فصل سوم برنامه چراغ؛ حجاب چه نسبتی با مقوله آزادی دارد؟

به گزارش حلقه وصل، نوزدهمین و بیستمین قسمت فصل سوم برنامه چراغ یکشنبه ۲۱ شهریور و سه شنبه ۲۳ شهریور ماه بروی آنتن شبکه ۵ سیما می‌رود. طبق روال فصل سوم برنامه که هر هفته یکی از چالش‌ها و مسائل جدی شبکه مسائل عفاف و حجاب مورد بررسی قرار می‌گیرد، این هفته نیز برنامه چراغ چالش جدیدی را مورد بررسی قرار داده که عبارت است از حجاب چه نسبتی با مقوله آزادی دارد؟

چالش این هفته با حضور میهمانان ارجمند «مریم نقاشان» یکی از بانوان فعال و نخبه در رشته علوم قضائی و دارای مدرک دکتری از کشور آلمان و فعال در رشته‌های هنری و ورزشی و دارای مدال و مقام و مسلّط به سه زبان عربی، انگلیسی و آلمانی و دیگر میهمان این هفته «فاطمه منتظری» پژوهشگر، محقق و مترجم تعداد زیادی از مقالات و کتب علمی اسلامی از زبان آلمانی به فارسی، مشاور و مبلّغ خانواده، دکترای تکنولوژی آموزشی و مدرک BBA مدیریت اجرایی مورد بحث و گفتگو قرار خواهد گرفت.

«نقاشان» در رابطه با معنای آزادی گفت: آزادی مطلق در هیچ جای دنیا وجود ندارد و اغلب هم پذیرفتنی نیست، آزادی مطلق یعنی هر کس ساز خودش را بزند و هر کاری را دوست دارد انجام دهد. وقتی این نوع از آزادی در جامعه رواج یابد، آن جامعه دچار تشتت و هرج و مرج می‌شود و هیچ جامعه منسجمی آزادی مطلق به این معنا را نپذیرفته است. آزادی ای که در دنیا می‌بینیم همان آزادی مشروط است. در واقع آزادی بر اساس آرمان‌ها و مصالح یک جامعه و سیاست‌های کلی نظام هر کشور تعریف می‌شود. در کشورهای اروپایی ویترین آزادی وجود دارد اما در باطن که نگاه می‌کنیم زنان محجبه از بسیاری از مزایا به دلیل حجاب محروم هستند از جمله در بحث اشتغال. این تفکر که زن در همه جا حضور داشته باشد تا از گردونه رقابتی عقب نماند، درست نیست؛ بلکه هر فرد باید بر اساس آرمان‌ها و ارزش‌هایش اولویت بندی کند تا ببیند در چه صورتی و با حضور در چه عرصه‌ای می‌تواند فعالیت کند به گونه‌ای که حضور و فعالیت اجتماعی او با ارزش‌هایش مغایرتی نداشته باشد و در تعارض قرار نگیرد.

منتظری با اشاره به لزوم تعریف صحیح واژه آزادی گفت: هر محدودیتی مانع از آزادی نیست. شاید خود آن محدودیت اصلاً اساس و زیربنای یک آزادی باشد. زمانی آزادی معنا پیدا می‌کند که در یک جمع یا در جامعه‌، همه احساس آرامش کنند نه احساس راحتی! راحتی همیشه ملاک آزادی نیست! به عبارت دیگر رسیدن به آرامش، از طریق راحتی اتفاق نمی‌افتد. اگر هر کس، هر طور دوست دارد، عمل کند براساس قواعد و نظریاتی که امروزه در حوزه هرمنوتیک یا پلورالیست یا غیره مطرح می‌شود و هر نوع میلی را اسمش عقیده می‌گذارند، در واقع شخصی سازی اش می‌کنند- در این صورت معنای زندگی جمعی چه می‌شود؟ چگونه می‌توان به همه ی انسان‌ها اجازه داد که هر کس هر طور دلش می‌خواهد باشد، پس اینجا فرق ما با عالَم حیوانات چیست؟ بنابراین باید دید مبنای رفتارها، غریزه است یا شعور انسانی؟ وجه تفاوت انسان با سایر موجودات در شعور است. هر جا شعور پر رنگ می‌شود، پای قواعد به میان می‌آید؛ درست است که من دوست دارم الان غذا بخورم، ولی، یک ولی می‌آید کنارش. درست است که من دوست دارم این گونه لباس بپوشم ولی، این ولی‌ها همان قواعد و قوانینی هستند که وضع می‌شود.

وی افزود: در کشورهایی که مذهبی نیستند، حقوق دان‌هایشان قوانین اعتباری را می‌نویسند، در جوامع مذهبی هم چون ریشه در وحی دارند از وحی الهام می‌گیرند که طبیعی است. جامعه‌ی وحیانی موفق تر است؛ چون قواعدش را از کسی می‌گیرد که خودش خالق انسان است و بالاترین، بهترین و بیشترین معرفت را به وجود انسان دارد. چطور ممکن است خداوند قانونی بگذارد که در برهه‌ای از زمان قدرت اجرایی داشته باشد ولی در زمان‌های دیگر به کار نیاید! پس اگر قانونی گذاشته شده برای تمام زمان‌ها است. تغییر در شیوه‌ها امکان دارد، ولی در اصل قانون هیچ تغییری نداریم. وقتی می‌گوئیم که اصول تغییر نمی‌کنند، به این معنی است که حد پوشش تغییر نمی‌کند. حد پوشش بر اساس فیزیک جسمانی بشر و براساس نفع و ضررهایی که از با حجابی یا بی حجابی متوجه فرد می‌شود، از طرف خداوند تعیین شده است. آن‌چیزی که تغییر می‌کند شاید شکل یا رنگ پوشش می‌تواند باشد.

لازم بذکر است برنامه چراغ، به تهیه کنندگی مصطفی هیودی و سردبیری محمدحسن زمان وزیری و نویسندگی نعیمه اسلاملو کاری از گروه اجتماعی شبکه ۵ سیما است و فصل سوم آن در ۵۲ قسمت تهیه و یکشنبه و سه شنبه هر هفته حوالی ساعت ۹ شب بروی آنتن می‌رود.