به گزارش حلقه وصل، مهدی خورسند، کارشناس مسائل اوراسیا و قفقاز در برنامه نقش جهان در شبکه افق درباره ریشه و دامنه ارتباط جمهوری آذربایجان و رژیم صهیونیستی گفت: ریشه تاریخی این ارتباط به سیاست های رژیم صهیونیستی برای حفظ امنیتش باز می‌گردد.
وی با اشاره به راهبرد رژیم صهیونیستی برای تئوریزه کردن اتحاد پیرامونی از زمان بن‌گورین نخستین رئیس‌جمهور این رژیم یادآوری کرد: بر مبنای این راهبرد رژیم صهیونیستی به دنبال توسعه روابط خود با کشورهای مسلمان غیر عرب منطقه بود تا به کشورهای عرب پیرامونی خود این پیغام را بدهد که هم‌پیمانانی مسلمان اما غیر عرب دارد و فضای تهدید امنیتی علیه خود را از این طریق بشکند.
وی با بیان اینکه ایران، ترکیه و اتیوپی از کشورهای مسلمان غیر عرب بودند که رژیم صهیونیستی به دنبال اتحاد آن با آنها بود اما بعد از انقلاب اسلامی و بر مبنای اصول سیاست های جمهوری اسلامی این اتحاد از بین رفت، ادامه داد: طبق سیاست های امنیتی جمهوری اسلامی نه تنها اقدام علیه رژیم صهیونیستی به رسمیت شناخته شد بلکه ایران از گروه‌های مقاومت علیه رژیم صهیونیستی نیز حمایت می کرد و به این ترتیب اتحادی که اسرائیل به دنبال آن بود شکسته شد.
خورسند اضافه کرد: بعد از شکست این اتحاد، رژیم صهیونیستی در کنار ترکیه و حتی به دنبال هند حرکت کرد و بعد از فروپاشی شوروی ماموریت پیدا کرد تا راهبرد اتحاد پیرامونی را در این منطقه دنبال کند و لایه امنیتی را به مرزهای جمهوری اسلامی ایران بکشاند.
وی با اشاره به سرمایه گذاری گسترده رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان به خصوص در حوزه کشاورزی و آموزش و پرورش گفت :۱۰ سال قبل دولت جمهوری آذربایجان قانون منع حجاب را برای مدرسه رفتن دختران اعلام کرد و با واکنش‌های گسترده‌ای مواجه شد؛ تحلیل‌ها بر این بود که می خواستند بسنجند که چه مقدار سیاست های رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان تاثیرگذار بوده است.
این کارشناس مسایل اوراسیا و قفقاز درباره حجم همکاری باکو و رژیم‌صهیونیستی و رقم ۵ میلیارد دلاری که برای آن مطرح می‌شود، تاکید کرد: حتی گفته می‌شود سطح روابط از ۵ میلیارد دلار نیز بالاتر است و بیشترین حجم این روابط در حوزه نظامی است و فقط تسلیحات نظامی که رژیم صهیونیستی به آذربایجان به جمهوری آذربایجان داره ارزشی بسیار بالاتر از این رقم دارد.
وی با اشاره به اینکه باکو به پهپادهای رژیم صهیونیستی اجازه داد از خاکش برای تجاوز به همسایگان استفاده کند، تاکید کرد: در قضیه شهادت دانشمندان هسته‌ای کشورمان، جمهوری آذربایجان را با سند محکوم کردیم اما آنها تنها به یک عذرخواهی اکتفا کردند که در پاسخ به حسن همکاری ایران، خاک خود را در اختیار دشمن قرار داده اند.
وی در تشریح دلایلی که موجب شد تا دوران طلایی ارتباط ایران و جمهوری آذربایجان بعد از فروپاشی شوروی به مرور به شرایط فعلی برسد نیز گفت: این روابط گام به گام و سال به سال کاهش یافت و اگر آسیب شناسی کنیم ما در حوزه دیپلماسی و تعامل با همسایگان به خصوص حوزه تمدنی ایران باستان کوتاهی کرده ایم.
وی اضافه کرد: متاسفانه در هشت سال دولت آقای روحانی تمام توان و نگاه حوزه دیپلماسی به غرب بود و همه تخم مرغ‌ها را در سبد برجام گذاشتیم و از همسایگان خود غافل شدیم.
وی اضافه کرد: یک سال قبل از وقوع جنگ قره باغ ۲۰۲۰ نوع تحرکات ترکیه و آذربایجان نشان می داد که دارند بستر را آماده می کنند و زمانی که چراغ سبز لاوروف را دریافت کردند، در کسری از زمان جنگ را آغاز کردند و دیدیم که ترکیه نیروهای تکفیری را برای بالا بردن وزنه نظامی جمهوری آذربایجان به آنجا منتقل کرد و سرعت پیشروی آنها را بالا برد.
وی درباره ناسپاسی علی‌اف در قبال همراهی ایران به خصوص در جنگ قره باغ و حمایت رسمی از باکو و در مقابل کارشکنی و ماجراجویی های این روزهای جمهوری آذربایجان نیز تصریح کرد: در ۳۰ سال گذشته جغرافیایی ایران به دلیل اختلافات جمهوری آذربایجان و ارمنستان با امنیت کامل در اختیار آذربایجان و ترکیه بود تا با هم ارتباط داشته باشند اما بعد از جنگ قره باغ، جمهوری آذربایجان دچار غرور کاذب شد و گمان کرد که پیروز معادلات پیچیده قفقاز جنوبی است و بازیگر اصلی میدان است.
این کارشناس مسائل اوراسیا تاکید کرد: این غرور کاذب است و دیدیم که تنها با یک رزمایش نظامی ایران که شاید یکی از یگان‌های ارتش ما در حاشیه مرزها باشد اینطور به تکاپو افتادند و حتی روسها متوجه وزنه سنگین ایران شدند تا جایی که بعد از سفر آقای امیرعبداللهیان به مسکو لاوروف تاکید داشت معادلات منطقه قفقاز جنوبی باید ۳ + ۳ حل شود.
وی درباره نقش ترکیه در این مناقشه تصریح کرد: بر خلاف برخی تحلیل ها که هدف ترکیه را تغییر ژئوپلیتیک منطقه می دانند تحرکات ترکیه در راستای اهداف ژئواکونومیک این کشور است.
وی با اشاره به وضعیت اقتصادی ترکیه به عنوان یکی از بدهکارترین کشورهای دنیا که گرفتار تورم و کاهش ارزش پول ملی است یادآوری کرد: هر چند در ظاهر گفته می شود ترکیه سیاست های قومیتی برای دسترسی به کشور های آذری و ترک زبان دارد اما شاهدیم که اردوغان بر خلاف ژست های پان ترکیسم، راضی به قربانی شدن سربازان جمهوری آذربایجان در دالان زنگزور فقط برای قطع دسترسی ایران به منطقه قفقاز بود.
این کارشناس مسائل اوراسیا تاکید کرد: اردوغان حاضر است خون همه ترک زبانان منطقه ریخته شود تا به اهداف خود برسد، او می خواهد به انرژی دست پیدا کند و برای اینکه بتواند هاب ترانزیت آسیای مرکزی شود و برای حذف ایران حاضر است هر کاری بکند.
به گفته وی اهمیت انرژی دریای خزر به قدری است که از آن به عنوان خاورمیانه دوم یاد می‌شود و ترکیه برای ترانزیت انحصاری این انرژی وارد این مناقشه شده است.