تهران: اسماعیلی: «آیینه‌کاری سکوت»، آیینه زندگی واقعی است/ امیری اسفندقه: بیایید در واژگانمان خانه‌تکانی کنیم

به گزارش حلقه وصل، این نشست نقد و بررسی با حضور کارشناسان و منتقدان ادبی مرتضی امیری اسفندقه، رضا اسماعیلی، نعمت الله سعیدی و میلاد عرفان پور به عنوان کارشناس-مجری و شاعر اثر نیلوفر بختیاری و جمعی از شاعران برگزار شد.

اسماعیلی: «آیینه‌کاری سکوت»، آیینه زندگی واقعی است

در ابتدا میلاد عرفان پور به خوانش ابیاتی از کتاب پرداخت. در ادامه نشست رضا اسماعیلی، شاعر و منتقد ادبی درباره کتاب «آیینه کاری سکوت» گفت: این مجموعه آغاز خوب و امیدبخشی برای یک شاعرجوان است و امیدواریم که این راه ادامه پیدا کند و شاهد درخشش بیشتری برای شاعر باشیم.

این کارشناس ادبی در ادامه افزود: اگر در ادبیات فارسی تأمل کنیم متوجه می شویم که اکثر بزرگان و اندیشمندان در کنار تعلقات فکری و نگارش کتاب، شعر نیز می‌سرودند. از گذشته تا امروز پیش از آن که شاعر باشند فیلسوف، فقیه و یا دانشمند شناخته می شدند. هدف از سرودن شعر، خود شعر نبوده بلکه قالب شعر وسیله ای بوده برای ترویج افکار و عقاید و آموزش حکمت و معرفت دینی به زبان ساده بود و از شعر برای تاثیرگذاری بر مردم استفاده می‌کردند. در قرن جاضر نیز شخصیتی مانند امام خمینی(ره) این گونه بودند. در کنار تمام مشغله‌های ذهنی به سرودن شعر نیز می پرداختند. درحال حاضر این روند برعکس شده است. برخی از شاعران حرفی برای گفتن ندارند ولی شعر می گویند و ظاهر یک شعر را رعایت می کنند که باعث می شود در اشعار فقط به صورت و ظاهر هر چیزی توجه کنند. وقتی شاعر دچار فقر اندیشه باشد، شعری که می‌گوید ظاهری عجیب دارد ولی معنا ندارد.

اسماعیلی با اشاره به اشعار نیلوفر بختیاری در این اثر گفت: در مجموعه «آیینه‌کاری سکوت» مشخص است که شاعر دغدغه‌مند است و غم اجتماع دارد. شاعر جمع بین تعهد ادبی و تعهد انسانی را با هم دارد. چگونه گفتن و چه گفتن هر دو برای توفیق یک اثر مهم است. بختیاری حرفی برای گفتن و دردی برای غصه خوردن دارد. در این کتاب شاعر فقط به صنایع ادبی توجه نکرده و شعر را وسیله‌ای کرده برای انتقال مفاهیم بلند انسانی و دینی. در مسائل معرفتی نیز فقط به ظواهر دین اکتفا نکرده و روح دین را نیز در اشعار خود آورده است. نگاه انسانی در کتاب موج می‌زند.

کارشناس ادبی افزود: در این کتاب غزل‌های آیینی با رعایت ادب بندگی و با استفاده از کلمات طیب و طاهر سروده شده‌اند. از کلمات با پیش‌زمینه منفی استفاده نشده و خطوط قرمز رعایت شده است. شاعر بدون چشم داشت مادی و معنوی شعر سروده و از کلیشه‌ها پرهیز کرده است. اشعار مجموعه آیینه و تصویر واقعی زندگی خود ما است.

عاشقانه‌های نیلوفر بختیاری از جنس عاشقانه های امروزی نیست

اسماعیلی گفت: در غزل های عاشقانه نیز نگاه زیبا و پاک در شعر وجود دارد. به ظواهر و صور تکراری نپرداخته و معشوق را به شکل انسانی و روحانی آن توصیف کرده نه شکل و شمایل ظاهری. شعر عاشقانه بختیاری از جنس عاشقانه های امروزی نیست و لطیف و انسانی است. واضح است که شاعر اهل خلوت سازنده است و دچار روزمرگی نشده و از زندگی واقعی الهام گرفته است.

مرتضی امیری اسفندقه: بیایید در واژگانمان خانه‌تکانی کنیم

در بخش بعدی این نشست، مرتضی امیری اسفندقه گفت: ما در سرزمین شعر و شاعری رشد کردیم. از کودکی و در گهواره با شعر آشناییم و شعر در همه زندگی ما جریان دارد. شاعر باید به اطراف خود توجه داشته باشد و از اتفاقات روزمره غفلت نکند. نگاه شاعر این کتاب به هستی حاضر و ناظر است و نسبت به همه چیز شعور دارد. و نگاه متفاوت او به طبیعت کتاب را متمایز کرده است. زمانی یک شاعر موفق است که چشم و گوش او باز باشد و با یادگیری ردیف و قافیه صرف، شاعر ساخته نمی‌شود. نیلوفر بختیاری در نگاه هم شاعر است و به جزئیات زندگی توجه دارد.

این شاعر افزود: ما در ادبیات پارسی با شعر عاشقانه مخالف نیستیم. شعر عاشقانه‌ای که انسانی باشد، نه نفسانی. البته شاعر نمی تواند زیبایی های یک پدیده را نادیده بگیرد ولی نباید در ظواهر بماند.

امیری درباره استفاده از کلمات در شعر گفت: همه واژه ها باید تمیز و طاهر شوند. شاعر تا شاعر است همه واژه ها می توانند زندگی از سر گیرند. بیایید روزه کلمات بگیریم. در این فصل خانه تکانی کلمات خارجی و بی معنا را از فرهنگ لغات زبانی خود حذف کنیم. از فرهنگ غربی که پشت این کلمات خود را به ما تحمیل می کنند غفلت نکنیم. اصطلاحاتی مانند «اوکی» را می‌توان با کلمات فارسی جایگزین کرد.

اسفندقه افزود: شعر پارسی شکل و معنا را با هم همزمان دارد و وهن و ناخلف نیست. با گرفتن این ها از شعر (مانند چیزی که در حال حاضر برخی به عنوان شعر به مردم تحویل می دهند) نمی توان ادبیات را دچار خدشه کرد.

نعمت الله سعیدی: آرامش آگاهانه و غم نجیبانه در کتاب هویدا است

نعمت الله سعیدی، شاعر و منتقد ادبی درباره کتاب «آیینه کاری سکوت» گفت: یکی از گرفتاری های روزگار ما سیطره تفکر انتقادی است. ما در نقد دچار سوءتفاهم شدیم. نگاه انتقادی در دوران معاصر شاکر نیست. تفکر انتقادی از نقد ادبی آغاز شد و نقد ادبی در پیشرفت مکاتب غربی خیلی موثر واقع شد. این تفکر می گوید هیچ چیز مقدسی وجود ندارد و همه چیز را می توان نقد کرد حتی خدا. چون خودش هیچ پایه و مبنای خاصی ندارد و فقط منتظر است بقیه چیزی بگویند تا نقد کند.

وی با بیان اینکه ما از ابتدا درگیری فرم و محتوا داشته‌ایم؛ در حالی که در عالم سیرت، بدون صورت نداریم، اضافه کرد: محتوایی که فرم نداشته باشد، نداریم؛ ولی فرم بدون محتوا داریم. اکنون زمان جنگ فرم هاست. در دوره ای زمان جدال ابرقدرت‌های نظامی بوده است در دورانی روی آوردند به قدرت اقتصادی و در حال حاضر جنگ رسانه ها مطرح است و همه تلاش می کنند با رسانه براندیشه یکدیگر غلبه کنند. زمانی می توانیم بر جایی مسلط شویم که بر تفکرش غلبه کنیم.

سعیدی با اشاره به اشعار «آیینه‌کاری سکوت» افزود: رمز موفقیت کتاب آرامش آگاهانه و غم نجیبانه نهفته در آن است و شاعر معرفت طلب است. به دنبال شهرت نیست. هر کس اول باید برای شخصیت خود پی‌ریزی کند بعد به دنبال مشهور شدن باشد. شهرت بدون پی‌ریزی حماقت است. شاعر در شعر، زندگی اجتماعی و سلوک دارد. عاشقانه‌های وی نیز ذیل آگاهی است و لذت‌گرا نیست.

در پایان با حضور نیلوفر بختیاری شاعر اثر، مخاطبان ابیات تازه سروده شده شاعر را شنیدند و جشن امضای کتاب «آیینه کاری سکوت» شرکت کرد. کتاب «آیینه‌کاری سکوت» اثر نیلوفر بختیاری بهار 96 در انتشارات شهرستان ادب به چاپ رسیده است. بختیاری از هنرجویان دوره‌های آموزشی آفتابگردان ها بوده و این مجموعه اولین اثر منتشر شده اوست.