آن‌هایی که حصر سوسنگرد را شکستند

به گزارش حلقه وصل، بعد از ظهر روز ۲۶ آبان‌ماه سال ۱۳۵۹ آخرین سربازان دشمن بعثی با سراسیمگی و ترس شهر سوسنگرد را ترک کردند و این شهر دوباره به دست رزمندگان اسلام افتاد. شهر سوسنگرد یکی از شهر‌های تابع شهرستان دشت آزادگان است که در اوایل جنگ کنترل آن به دست دشمن بعثی افتاد، ولی با توجه به اینکه این شهر برای تصرف شهر اهواز که هدف اساسی عراق در جنگ به شمار می‌آمد بسیار مهم و حیاتی بود. خارج شدن آن از دست دشمن برای رزمندگان ایرانی بسیار حائز اهمیت بود و سرانجام از خود گذشتگی آن‌ها با تعداد نیرو‌ها و ادوات جنگی بسیار کمتر از دشمن باعث شد. این شهر در ۲۶ آبان ماه سال ۱۳۵۹ از دست دشمن خارج شد و اینگونه رویای تصرف مرکز خوزستان از سوی عراقی‌ها با فداکاری سربازان ایرانی نقش بر آب شود.

منطقه‌ای که سوسنگرد در آن قرار داشت جبهه میانی خوزستان بود و منطقه‌ای وسیع شامل حمیدیه، سوسنگرد و بستان را شامل می‌شد. عراق با کنترل آن می‌توانست در هر قسمت از آن به جاده اصلی اهواز - حمیدیه - سوسنگرد و بستان دست پیدا کند. عراق در این منطقه دارای یک لشکر رزهی با سه تیپ، یک گردان نیرو‌های مخصوص، یک گردان پیاده، دو گردان کماندو، یک گردان شناسایی و ۹۰۰ نفر از افراد «جیش الشعبی» مستقر کرده بود در حالی که کل نیرو‌های ایرانی را تیپ سوم لشکر ۹۲ زرهی، رزمندگان سپاه پاسداران، نیرو‌های ژاندارمری سوسنگرد و گروه جنگ‌های نامنظم شهید چمران تشکیل می‌داد.

بعد از متوقف شدن پیشروی دشمن در جنوب غربی اهواز و عدم موفقیت آنان برای اشغال این شهر، تلاش اصلی دشمن معطوف به این موضوع شد تا در غرب، محور اهواز - حمیدیه - سوسنگرد - بستان را قطع کند و به ترتیب تقدم ابتدا حمیدیه یا سوسنگرد و یا بستان را اشغال کند. بدین ترتیب از اوایل آبان ماه سال ۱۳۵۹ ارتش عراق پس از استقرار لشکر ۹ زرهی در جنوب هویزه، شهر سوسنگرد را از جهات مختلف مورد تهدید قرار داد.

در روز ۲۲ آبان فعالیت دشمن اطراف سوسنگرد افزایش یافت و هلی‌کوپتر‌های عراقی مواضع پدافندی ایران که در محور حمیدیه - سوسنگرد مستقر بودند را گلوله باران کردند و در ساعت ۸ و ۴۵ دقیقه همان روز شهر سوسنگرد بمباران شد و توپخانه دشمن از ساعت ۴ تا ۷ صبح آتش خود را به روی شهر سوسنگرد فرو می‌ریخت. نیرو‌های هوایی و توپخانه‌های ایران نیز متقابلا در محور طلائیه - هویزه - سوسنگرد واحد‌های دشمن را بمباران کردند.

در روز ۲۳ آبان از ساعت ۴ و ۳۰ دقیقه صبح شهر سوسنگرد از تمام جهت‌ها زیر باران گلوله توپخانه دشمن قرار گرفت و هلی کوپتر‌های دشمن نیز محور حمیدیه- سوسنگرد را مورد حمله قرار دادند و در پوشش این آتش سنگین واحد‌های زرهی دشمن از سمت غرب و جنوب به طرف سوسنگرد به حرکت درآمدند این در حالی بود که نیرو‌های مردمی و سپاه پاسداران و ژاندارمری مستقر در سایر محور‌ها تنها مجهز به سلاح سبک و ضد تانک بودند.

پس از آغاز حمله دشمن به سوسنگرد و محاصره آن و مقاومت شجاعانه مردم شهر که اجازه ندادند نیرو‌های دشمن شهر را به طور کامل اشغال کنند شهر سه روز در محاصره کامل دشمن قرار داشت. در ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه صبح روز ۲۶ آبان ماه یگان‌هایی از نیرو‌های مسلح کشور متشکل از تیپ ۲ و تیپ ۳ از لشکر ۹۲ زرهی اهواز، گروه رزمی ۱۴۸ پیاده از لشکر ۷۷ خراسان، گروه رزمی ۳۷ زرهی شیراز، گروه جنگ‌های نامنظم شهید چمران با پشتیبانی آتش توپخانه و نیرو‌های هوایی و هوانیروز به منظور شکست حصر سوسنگرد دست به حمله زدند.

گروه‌های جنگ‌های نامنظم شهید چمران در محور «ابوحمیظه» سوسنگرد پیشروی کردند و رزمندگان سپاه و نیرو‌های مردمی در محور سوسنگرد - دهلاویه در مقابل تهاجم دشمن مقاومت می‌کردند. هنگ ژاندارمری سوسنگرد نیز دوشادوش سایر رزمندگان در دفاع از شهر سوسنگرد شرکت داشت. «تیپ ۳ لشکر ۹۲ زرهی» در یک اقدام به موقع آبادی سبحانی را آزاد کرد و عملیات شمالی دشمن با ناکامی مواجه شد. «تیپ ۲ لشکر ۹۲ زرهی» و گروه جنگ‌های نامنظم شهید چمران در شمال و جنوب جاده حمیدیه - سوسنگرد به پیشروی خود ادامه دادند و نیرو‌های دشمن را از دو طرف مورد تهاجم قرار دادند.

ساعت ۱۲ روز ۲۶ آبان تلاش دشمن برای اشغال سوسنگرد در هم شکسته شد و کم کم آثار شکست و عقب‌نشینی در آنان نمایان شد. در بعد از ظهر همان روز عقب نشینی دشمن در شرق سوسنگرد به طرف جنوب آغاز شد و نیرو‌های دشمن تلاش می‌کردند تا هرچه سریع‌تر خود را از مهلکه نجات دهند و به جنوب کرخه عقب نشینی کنند. سرانجام در واپسین ساعت‌های روز ۲۶ آبان تمام نیرو‌های دشمن صحنه نبرد را ترک و به سمت جنوب فرار کردند، تیپ ۲ لشکر ۹۲ زرهی همراه سایر رزمندگان به سوسنگرد رسید و نیرو‌های دشمن در شمال غرب سوسنگرد، به مواضع پدافندی خود عقب‌نشینی کردند و شهر به کنترل کامل نیرو‌های جمهوری اسلامی ایران درآمد.

اما این عملیات پیروزمندانه چند نکته جالب دارد که مهمترین آن‌ها صدور فرمان امام خمینی (ره) در روز ۲۵ آبان ماه یعنی یک روز قبل از آزادسازی سوسنگرد بود که در آن امام (ره) فرمودند: «بایستی تا فردا سوسنگرد آزاد شود» و رزمندگان اسلام در پاسخی سریع و بی‌درنگ به فرمان رهبر خود فردای همان روز دشمن متجاوز را از خاک کشور بیرون راندند و سوسنگرد را آزاد کردند.
نکته دوم هم این بود که در این عملیات نیز حضور مردم به خصوص مردم عرب منطقه در مقاومت در برابر دشمن چشمگیر بود و آن‌ها همانند خرمشهر و آبادان سدی محکم در مقابل دشمن بودند.