تهران: سهروردی به ما می‌آموزد که اهل معرفت به دنیا اعتنا نمی‌کنند

سهروردی به ما می‌آموزد که دنیادوستان از معرفت محرومند و اهل معرفت نیز به دنیا اعتنا نمی‌کنند. نکته مهم دیگری که می توان از سهروردی آموخت آن است که انسان نباید با عقل دیگران فکر کند.

به گزارش حلقه وصل، سید یحیی یثربی پیشکسوت فلسفه یادداشتی به مناسبت روز بزرگداشت شیخ شهاب‌الدین سهروردی فیلسوف شهیر ایرانی در کانال شخصی‌اش منتشر کرده است که در ادامه می‌آید:

*سهروردی از نظر فکری جایگاه روشن‌تری نسبت به حلاج دارد

گر عشق نبودی و غم عشق نبودی

چندین سخن نغز که گفتی؟! که شنودی؟!(سهروردی)

من دو کتاب درباره دو شخصیت عرفانی ایرانی نوشته ام؛ یکی کتابی است درباره شهاب الدین سهروردی به نام «قلندر و قلعه» و دیگری اثری است درباره حسین بن منصور حلاج به نام «صلیب و صلابت». در این دو کتاب، من زندگی این دو بزرگوار را به صورت داستان نوشته‌ام و البته در هردو از تخیل و برداشت‌های خود نیز استفاده کرده‌ام.

اگرچه این برداشت‌های تخیلی در مورد سهروردی کمتر است و در مورد حلاج بیشتر، چون سهروردی از نظر تاریخی و از نظر فکری جایگاه روشن‌تری نسبت به حلاج دارد. نه تنها زمانش نزدیک به دو قرن از زمان حلاج به ما نزدیک‌تر است که آثار مکتوب متعددی دارد که شخصاً آن‌ها را نوشته و مطمئناً از سخنان خود اوست و لذا برای ما شناخته شده‌تر است.

در حالی از حلاج، آثار مطمئنی برای ما باقی نمانده و هرچه هست، چیزهایی است که به وی نسبت داده‌اند. گاهی این سخنان چنان امروزی است که من از آن‌ها در کتاب صلیب و صلابت بهره گرفته‌ام تا جامعه را متوجه نکاتی بکنم که پیشینیان به آن‌ها توجه نداشته‌اند، از جمله اینکه آنچه ما را نجات می‌دهد، آگاهی همه مردم جامعه است، نه چشم دوختن به این و آن که بیایند و ما را نجات بدهند. نجات اجتماعی و سیاسی در هر جامعه‌ای وابسته به میزان هوش و شعور آن جامعه است، وگرنه با هیچ توپ و تانکی شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه قابل تغییر نیست.

به هرحال، از هر دو شخصیت می‌توان نکات بسیاری آموخت؛ از سهروردی می‌توان کنجکاوی و عشق و علاقه شدید به معرفت، دوستی و علاقه به ایران زمین، بی‌اعتنایی به مال و جاه و عقیده و عمل به این نکته که معرفت با دنیا دوستی در یک جا جمع نمی‌شود، را آموخت. سهروردی به ما می‌آموزد که دنیادوستان از معرفت محرومند و اهل معرفت نیز به دنیا اعتنا نمی‌کنند. نکته مهم دیگری که می توان از سهروردی آموخت آن است که انسان نباید با عقل دیگران فکر کند؛ او می‌گوید تقلید نکنید، حتی از من! خودتان فکر کنید و خودتان نتیجه بگیرید.

نیز از حلاج می‌توان آزاد ماندن، آزاد زندگی کردن و جرأت و جسارت را آموخت که به هیچ قیمتی نباید از راه حق برگشت یا سخن حق را نگفت. از حلاج می‌توان مردم‌شناسی و نیز تحلیل رفتار پادشاهان و عالمان و مشایخ عرفانی را آموخت و با نگرش‌های عمیق و تحلیل‌های دقیقی که از او می‌آموزیم، می‌توان پرده از بسیاری از فریبکاری‌ها برداشت.

این یادداشت را با ترجمه منظوم ابیات عربی شعری منسوب به حلاج به پایان می‌برم:

شب تاریک و من در کام طوفان/ زمقصد دور و بشکسته سفینه

از آن ترسم که نصرانی بمیرم/ نه رو بر قبله، نه دل با مدینه!

برچسب ها: حلقه وصل جبهه فرهنگی انقلاب سید یحیی یثربی روز بزرگداشت شیخ شهاب‌الدین سهروردی معرفت نفس جبهه فرهنگی انقلاب تربیت جوان بانوان روحانیون دانشجویان عادی اندیشه تربیتی مدیریت فرهنگی تهران