برجام باید در سریعترین زمان احیا شود/ ایران حرف از «تضمین» نزند!

به گزارش حلقه وصل، روزنامه جام جم گفت‌وگویی با دانیل کیمبال رئیس موسسه کنترل تسلیحاتی آمریکا صورت داده است که در ادامه از نظرتان می‌گذرد.

- قطعا شاهد بودید که در سال ۲۰۱۸ میلادی، دولت ترامپ علی رغم پایبندی مطلق و کامل ایران به توافق هسته‌ای و انجام تعهدات خود در ذیل این توافق، به صورت یکجانبه از برجام خارج شد و سخت‌ترین تحریم‌ها را علیه ایران وضع کرد. با توجه به احتمال تکرار این ماجرا در آینده، ارائه تضمین از سوی کاخ سفید جهت حفظ توافق را تا چه اندازه‌ ضروری می‌دانید؟

به نظر من، طرفین ( ایران و آمریکا) باید بر اساس تعهد و نه تضمین وارد مذاکره و عمل شوند. مذاکرات اکنون به مرحله حساسی رسیده و احیای برجام نیز در دسترس است. واشنگتن می‌تواند به تهران اطمینان دهد که اگر به تعهدات خود در ذیل این توافق بازگردد، تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران نیز برداشته خواهد شد. ایران نیز می‌تواند به صورت متقابل این اطمینان را به آمریکا بدهد که در صورت برداشته‌شدن تحریم‌ها، به تعهدات خود در برجام باز می‌گردد. در این میان، باید از اقداماتی که مذاکرات را وارد پیچیدگی یا گره‌های ناخواسته کند اجتناب کرد.

- پس شما درخواست حقوقی ایران مبنی بر ارائه تضمین از سوی دولت آمریکا، جهت حفظ برجام ( در صورت احیای توافق هسته‌ای) را مانعی برای ادامه مذاکرات می‌دانید؟

دوباره تاکید می‌کنم که طرفین باید بر اساس تعهدات متقابل وارد مذاکره و توافق شوند، نه چیز دیگر. واقعا کسی نمی‌تواند اکنون این تضمین را به ایران دهد که رئیس جمهور بعدی آمریکا به برجام پایبند خواهد ماند یا خیر! این مساله به دولت بعدی آمریکا بستگی دارد نه دولت فعلی. بهترین تضمین، همان احیای توافق هسته‌ای و انجام تعهدات طرفین در برهه زمانی کنونی است. به نظر من، بازگشت طرفین به برجام بهترین گزینه‌ای است که در حال حاضر قابل تصور است.

- به گفته بسیاری از منابع، یکی دیگر از موانع احیای توافق هسته‌ای مربوط به عدم رفع همه تحریم‌های ضد ایرانی از سوی آمریکاست. به نظر شما رویکرد واقعی دولت بایدن در قبال رفع تحریم‌های مغایر با برجام چگونه است؟

بایدن قبلا نیز اعلام کرده که می‌خواهد پس از انطباق تحریم‌ها (تحریم‌های ضد ایرانی) با سند برجام و بر اساس گام‌های متجانس و همزمانی که طرفین برمی‌دارند، تحریم‌های مغایر با برجام و برخی تحریم‌هایی که توسط دولت ترامپ وضع شده است را تعلیق کند. در این میان، لازم است میان طرفین برداشت و درکی مشترک در خصوص تحریم‌های ذکرشده و طبقه‌بندی آنها صورت گیرد. باید مشخص شود که کدام یک از تحریم‌های دوران ریاست جمهوری ترامپ مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران و کدام یک مربوط به موارد غیر هسته‌ای است. در این صورت، مشخص خواهد شد که به صورت مصداقی کدام یک از تحریم‌ها باید با بازگشت آمریکا به برجام تعلیق شود.

- طی روزهای اخیر، برخی اعضای کنگره و خصوصا مجلس سنای آمریکا، خواستار بررسی کامل توافق نهایی وین شده‌اند. تحلیل شما از این موضوع چیست؟

باید بپذیریم که سیاست و استراتژی فشار حداکثری ترامپ علیه ایران شکست خورد و رئیس جمهور سابق آمریکا به اهداف خود در تقابل با تهران دست پیدا نکرد. در برهه زمانی فعلی نیز برخی سناتورها و سیاستمداران، همان سیاست شکست‌خورده را دنبال می‌کنند. اما با توجه به ترکیب کنگره و شرایط موجود، در مجلس سنا مخالفین قابل توجه و قدرتمندی وجود ندارند که بتوانند اقدام بایدن جهت بازگشت احتمالی به برجام را وتو کرده یا اقدامات رئیس‌جمهور آمریکا را با شکست مواجه سازند.

منتقدان برجام در آمریکا، جایگزینی برای آن ارائه نکرده‌اند. ترامپ نیز در دوران ریاست جمهوری خود، علی‌رغم مخالفتی که با توافق هسته‌ای صورت‌گرفته با ایران داشت، جایگزینی در قبال آن ارائه نکرد و صرفا از این توافق خارج شد.

فراتر از آنچه ذکر شد، کشورهای اروپایی و خصوصا تروییکا (آلمان، انگلیس و فرانسه) باید نسبت به این مساله آگاه باشند که احیای توافق هسته‌ای، بهترین و عاقلانه‌ترین اقدامی است که باید انجام گیرد. همه طرف‌های حاضر در توافق هسته‌ای، باید تلاش کنند تا احیای برجام در سریع‌ترین زمان ممکن صورت گیرد و از تاخیر در احیای این توافق بپرهیزند. شکست در احیای توافق هسته‌ای، قطعا شرایط را در نظام بین‌الملل بدتر خواهد کرد. پس برای احیای توافق هسته‌ای، طرف‌های اروپایی و حتی دو کشور چین و روسیه نیز باید اقدامات ملموس و مهمی را صورت دهند.