ایرانیان مقیم کاملا قابل درک است به رغم تمامی تلاش‌ها در سطح وزرات خارجه و سفارتخانه‌ها در اوکراین و کشورهای همجوار مثل مجارستان، لهستان، رومانی و حتی اتریش انجام دادیم، اما حتی اگر چند ده ایرانی در جاهای مختلف به آنها دسترسی نباشد یا در صف‌های طولانی انتظار برای ورود به برخی از این کشورها حضور داشته باشند ناراحت کننده است و باید در اسرع وقت تلاش کنیم که مشکلات آنها را حل کنیم.
وی افزود: در وزارت امور خارجه تمهیدات گسترده‌ای اندیشیدیم از جمله بیانیه‌هایی که صادر کردیم و اعلام وضعیت اضطراری مقدمه‌ای بود که به ایرانیان و دانشجویان بگوییم آنهایی که کار اضطراری ندارند از اوکراین خارج شوند. تعداد اندکی در آن روزها خارج شدند. بعد از آغاز جنگ تلاش گسترده‌ای توسط سفارت ما و برخی از تشکل‌ها در داخل اوکراین انجام شد و تعداد قابل توجهی از ایرانیان را موفق شدیم از مناطق مختلف خارج کنیم. سه فاز را برای کمک به ایرانیان داشتیم فاز اول انتقال ایرانیان از مناطق جنگی به مناطق امن‌تر بود که از خارکف و مرز بلاروس تلاش کردیم آنها را خارج کنیم. تعداد ۵۰ نفر در خارکف در روز آغاز جنگ باقی مانده بودند و تلاش کردیم آنها را پیدا کنیم تا جایی که میسر بوده تلاش شده که این افراد خارج شوند. سطوح مختلف درگیر ماجرا بودند و وزارت خارجه از وزیر تا پایین‌تر سطح پیگیر هستیم.
وی گفت: برخی از اینها از خارکف خارج شده و به سمت اسلواکی حرکت کردند و سفارت ما در اتریش مطلع شده و در تلاشیم آنها را پیدا کنیم و کارهایشان را انجام دهیم. صف طولانی برای ورود به لهستان است که بعضا دو روز است هنوز نتوانستند وارد شوند. دسترسی‌ها محدود است ولی تلاش کردیم تسهیل کنیم.
* اسکان تعداد قابل توجهی از ایرانیان در ورشو، بوداپست و بخارست
خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: در داخل کشورهای همسایه سفارتخانه‌های ما اکیپ‌هایی را مستقر کردند و در مرز لهستان با اوکراین ماشین‌هایی برای انتقال ایرانیان در نظر گرفته شده است و برخی پرچم‌های ایران در ون‌ها گذاشته شده که هموطنان با دیدن پرچم به سمت تجمع بروند. همه این کارها انجام می‌شود.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: تعداد زیاد قابل توجهی در ورشو اسکان داده شده‌اند، تعدادی در بوداپست و همچنین در بخارست اسکان داده شدند و تلاش شده آنهایی که در مولداوی وارد شده‌اند مرز را رد کنند و وارد رومانی شوند. یک همت بسیار زیادی انجام می‌شود. اما وضعیت جنگی در داخل اواکراین و عدم امکان دسترسی‌ها، کار را سخت کرده است. تعدادی از ایرانیان یا اطلاعاتشان را ندادند و یا در دسترس ما نبودند و اینها طبیعی است. از اصحاب رسانه درخواست می‌کنم اگر اطلاعاتی داشتید در اختیار ما قرار بدهید تا با کمترین خسارت ایرانیان را از اوکراین خارج کنیم.
* پیش نویسی از توافق آماده شده و لازم بود این پیش نویس مورد بررسی دقیق قرار بگیرد
وی در پاسخ به سؤالی درباره موضع ایران در خصوص مسائل باقیمانده در وین و مسائل مربوط به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیان کرد: سفر آقای باقری به تهران همانند بسیاری از سفرهایی که ایشان داشت، برای انجام مشورت‌های لازم با تهران بوده است. شورای عالی امنیت ملی راهبری مذاکرات را بر عهده دارد و ریاست شورا بر عهده رئیس جمهور است ولذا سفر آقای باقری و جلساتی که داشتیم درباره موضوعات باقیمانده است.
خطیب‌زاده بیان کرد: پیش نویسی از توافق آماده شده و لازم بود این پیش نویس مورد بررسی دقیق قرار بگیرد. برخی موضوعات باقیمانده است که آقای باقری دستور العمل‌هایی را لازم داشت که بتواند با طرف‌های مقابل صحبت کند. متاسفانه در سه یا چند موضوع اصلی همچنان طرف‌های غربی و آمریکا تصمیم سیاسی خودشان را نگرفتند. آنچه ما در این چند روز انجام دادیم، در تمامی تماس‌ها تلاش کردیم خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران و منطق ایران و دلیلش و چگونگی مرتفع کردن این موضوعات کاملا هم برای طرف غربی روشن شود و هم اینکه مواضع ایران تبیین شود.
* قطعا از خطوط قرمز خود عبور نمی‌کنیم و انتظار داریم که طرف‌های مقابل بیش از این کش ندهند
این دیپلمات ارشد ایرانی یادآور شد: الان در نقطه‌ای قرار داریم که فکر می‌کنیم ابهامی برای واشنگتن و اروپایی‌ها درباره این خطوط قرمز وجود ندارد. قطعا از خطوط قرمز خود عبور نمی‌کنیم و انتظار قطعی داریم که طرف‌های مقابل بیش از این کش ندهند.
وی اظهار داشت: آقای باقری امروز صبح وارد وین شد. برمی‌گردد برای اینکه مطمئن شود در آن موضوعات مسائل حل شده است. از جمله موضوعات مربوط به رفع تحریم‌ها و ادعاهای سیاسی درباره اقدامات هسته‌ای ایران است که خیلی پیش از این باید بسته می‌شد. طی روزهای آتی باید شاهد باشیم طرف مقابل تصمیم خود را گرفته یا نگرفته است.
* پیش نویس به صورت مشترک آماده شده و بالای ۹۸ درصد به صورت مشترک نگاشته شده/ ما در وین نیستیم که توافق جدید کنیم
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤال دیگری اینکه موضوعات مخالف نظر ایران در این پیش نویس چه بوده است و اگر غرب و آمریکا در خصوص برخی موضوعات از جمله تحریم‌ها با ایران همکاری نکند چه اتفاقی رخ خواهد داد و راهکار چیست؟ گفت: پیش نویس به صورت مشترک آماده شده و بالای ۹۸ درصد به صورت مشترک نگاشته شده و آنچه باقیمانده است مواردی است که باید مرتفع شود. در خصوص موضوعاتی در حوزه رفع تحریم‌ها، در حوزه تضامین و در حوزه برخی ادعاهای سیاسی در حوزه فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران داشتیم فکر می‌کنیم اینها باید در یک بستر مناسب آماده شود.
وی گفت: همه طرف‌ها در وین هستند که در چارچوب منافع مشروع و آشکار خودشان، گفت‌وگوها را جلو ببرند. اولا ما در وین نیستیم که توافق جدید کنیم. توافق در سال ۲۰۱۵ انجام شده است و آن توافق را داریم. ما و ۱+۴ در وین حضور داریم که مطمئن شویم اگر آمریکا می‌خواهد مسیر بازگشتش به به برجام را طی کند که این مسیر یک روزه نخواهد بود باید راستی آزمایی شود و این مسیر پر راستی آزمایی برای آمریکاست. باید مطمئن شویم ورود مجدد آمریکا به برجام یا حضور در میز برجام همراه با انجام تعهدات رفع تحریمی آمریکاست.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: طبیعی است آمریکا مسؤول وضعیت فعلی است و باید توجه کند که اطمینان همه را جلب کند و با توجه به اینکه واشنگتن نشان داده که تا چه میزان غیرقابل اعتماد است ما با دقت باید مذاکرات را جلو ببریم. اجازه دهید الان درباره نتیجه روند قضاوت نکنیم. قضاوت بر این باشد که اگر اراده‌ای برای حل و فصل موضوعات اندک باقیمانده ولی بسیار مهم و کلیدی برای انتفاع جمهوری اسلامی ایران از منافع اقتصادی برجام، مطمئن باشید در کوتاه‌ترین زمان ممکن امکان رسیدن به یک توافق خوب وجود دارد.
وی در پاسخ به سؤالی اظهار داشت: سطح و کیفیت و میزان غنی سازی به سطح و میزانی که در برجام توسط ایران تعهد شده است. آنچه در وین در حال گفت‌وگو هستیم توافق احتمالی در حوزه رفع تحریم‌ها و گستره رفع تحریم‌ها خیلی وسیع‌تر از آن است که آمریکایی‌ها ادعا می‌کردند. توافق قابل اتکاتر و پایدارتر در حال تدوین است و در موضع دستاوردهای هسته‌ای حفظ، صیانت و توان بازگشت پذیری ایران به عنوان تضمین ذاتی و خط قرمز ما باشد.هر چقدر تضامین عینی توسط آمریکا دقیق‌تر داده شود در بندهای مقابل هم این نکته رعایت می‌شود.
خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: اگر حقوق مشروع ایران رعایت شود در نقطه خوبی برای جمع بندی توافق قرار داریم.
سخنگوی وزارت خارجه درباره خبر منتشر شده مبنی بر گفت‌وگو بین روسیه و اوکراین گفت: این گفت‌وگو مورد توصیه و نظر ما بوده و مذاکره برای توقف درگیری‌ها باید مورد توجه قرار می‌گرفته است. راه‌حل سیاسی راه‌حل پایدار برای مشکلاتی است که دهه‌هاست در منطقه وجود دارد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره گفت‌وگوی تلفنی اخیر امیرعبداللهیان و همتای انگلیسی و اینکه آیا تحولی در بحث بدهی انگلیس رخ داده اظهار داشت: تحول در پرونده بدهی ایران باید در لندن انجام شود.توافقات چندین بار است انجام شده حکم دادگاه انگلیسی صادر شده و تعلل آنها نشان می‌دهد چقدر از اجرای قوانین خود به بهانه‌های مختلف فرار می‌کنند. تحول زمانی است که لندن به قانون گردن بگذارد.
وی در پاسخ به پرسشی در خصوص اظهارات وزیر خارجه عربستان مبنی بر اینکه مذاکره با ایران نتیجه نمی‌دهد مگر اینکه ما را هم مشارکت دهند، گفت: اعضای برجام در برجام نوشته شده و توصیه می‌کنیم یک بار وقت بگذارند بخوانند تا بعد از این اظهارات شاذ نکنند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره نگرانی نمایندگان مجلس در خصوص توافق احتمالی بیان کرد: صدای ملت و نمایندگان ملت را در علنی و در جلسات بسته با نمایندگان شنیدیم و نکات آنها را یادداشت کرده و امیرعبداللهیان هم بارها در جلسات کمیسیون امنیت ملی و صحن با نمایندگان به صورت خصوصی گفت‌وگو کرده و تعامل بسیار خوبی در سطح وزارت خارجه و مجلس و همچنین دولت و مجلس انجام می‌شود. راهبری مذاکرات بر عهده شورای عالی امنیت ملی است. رئیس مجلس عضو شوراست. دغدغه‌های نمایندگان را می‌دانیم. در وین نیستیم متن جدیدی جدا از برجام توافق کنیم. در وین هستیم که توافق ۲۰۱۵ این بار به درستی توسط آمریکا و سه کشور اروپایی اجرا شود.
خطیب‌زاده عنوان کرد: آنچه در حال مذاکره در وین است تا چه میزان تلاش شده یک توافق پایدارتر و خوب‌تر براساس توافق ۲۰۱۵ در اجرا به دست بیاوریم. هیچ چیزی بیشتر از تعهدات برجامی نپذیرفته و نخواهیم پذیرفت و هیچ چیزی کمتر از منافع اقتصادی ملت ایران گفت‌وگو نکرده و نمی‌پذیریم و به خاطر بدعهدی و چندین سال خسارت به ملت ایران در مسائل رفع تحریمی پایدارتر مذاکرات را پیش می‌بریم. قانون مجلس الزام آور است و اگر توافق انجام شود و اگر به آن نقطه برسیم حتما نمایندگان مجلس هم متن را می‌بینند عین همه ملت ایران و در خصوص آن می‌توانند نظر دهند و این حق نمایندگان ملت است از هر طیف و هر نگاهی که به مسائل دارند دغدغه واقعی آنها حفظ منافع مردم است آن نقطه همگرایی دولت و مجلس خواهد بود.
وی درباره بیانیه مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه ایرانی را دخالت آشکار در امور داخلی ایران و تعرض به حاکمیت و تمامیت ارضی ایران است و از اساس مردود است. این بیانیه غیر حرفه‌ای و بی مبنا باید اصلاح شود. اتحادیه اروپا جایگاهی ندارد چنین بیانیه‌های غیرحرفه‌ای بود. جزایر سه گانه جزو لاینفک ایران عزیز است و هیچ اختلافی در این زمینه نیست و هیچ جایگاهی اتحادیه اروپا ندارد که درباره وحدت سرزمینی ایران اظهار نظر کنند. هم از نظر حقوق بین‌الملل مردود است و هم از لحاظ افکار عمومی پذیرفتنی نیست.
سخنگوی وزارت خارجه درباره سفر امیرعبداللهیان به وین و اخبار منتشر شده در هفته گذشته نیز بیان کرد: هیچ برنامه‌ای برای سفر به وین تا زمانی که در آن نقطه نگیریم قرار ندارد. الان کمیسیون مشترک ایران و ۱+۴ عضو آن هستند. برای اینکه آمریکا بتواند به کمیسیون برگردد نیاز به تصمیم سیاسی و راستی آزمایی‌ها و تضمین‌هایی دارد.
* طرف کره‌ای به صورت لاک‌پشتی تلاش می‌کند کار را جلو ببرد
خطیب‌زاده درباره مذاکرات انجام شده بین ایران و کره جنوبی اظهار داشت: گفت‌وگوها در کره براساس خواست طرف کره در دیدار معاون وزیر خارجه کره با باقری صورت گرفت. تا الان که با شما صحبت می‌کنم نتیجه‌ای حاصل نشده و طرف کره‌ای به صورت لاک‌پشتی تلاش می‌کند کار را جلو ببرد آن وقتی که طرف کره‌ای به تعهداتش عمل کند می‌توانیم درباره مسائل دیگر صحبت کنیم. تا آن موقع موضوعی که با کره داریم بدهی قطعی آن به ایران است.
وی درباره افزایش مناسبات اقتصادی ایران با روسیه گفت: روابط ایران با روسیه چند لایه چند بعدی و طبیعی است و براساس و برخاسته از همسایگی و حسن همسایگی و نیازهای دو طرف و اراده سیاسی دو پایتخت برای ارتقای روابط به روابط ممتاز. در اوج تحریم‌های فلج کننده تلاش کردیم روابط خود را مقاوم و علیرغم فشارهای ثالث ادامه دهیم.
خطیب‌زاده درباره زمان دور پنجم مذاکرات ایران و عربستان گفت: هنوز تاریخ قطعی نیست و به محض قطعی شدن اعلام می‌شود. زمانی ایران پاسخ‌ها به پیشنهادات دور چهارم را دریافت کند در خصوص جزییات و سطح آن می‌توانیم اعلام نظر کنیم.
خبرنگاری با اشاره به اظهارات مذاکره کننده فرانسه در وین از سخنگو پرسید که گفت‌وگوها در وین تا کجا ادامه خواهد یافت که وی پاسخ داد: اگر فرانسه سازنده‌تر از روز اول عمل کرده بود و تلاش نمی‌کرد مذاکرات را با سکته روبرو کند ماه‌ها قبل در نقطه‌ای قرار داشتیم که متن را داشته باشیم. مسؤولیت فرانسه در وضعیت فعلی برای همه روشن است. فرانسه همه تلاش خود را کند در روزهای آینده خواب نما نشود.
وی درباره بحث ضرب الأجل در خصوص مذاکرات نیز گفت: در چند ماه گذشته از این تاریخ‌ها شنیدیم و بازی زبان ملال آور شده است. آنچه روشن است طرف مقابل باید متعهدانه وارد گفت‌وگو شود و نشان دهد پایبند است. الان چند موضوع بسیار کلیدی برای انتفاع ایران باقی مانده است. اگر می‌خواهند توافقی داشته باشیم باید حسن نیت داشته باشند.
سخنگوی وزارت خارجه درباره مذاکرات با آژانس هم گفت: نکات فنی آژانس شنیده شده است. برداشت ما بارها قبل بود که اگر نگاه فنی به سؤالات آژانس باشد تمامی اینها قابل بسته شدن بود. متاسفانه برخی برداشت‌ها وجود دارد که برخی در مذاکرات فنی آژانس دخالت می‌کنند. ایران روابط فنی بسیار خوبی را با حفظ بی طرفی آژانس همواره داشته است. این پرونده در خصوص برخی سؤالات ادعایی باید خیلی پیش تر بسته می‌شد.
سخنگوی وزارت خارجه به مذاکرات تلفنی امیرعبداللهیان با برخی همتایان در خصوص وضعیت ایرانیان مقیم اوکراین نیز اشاره کرد.
خطیب‌زاده در واکنش به انتشار مصاحبه‌ای از وی مبنی بر اینکه قرار است ۳۷ سفیر تغییر کنند و بحث تغییر سفیر ایران در انگلیس نیز اظهار داشت: چیزی که دیروز به عنوان مصاحبه من با یکی از رسانه‌ها منتشر شد، من هیچ مصاحبه‌ای با هیچ رسانه‌ای انجام ندادم. متاسفانه برخی گفت‌وگوهایی که در فضای خصوصی با برخی از خبرنگاران انجام می‌شود با رفتار غیرحرفه‌ای برخی از آنها به عنوان مصاحبه منتشر می‌شود که بارها اعلام کردم این روند واقعا شایسته جمع حرفه‌ای ما نیست. یک خبر و یک گزارش بیش از آنکه ارزش داشته باشد مطرح شود، رفتار حرفه‌ای و شأنیت آن خبرگزاری و افرادی که در تماس با ما هستند، مهم است.
وی یادآور شد: در مورد گمانه زنی‌های رسانه‌ای درباره تحولات وزارت امور خارجه اظهارنظر نمی‌کنم. تحولات وزارت خارجه و تصمیمات در بستر خود گرفته و انجام می‌شود.