پشت پرده‌های گفت‌وگوهای واشنگتن-بروکسل

به گزارش حلقه وصل، «دیوید آلبرایت» مدیر موسسه «علم و امنیت بین‌الملل» آمریکا با ابراز تأسف از اینکه آمریکا نتوانست با اتحادیه اروپا درباره «اصلاح برجام» به توافق برسد و نهایتا از این توافق خارج شد، گفت بر اساس راهبرد «اصلاح» طرفین باید بعد از اجرای سفت و سخت برجام و اعمال محدودیت‌های بیشتر، هنگام انقضای سقف‌های توافق هسته‌ای، به ایران اعلام می‌کردند که همچنان باید رعایت محدودیت‌های پیشین ادامه دهد.

وی در میزگردی که ۲۰ جولای (۲۹ تیر) در «مرکز سیاست خاورمیانه» (MEPC) در ساختمان کنگره آمریکا در واشنگتن برگزار شده و متن آن به تازگی انتشار یافته، گفت پیش از خروج دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا از توافق هسته‌ای، کشورهای اروپایی مذاکرات فشرده‌ای با واشنگتن داشتند و در مسائلی مانند لزوم بازرسی از مراکز نظامی، محدود کردن برنامه موشکی ایران و حفظ محدودیت‌های هسته‌ای ایران پس از بازه زمانی ۱۰ ساله، توافق داشتند، اما طرفین نتوانستند درباره ساز و کار اجرای این اهداف به توافق برسند.

آلبرایت که در تدوین نقشه راه مذاکره‌کنندگان آمریکایی در جریان گفت‌وگوهای منتهی به برجام نقش گسترده‌ای داشت، می‌گوید مفهوم «زمان گریز هسته‌ای» را او ابداع و محاسبه کرده، در این مورد گفت: «در واقع، اتحادیه اروپا، یعنی بریتانیا، آلمان و فرانسه گفت‌وگوهای بسیار فشرده‌ای در مورد این موضوعات با دولت ترامپ داشتند. آن‌ها در مورد این موضوع و اینکه افزایش غنی‌سازی ایران یک تهدید است، اشتراک نظر بسیار زیادی داشتند... آن‌ها به دستیابی به یک راه حل، بسیار نزدیک بودند.»

رئیس موسسه علم و امنیت هرچند به دولت سابق آمریکا در مورد برجام مشاوره می‌داد، اما با روی کار آمدن ترامپ، به یکی از منتقدان این توافق بدل شد و همراه با افرادی مانند «مارک دوبوویتز» مدیر اندیشکده دست راستی «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» از راهبرد موسوم به «اصلاح برجام» حمایت کرد، که بر حفظ چارچوب برجام و افزودن مفاد تازه بر آن مبتنی بود.

او در نشست ماه جولای عدم توافق آمریکا و اتحادیه اروپا در مورد نحوه «اصلاح برجام» را یک «تراژدی» توصیف کرد و گفت مسئله این بود که «این دولت، یا رئیس‌جمهور ترامپ، تصمیم گرفت که تقابل باید الان اتفاق بیافتد و تحریم‌ها باید همین الان اعمال شود.»

این در حالی است که به گفته او، بر اساس راهبرد «اصلاح برجام» قرار بوده تقابل و فشار به ایران برای ادامه اعمال تحریم‌ها، پس از ۶ تا ۸ سال، یعنی زمانی که انقضای محدودیت غنی‌سازی و موشکی به پایان می‌رسد، رخ دهد.

آلبرایت گفت: «باید اعتراف کنم که این راهبرد اصلاح، این بود که شما این توافق را با بازرسی‌های بهتر و خط کشیدن روی برنامه موشک‌های بالستیک قاره پیما اجرا می‌کنید و برای شش تا هشت سال کاری انجام نمی‌دهید. این [توافق] سر جایش می‌ماند. و ایران این پیام را دریافت می‌کند که اگر در آینده بخواهد برنامه غنی‌سازی خود را افزایش دهد، اوضاع بدی برایش رقم می‌خورد. و به همین دلیل، آن‌ها یا مذاکره می‌کنند یا این کار را (افزایش ظرفیت غنی‌سازی) انجام نمی‌دهند.»

او در ادامه این نشست به راهبرد آمریکا پس از خروج از برجام پرداخت و گفت واشنگتن با وجود بیرون آمدن از این توافق، آن را به هم نزد. وی گفت: «یکی از رخدادهای جالب، این است که ایالات متحده تصمیم گرفت توافق را به هم نزند.»

وی رویکرد آمریکا را با مثل «هم خدا را می‌خواهد و هم خرما را» توضیح داد و گفت وضعیتی که ایران اکنون در آن قرار گرفته، همان چیزی است که هم او و هم دولت آمریکا به دنبالش بودند: «آن‌ها تحریم‌ها را که قطعا به ایران لطمه می‌زند، احیا کردند. اما آن‌ها در عین حال ایران را در وضعیتی قرار دادند که اگر محدودیت‌های این توافق را نقض کند، اتحادیه اروپا هم تحریم‌هایش را احیا می‌کند. آن‌ها (اروپایی‌ها) این مسئله را رسما در جلسه کمیسیون مشترک اعلام کرده‌اند.»

آلبرایت افزود: «فرانسه و دیگران به ایران اعلام کرده‌اند که اگر محدودیت‌ها را نقض کنی، با بازگشت تحریم‌های اتحادیه اروپا مواجه می‌شوی. و آن وقت تحریم‌های سازمان ملل متحد هم بازمی‌گردد.»

وی با بیان اینکه آمریکا نقطه هدف سیاست واشنگتن در قبال ایران از «غنی‌سازی محدود» به «غنی‌سازی صفر» بازگشته، گفت معتقد است که تهران فعلا از برجام خارج نمی‌شود، اما نمی‌توان درباره آینده پیش‌بینی کرد و ممکن است در آینده وضعیت آشفته‌ای در ارتباط با ایران پیش آید.

آلبرایت که پیش از این حتی ساز و کار بازرسی برجام را ناکافی و کم‌اثر توصیف کرده بود، در بخش دیگری از این نشست گفت حتی اگر ایران از برجام خارج شود، بازرسی‌های آژانس بر اساس تعهدات ایران در پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) و پروتکل الحاقی ادامه می‌یابد.