رئیس دستگاه دیپلماسی آلمان کیست؟

به گزارش حلقه وصل، «آنالنا بئربوک» وزیر امور خارجه جدید آلمان از حزب سبزها صبح روز (شنبه) قبل از دیدار با دیگر همتایان خود در گروه ۷، به طور رسمی توسط «لیز تراس» وزیر خارجه کشور میزبان در موزه لیورپول مورد استقبال قرار گرفت. علاوه بر انگلیس و آلمان، ایالات متحده آمریکا، فرانسه، کانادا، ژاپن و ایتالیا نیز شامل این گروه می شوند. به نوشته خبرگزاری د. پ.آ. اولین جلسه کاری وزیران خارجه گروه ۷ به چالش های ژئوپلیتیک کنونی این گروه، مانند مواجهه با روسیه، چین و ایران اختصاص دارد.

در این نشست بئربوک می خواهد اولویت های ریاست آلمان بر گروه ۷ را برای سال آینده ارائه دهد که طبق سیاست های حزب سبز باید شامل مبارزه با بحران آب و هوایی نیز باشد. نشست وزرای خارجه G۷ که برای یکشنبه برنامه ریزی شده است، دومین نشست تحت ریاست انگلیس در سال جاری به شمار می رود که در عین حال اولین نشست برای بئربوک و نیز برای تراس میزبان است که از زمان تغییر کابینه انگلیس در چند ماه پیش روی کار آمده است. در آستانه سال جدید میلادی انگلیس ریاست گروه ۷ را به آلمان واگذار می کند.

به این ترتیب آلمان ریاست گروهی از کشورهای صاحب نفوذ را که شامل فرانسه، آمریکا، ایتالیا، ژاپن و کانادا می شود، از انگلیس تحویل می گیرد. با وجود گسترش نوع نگران کننده ویروس کرونا، این دیدار به صورت حضوری در انگلیس برگزار می شود و فقط حضور نمایندگان برخی از کشورهای آسیایی که به عنوان مهمان دعوت شده اند، به شکل آنلاین خواهد بود.

برای بئربوک وزیر خارجه جوان و تازه نفس آلمان، نشست G۷، فرصتی است که او در آن چندین گفتگو دوجانبه داشته باشد. این سیاستمدار سبز ابتدا با «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا و سپس با «لیز تراس» وزیر خارجه میزبان دیدار کرد. هنوز در مورد محتوای گفتگوهای انجام شده در این دیدارها چیزی منتشر نشده است.

وزیر امور خارجه آلمان با پایان یافتن نشست گروه ۷، راهی پاریس، بروکسل و ورشو شده و یکشنبه آینده دوباره به بروکسل سفر کرده و در آنجا با «اورسولا فون در لاین» رئیس کمیسیون اروپا دیدار خواهد کرد.

آنالنا بئربوک (متولد ۱۵ دسامبر ۱۹۸۰) سیاستمدار جوان آلمانی است که با شکل گیری دولت ائتلافی جدید این کشور به عنوان وزیر امور خارجه فدرال فعالیت می کند. بئربوک از سال ۲۰۱۸ در کنار «روبرت هابک» به عنوان یکی از رهبران سبزها خدمت کرده و نامزد پست صدراعظمی آلمان از سوی این حزب در انتخابات فدرال ۲۰۲۱ بود که او را به اولین نامزد حزب سبزها تبدیل کرد و پس از آنگلا مرکل، دومین زنی بود که توسط یک حزب سیاسی بزرگ آلمان برای صدراعظمی نامزد شد. پس از انتخابات، سبزها با پیوستن به دولتی به رهبری اولاف شولتس از حزب سوسیال دموکرات موافقت کردند و بئربوک به عنوان اولین وزیر امور خارجه زن آلمان در ۸ دسامبر ۲۰۲۱ سوگند یاد کرد.

چه کسی سکاندار سیاست خارجی آلمان است؟

در حالی که بئربوک جوان در تقلای ایجاد روابط دیپلماتیک جدید در بین دوستان برلین است، گمانه زنی هایی در داخل آلمان بر سر اینکه چه کسی در واقع سکاندار سیاست خارجی این کشور خواهد بود، در گرفته است. پس از آغاز سفر اروپایی بئربوک وزیر امور خارجه آلمان، «رولف موتسنیخ» رهبر گروه پارلمانی حزب سوسیال دموکرات SPD به رهبری «اولاف شولتس» اعلام کرد که سیاست خارجی و اروپایی 'به ویژه در دفتر صدراعظم' کنترل خواهد شد.

این همان تلاشی است که به گفته «امید نوری پور» کارشناس سیاست خارجی سبزها، سال ها پیش برای نشان دادن «رابطه آشپز و پیشخدمت» بین «گرهارد شرودر» رهبر اسبق این حزب و «یوشکا فیشر» رهبر وقت حزب سبزها انجام گرفت و در نهایت به ضرر سبزها تمام شد.

سوال اصلی این است که جهت گیری اساسی سیاست خارجی آلمان چه خواهد بود. زیرا بئربوک درست در ابتدای دوره کاری خود، با وضعیتی مواجه می شود که رای دهندگان به این حزب خواهان دنبال کردن یک سیاست خارجی «مبتنی بر ارزش» و حتی «فمینیستی» از سوی دولت آلمان هستند. در این میان مهم ترین کشورهای انگلیسی زبان - ایالات متحده آمریکا، انگلیس، کانادا و استرالیا - بازی های المپیک زمستانی در چین را به صورت دیپلماتیک تحریم کرده اند.

با توجه به وضعیت اویغورها، تحولات هنگ کنگ، بازداشت وبلاگ نویس منتقد «ژانگ ژان» و حبس خانگی تنیسور «پنگ شوآی» که جرات کرد یکی از اعضای برجسته حزب کمونیست چین را متهم کند، به نظر می‌رسد آلمان به عنوان یک عضو مهم اروپا در دوراهی تحریم و پیوستن به شرکای انگلیسی زبان و یا در پیش گرفتن یک سیاست واقعی عمل گرایانه قرار گرفته است.

اما سبزها مطمئن نیستند که اولاف شولتس با رویکرد آنها همراهی کند. اگرچه توافقنامه ائتلاف بین احزاب پیروز انتخابات آلمان، بر «ارتباط نزدیک با کشورهایی» که «ارزش‌های دموکراتیک ما را به اشتراک می‌گذارند» به‌ویژه در «رقابت سیستمی با دولت‌های مستبد» تاکید دارد، اما شولتس به عنوان معاون صدراعظم طی سه سال اخیر از سیاست مداراجویانه آنگلا مرکل علیه روسیه و چین حمایت کرده است.

عملکرد شولتس نشان می دهد که او تمایلی به برهم زدن مناسبات آلمان با چین و روسیه ندارد. او به عنوان اولین شهردار هامبورگ در سال ۲۰۱۵ به شکل گیری یک قرارداد با شرکت بزرگ کشتیرانی چینی Cosco که مدت کوتاهی قبل از انتخابات فدرال منعقد شد، کمک کرد. اکنون این شرکت قدرتمند دولتی که فقط اعضای حزب وی را استخدام می کند، مالک ۳۵ درصد از ترمینال کانتینری «تولر اورت» Tollerort است. در نتیجه، هامبورگ به دروازه مهمی برای واردات محصولات چینی به اروپا تبدیل شده است که شهر هانزه به طور کامل به ادامه این همکاری وابسته است، در کنار این شهر آلمان، دیگر بنادر اروپایی مانند پیرئو، بیلبائو و والنسیا نیز تحت کنترل کوسکو هستند.

شولتس در ماه اکتبر نیز از طریق رئیس شورای اتحادیه اروپا، «شارل میشل» به رئیس جمهوری چین و رهبر حزب کمونیست «شی جین پینگ» پیام داده بود که 'شرکای ائتلاف خود را در کنترل نگه دارد' و تاکید کرده بود با توجه به منافع صنعت صادرات آلمان، می خواهد سیاست 'عملگرایانه' مرکل را ادامه دهد.

همچنین قابل توجه است که دولت چین هنوز از شولتس انتقاد نکرده است. از سوی دیگر، سفارت چین در برلین قبل از شروع به کار به بئربوک هشدار داده بود: «آنچه ما به آن نیاز داریم به جای دیوارسازان، پل سازان هستند». سفارت ابراز امیدواری کرد که 'سیاستمداران آلمانی به طور عینی و جامع به روابط چین و آلمان نگاه کنند' و 'فعالانه به منافع اصلی و نگرانی های اصلی چین احترام بگذارند'.

در عین حال صدراعظم آلمان با این مطلب که خطوط فکری او در سیاست خارجی مغایر با دیدگاه وزیر امور خارجه آنالنا بئربوک است، مخالفت کرده است. شولتس روز جمعه در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با رئیس شورای اتحادیه اروپا «شارل میشل» در بروکسل تاکید کرد: «دولت آلمان به صورت یکپارچه و مشترک عمل می کند».

در پاسخ به سوالی درباره نگرش های متفاوت نسبت به چین، شولتس تاکید کرد که دولت آلمان در تلاش برای برقراری روابط خوب حتی با کشورهایی است که مسیر دموکراسی و حاکمیت قانون را دنبال نکرده اند و این تصمیم بر عهده دولت های مربوطه است.

هر چند بئربوک پیش از این یک مسیر سخت گیرانه تر را علیه دولت های مستبد مانند چین اعلام کرده بود. او تاکید کرده بود که قصد ندارد «واقعیات را پنهان کرده یا آنها را ساکت نگه دارد» و از «سیاست خارجی مبتنی بر ارزش» دفاع کرد. به دنبال این اظهارات رولف موتسنیخ، رهبر گروه پارلمانی SPD تاکید کرد که سیاست خارجی آلمان را صدراعظم هدایت می کند.

میشل، رئیس شورا، سفر افتتاحیه سریع شولز به بروکسل را 'سیگنال بسیار قوی' توصیف کرد. وی در عین حال تاکید کرد: 'حکومت قانون در مرکز پروژه اروپایی قرار دارد'. اتحادیه اروپا تمام تلاش خود را برای دفاع از اصول خود انجام خواهد داد. شولتز در پایان سفر خود به بروکسل با ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو دیدار کرد.