عرضه نفت در بورس و کمک به توسعه صنعت برق

به گزارش حلقه وصل، با توجه به کاهش قابل توجه صادرات نفت در تابستان امسال و ماده 4 آیین نامه اجرایی ماده 12 قانون رفع موانع تولید، دولت می تواند هزینه سرمایه گذاری تبدیل نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی را به صورت نفت خام یا در قالب حواله های بی نام در بورس نفت به این نیروگاه ها تحویل دهد تا انگیزه تکمیل این پروژه های نیروگاهی فراهم شود.

یکی از راه‌های افزایش ظرفیت نیروی برق کشور، تبدیل نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی است که ضمن افزایش بازدهی نیروگاه از حدود 31 درصد به 49 درصد، بدون مصرف سوخت بیشتر به تولید برق کشور افزوده خواهد شد. بدین منظور دولت در بند 19 قانون بودجه سال 92، طرحی را برای تبدیل نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی ارائه کرد که در آن سوخت صرفه جویی شده نیروگاه یا معادل ریالی آن در مدت کم تر از دو سال به سرمایه گذار خصوصی پرداخت می شود [1].

این بند قانونی، به صورت مشابه در قانون بودجه سال 93 تکرار شد و پس از آن در ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر (مصوب سال 94) به صورت دائمی به تصویب رسید. دولت با این اختیارات قانونی، قراردادهای بیع متقابلی را با نیروگاه‌های بخش خصوصی امضا کرد که در صورت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای تبدیل نیروگاه گازی به سیکل ترکیبی، هزینه سرمایه گذاری در مدت قرارداد به وی پرداخت می شود. قراردادهای امضا شده با نیروگاه‌های بخش خصوصی به شرح جدول زیر است:

جدول 1: قراردادهای بیع متقابل با بخش خصوصی برای تبدیل نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی [2]

قرارداد با بخش خصوصی برای تبدیل نیرگاه گازی به سیکل ترکیبی

با امضای قراردادهای فوق، برخی از این نیروگاه ها اقدامات لازم برای انجام پروژه را شروع کردند، اما به مرور زمان، اجرای این قراردادها و پرداخت سوخت صرفه جویی شده یا معادل آن در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت و بیش تر آن ها متوقف ماند. تاکنون از بین نیروگاه های فوق، ساخت دو واحد از نیروگاه پرند مپنا به اتمام رسیده است و واحد سوم نیز تا پایان سال بهره برداری می شود، اما به گفته مدیر عامل مپنا تاکنون مبلغی بابت سوخت صرفه جویی شده به نیروگاه پرداخت نشده است [3]. به این ترتیب باقی نیروگاه ها، انگیزه‌ای برای ادامه پروژه خود ندارند.

طبق ماده 10 آیین نامه اجرایی بند 19 قانون بودجه سال 92 وزارت نفت مکلف است سوخت مایع صرفه جویی شده یا معادل ارزش روز سوخت مایع در زمان تحویل را به صورت نفت خام به سرمایه گذار تحویل نماید. این عبارت در ماده 4 آیین نامه اجرایی ماده 12 قانون رفع موانع تولید نیز به صورت مشابه تکرار شده است. یعنی قانون، وزارت نفت را مکلف کرده است که سوخت صرفه جویی شده یا معادل ارزش آن به صورت نفت خام به نیروگاه تحویل دهد اما این کار تاکنون انجام نشده است.

از سوی دیگر، با اعلام بازگشت تحریم‌های نفتی ایران از سوی آمریکا در آبان ماه 97، برخی از کشورهای خریدار نفت ایران به تدریج خرید نفت از ایران را متوقف کرده اند یا به میزان قابل توجهی کاهش داده اند. آمار فروش نفت و میعانات گازی ایران در انتهای ماه آگوست میلادی (اوایل شهریور) در حدود 1.9 میلیون بشکه در روز ثبت شده که نسبت به سه ماه قبل از آن با کاهش 800 هزار بشکه ای همراه است [4]. حال این سوال مطرح می شود که چرا وزارت نفت، این مقدار کاهش فروش روزانه نفت را بابت بدهی خود به بخش خصوصی تحویل نمی دهد؟

در صورتی که دولت این مقدار کاهش فروش نفت را به نیروگاه های خصوصی که پروژه تبدیل به سیکل ترکیبی را به اتمام رسانده‌اند، تحویل دهد، بقیه نیروگاه ها نیز انگیزه تکمیل پروژه‌های خود را خواهند داشت. به این ترتیب با اجرای پروژه ها هم به بازده نیروگاه‌های کشور افزوده خواهد شد و هم ظرفیت تولید برق افزایش می یابد که برای جبران کمبود تولید برق مفید خواهد بود.

بهترین روش برای تسویه بدهی دولت بابت سرمایه گذاری نیروگاه‌های فوق، عرضه نفت در بورس و تحویل حواله های بی نام محموله‌های نفتی به این نیروگاه هاست. نیروگاه ها نیز می توانند حواله ها را به خریداران آن بفروشند تا به خارج از کشور صادر شود. در واقع می توان از بستر عرضه نفت در بورس استفاده کرد تا بدهی دولت از این طریق به این نیروگاه‌ها پرداخت شود. در نتیجه، با عرضه نفت در بورس از یک سو و تحویل معادل سوخت صرفه جویی شده به صورت حواله‌های نفتی از سوی دیگر، دولت می تواند صنعت بحران زده برق را نجات دهد.

مهدی اجتهادی

منابع:

[1] بند 19 قانون بودجه سال 1392 – شناسنامه قانون

[2] سایت شرکت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی http://www.tpph.ir/SitePages/Project/P_BuyBack.aspx

[3] اظهار نظر علی آبادی، مدیرعامل گروه مپنا - https://www.igmc.ir/Papercuts/ID/12367

[4] بلومبرگ - https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-09-18/in-big-win-for-trump-u-s-sanctions-cripple-iranian-oil-exports