قصه‌پردازی درباره ناصرالدین شاه، این بار به روایت "جیران"

به گزارش حلقه وصل: جیران به عنوان جدیدترین اثر حسن فتحی به تهیه‌کنندگی دوست دیرینه خود اسماعیل عفیفه از صبح امروز واردِ شبکه نمایش‌خانگی شد.  حسن فتحی کارگردان سریال‌های جذاب به خصوص عاشقانه‌های تاریخی با کارگردانی حساب شده و دقیق خود، هر تهیه‌کننده‌ای را شیفته همکاری با خود می‌کند.

 نکته مهم روایت شخصی حسن فتحی از وقایع تاریخی است به سبک روایت علی حاتمی متأثر از روایت‌های مکتوب تاریخی، جهان‌بینی خود را از این روایت تاریخی برای تماشاگر بیان می‌کند.

سابقه حسن فتحی نشان داده با شناخت کامل درام از لحظه لحظه‌های فرم و محتوای درام به نفع هدفش بهره می‌برد؛ جیران از سریال‌های پُر بازیگر حرفه‌ای و جدّی است که هرکدام در جایگاه خود در خلق شخصیت انرژی فراوانی می‌گذارند.

در این سریال که می‌توان گفت عاشقانه حسن فتحی بعد از سریال شهرزاد است، آقا بزرگ صاحب منصب و مغرور و عاشق‌پیشه پیر جای خود را به بهرام رادان  خوش سیمای خوش صدا داده تا به جای مصطفی زمانی عاشق در برابر فتحی پسر به رقابت بپردازد.

 البته همراه با پریناز ایزدیار که این‌بار به جای حسادت و نفرت احتمالاً به عنوان جیران دلربا میان رعیت عاشق و پادشاه عاشق می‌درخشد تا با بازیگران جدیدتر که یار حسن فتحی شده‌اند در خلق یک اثر دلنشین  هم‌پیمان باشند.

با تماشایِ اولین قسمت این سریال به ساختار محکمِ جیران پی می‌بریم که مشتمل بر نویسندگی، تحقیق و پژوهش خوب، گریم، تصویربرداری، صحنه‌پردازی، موسیقیِ خوب و خیلی از موارد دیگر است و البته از همه مهم‌تر وسواسِ بی‌نظیر حسن فتحی و توجه به ظرافت‌ها که کمتر در سریال‌های این روزهای تلویزیون و نمایش‌خانگی، موردِ توجه کارگردانان است. 

به گفته نویسنده و کارگردان سریال جیران، این سریال آمیخته به خیال بوده و زندگی پر فراز و نشیبی را روایت می‌کند. همچنین علاوه بر جیران تعداد زیادی از شخصیت‌ها نیز واقعی‌اند. مجموع قسمت‌های این سریال تا حدود 6 سال از زندگی ناصرالدین شاه و جیران را برای مخاطب به تصویر می‌کشد.

ناصرالدین شاه در اولین برخوردش با جیران و با نگاه اول به او دل می‌بندد و به خاطر چشمان  خدیجه تجریشی، نام او را به جیران تغییر می‌دهد. البته عوامل ساخت سریال جیران داستان این سریال را اینگونه شاعرانه روایت می‌کنند:

زنهار که طراز و طریقت گم شده و مجاز و حقیقت به هم آمیخته/ سهم رعیت کابوس است و سهم سلطان تخت طاووس/کجاست تدبیر کریم‌خان که تاج شاهی پس بگیرد از ما ندانم‌کارها؟/کجاست شمشیر نادر که انتقام بکشد از ما خراب‌کارها؟/ مملکت آشفته است و امیرکبیر در گور خفته است/ هر نامی آبستن ننگ است و هر صلحی آبستن جنگ.

آدمیزاد قبله عالم هم که باشد پناه می‌خواهد/ قلعه‌ای می‌خواهد که جان‌پناهش باشد/ برای اولاد آدم هیچ قلعه‌ای محکم‌تر از عشق نیست/ ایهالناس! دیروز در حوالی تجریش پادشاه شما عاشق شد.

آیا داستان سریال جیران براساس واقعیت است؟

فتحی برای اثر جدیدش برهه تاریخی جذابی از تاریخ معاصر ایران را انتخاب کرده که جذابیت بیشتری به این سریال داده است. داستان سریال درباره عشق ناصرالدین‌شاه به یکی از زنان حرم‌سرایش به نام جیران است.

جیران یکی از همسران محبوب و اولین سوگلی ناصرالدین‌شاه بوده؛ جیران، با سایر زنان دربار ناصرالدین‌شاه فرق داشته؛ شیفته شکار و اسب‌سواری بوده و هنگام سواری، چکمه و لباس مردانه می‌پوشیده است.

البته موضوعِ ناصرالدین شاه به عنوان چهارمین شاه از دودمان قاجار، این روزها برای خیلی از کارگردانان مهم شده؛ قرائت اشتباه و بسیار پیش‌پاافتاده حامد محمدی در سریال نافرجام قبله عالم این رویه را بحث‌برانگیزتر هم کرد‌! همچنین گفته می‌شود «آهوی من مارال» مهرداد غفارزاده هم با پرداختن به این شخصیت در راه نمایش‌خانگی است. 

شاید نکته‌ای که می‌توان در این سریال به دنبالش گشت «واقعیت» مقطع تاریخی ناصرالدین شاه البته از زمانِ میرزا آقاخان نوری و بعد از مرگِ امیرکبیر است. باید دید سوء تفاهم‌ها نسبت به قرائت‌های اشتباه و نادرست از ناصرالدین شاه در برخی از کارها خصوصاً «قبله عالم» نمایش‌خانگی به پایان خواهد رسید یا خیر؟

شاید اصلاً اسماعیل عفیفه تهیه‌کننده «جیران» به خاطر این حرف و حدیث‌ها در مراسم رونمایی این سریال اعلام کرد حضور حسن فتحی گارانتی یا به تعبیری برگِ برنده این سریال است. چرا که او کارنامه قابل اعتنایی در زمینه ساخت سریال‌های عاشقانه و تاریخی دارد.

معرفی بازیگران سریال جیران حسن فتحی

وجود بازیگران توانا فاکتور دیگری است که سبب شده تا این سریال جذابیت بیشتری به خود بگیرد. این اثر دارای ترکیب بازیگران مطرح فراوانی است که باعث شده تا به‌عنوان یکی از پربازیگرترین آثار شبکه نمایش خانگی تلقی شده و آن را از دیگر آثار متمایز کند.

بهرام رادان در این فیلم در نقش ناصرالدین‌شاه قاجار به ایفای نقش می‌پردازد. رادان توانسته با فیلم‌هایی چون عصر یخبندان، بارکد، چهارراه استانبول، سونامی و ایده اصلی به محبوبیت زیادی برسد. بهرام رادان در یک سال گذشته تمام‌ وقت و انرژی خود را صرف بازی در سریال جیران حسن فتحی کرده است.

پریناز ایزدیار در این مجموعه نقش جیران، سوگلی ناصرالدین‌شاه را بازی می‌کند. دو نقش درخشان کارنامه پریناز ایزدیار به همکاری‌هایش با حسن فتحی در سریال‌های شهرزاد و زمانه برمی‌گردد و حالا در سومین همکاری، ایزدیار نقش اصلی سریال جیران را برعهده گرفته است.

مریلا زارعی در دومین حضور خویش در شبکه نمایش خانگی در نقش مادر ناصرالدین‌شاه (مهدعلیا) جلوی دوربین حسن فتحی قرار می‌گیرد. زارعی پیش ‌از این تجربه بازی در سریال مانکن را در شبکه نمایش خانگی داشته است. وی همچنین در فیلم سینمایی کیفر با حسن فتحی همکاری داشته است. ملک جهان خانم ملقب به مهدعلیا همسر محمدشاه و مادر ناصرالدین شاه قاجار بود، او از مهم‌ترین چهره‌های درباری آن دوره محسوب می‌شود که به تحریک او میرزا تقی‌خان امیرکبیر از مقام صدارت اعظم برکنار و کشته شد.

امیر جعفری در دومین حضورش در شبکه نمایش خانگی بعد از سریال ممنوعه این بار در نقش میرزا آقاخان نوری، صدراعظم ناصرالدین‌شاه قاجار در این سریال به ایفای نقش می‌پردازد. وی قبل از این سریال در سه اثر دیگر حسن فتحی، یعنی میوه ممنوعه، پستچی سه بار در نمی‌زند و کیفر با وی همکاری داشته است. میرزا آقاخان نوری دومین صدراعظم ناصرالدین‌شاه قاجار بود. وی به همراه مهدعلیا در عزل امیرکبیر نقش داشت و به‌واسطه چنین خدمتی بعد از عزل و قتل امیر، صدراعظم ناصرالدین‌شاه شد، وی در اداره امور مملکت بسیار بی‌کفایت بود.

مهدی پاکدل بعد از حضور در سریال نمایش‌خانگی هم‌گناه و مجموعه‌های موفقی همچون کیمیا و ستایش در صدا و سیما این بار ایفاگر نقشی متفاوت در سریال جیران شده است. وی نقش سلمان را در این سریال بر عهده دارد.

همچنین ستاره پسیانی بعد از بازی در چهار سریال شوخی کردم، کرگدن، نهنگ آبی و خاتون در چهارمین تجربه حضور در نمایش خانگی مقابل دوربین جیران رفته است. پسیانی حضور در عرصه بازیگری را با بازی در عرصه تئاتر آغاز کرد و در طول سال‌ها فعالیت در این عرصه با کارگردان‌هایی همچون عباس کیارستمی، رضا درمیشیان، مانی حقیقی، رامبد جوان و منیژه حکمت همکاری کرده است. او همچنین در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم یدو دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول زن را دریافت کرده است.

دیگر بازیگران سریال جیران حسن فتحی: بابک حمیدیان در نقش ملیجک، امیرحسین فتحی در نقش سیاوش، مرتضی اسماعیل کاشی در نقش خواجه روشن، الهام نامی در نقش شکوه‌السلطنه، فاطمه مسعودی‌فر در نقش سارای گرجی و …

شاید از مهم‌ترین نکات این سریال طراحی صحنه باشکوه و لباس‌های شکیل بازیگران است. در این طراحی‌ها به جزئیات توجه بسیاری شده و مخاطب در همان نگاه اول متوجه طراحی حرفه‌ای و دقیق صحنه و لباس در این سریال، می‌شود.

احسان جوانمرد پیش از این با نامِ بانوی عمارت و نویسندگی خوبِ او برای این سریال شناخته می‌شود. آن‌قدر حضورِ او مؤثر بود که عزیزالله حمیدنژاد کارگردان این مجموعه، ادامه این سریال را در فصل‌ بعدی مشروط به حضور این نویسنده کرد. نویسنده این روزهای جیران درباره اثر جدید حسن فتحی با خبرنگار تسنیم لحظاتی به گفت‌وگو نشست. وقتی از او سؤال کردیم که مشاور تاریخی این سریال چه کسی بوده او گفت که خودم بودم. البته با شناختِ خوبی که او از تاریخ دارد و پژوهشِ خوب او را در بانوی عمارت دیدیم احتمالاً قرار است با تماشای جیران کمتر دچار سوء تفاهم تاریخی بشویم.

جوانمرد در جریانِ این گفت‌وگو در پاسخ به این سؤال که چقدر از این سریال براساس واقعیت ساخته شده و چقدر داستان‌پردازی شده، تأکید کرد: اولاً نمی‌شود این دو را از هم جدا کرد. اما می‌توانم بگویم نیمی تاریخی و نیمی تخیّل و داستان‌پردازی. تاریخی صرف نیست و قرار هم نبوده که باشد. 

او همچنین درباره اینکه آیا سوء تفاهم هایی که برخی از نمایش‌های اشتباهی نسبت به تاریخ خصوصاً مقطع ناصرالدین‌شاه به وجود آمده با تماشایِ جیران این سوء تفاهم‌ها به پایان خواهد رسید، خاطرنشان کرد: ما سعی کردیم جانب انصاف را در مورد ناصرالدین شاه و سلسله قاجاریه رعایت کنیم. یعنی تا جایی که ممکن بوده و اجازه بوده بیان شود. هم کاستی‌ها و احیاناً خدماتی بوده، سعی کردیم صادقانه چه در مورد آقاخان نوری و ناصرالدین شاه و چه درباره باقی شخصیت‌ها، تمام تلاش‌مان را کردیم تصویری صادقانه نسبت به تاریخ ارائه دهیم. اما بیشتر قصه گفتیم. این سوال شما برمی‌گردد به 20، 30 درصد حجم سریال و 70، 80 درصد قصه است.

نویسنده سریال جیران در پایان به کسانی که می‌خواهند کار تاریخی بنویسند پیشنهاد کرد که 10 سال حداقل بخوانند و بعد به سراغِ نگارش فیلمنامه تاریخی بروند.

منبع:تسنیم