دلایل ادامه حضور نظامی ترکیه در افغانستان

به گزارش حلقه وصل، همزمان با مطرح شدن روند خروج ناتو و آمریکا از خاک افغانستان، دولت ترکیه پیشنهاد تداوم حضور نظامیان خود در کابل را ارائه داده است.

در همین راستا روز ۱۴ ژوئن در حاشیه نشست ناتو، «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه در دیدار با «جو بایدن» همتای آمریکایی، بر سر ادامه حضور نظامی ترکیه در افغانستان و تأمین امنیت فرودگاه کابل به توافق رسیدند.

این در حالی است که این روزها آنکارا بر سر مسائل منطقه‌ای با واشنگتن تنش‌هایی را تجربه می‌کند که بر شرایط ترکیه هم تأثیر منفی داشته اند.

برای همین اردوغان با هدف بدست آوردن امتیازاتی از دولت‌های غربی، موضوع فرودگاه کابل را مطرح کرد. به طوری که «خلوصی آکار» وزیر دفاع ترکیه در مصاحبه‌ای با روزنامه حریت گفت که شروط ما برای ماندن در افغانستان بهره گیری از حمایت مالی، سیاسی و لجستیکی از سوی غرب است.

از طرفی، ترکیه حدود ۵۰۰ نیروی نظامی در خاک افغانستان دارد و انعکاس اخبار مربوط به توافق ترکیه و آمریکا، صدای اعتراض بسیاری از احزاب را درآورده است.

خبرنگار مهر، در خصوص اهداف اصلی اردوغان برای حضور نظامی ترکیه در کابل، گفتگویی را با «محمت علی گوللر» تحلیلگر ترکیه‌ای و ستون نویس روزنامه جمهوریت ترکیه انجام داده است که در ادامه از نظر می‌گذرد:

* به نظر می‌رسد ترکیه در راستای ترمیم روابط خود با آمریکا پیشنهاد تأمین امنیت فرودگاه کابل را به دولت بایدن داده است. تحلیل شما چیست؟ اهداف ترکیه از چنین پیشنهادی چه بوده است؟

بین ترکیه و ایالات متحده اختلافات بسیاری به خصوص در مورد مبارزه با تروریسم وجود دارد. با وجود همه این اختلافات، هم بایدن و هم اردوغان خواهان همکاری در راستای بهبود روابط بین دو کشور بوده اند. اردوغان این روزها با مشکلات اقتصادی و سیاست داخلی ترکیه دست و پنجه نرم می‌کند. برای همین، او فکر می‌کند که به حمایت غرب نیاز دارد تا بحران‌های داخلی کشور حل شود.

بایدن نیز پیشتر اعلام کرده بود که قصد ترمیم روابط با کشورهایی را دارد که از گذشته در ائتلاف با آمریکا بوده اند. این دو رئیس جمهور، ناتو و افغانستان را بستری برای بهبود روابط ترکیه و آمریکا می‌دانند. تأمین امنیت دیپلمات‌های ناتو و آمریکا هنگام ورود و خروج از فرودگاه کابل برای دولت‌های غربی بسیار مهم بود.

*در صورت عملی شدن این پیشنهاد نتیجه آن برای ترکیه چه خواهد بود؟

شاید تأمین امنیت آمریکا و ناتو در فرودگاه کابل از سوی ترکیه به نفع اردوغان در سیاست داخلی شود اما در مجموع، برای ترکیه اقدام مطلوبی نخواهد بود.

ترکیه سال‌ها برای برخورداری از استقلال، با قدرت‌های امپریالیسم مبارزه کرد تا الگوی دیگر کشورها باشد اما اکنون به نمایندگی از امپریالیسم قصد تداوم حضور در کشور مظلوم افغانستان را دارد.

* با توجه به واکنش مقامات روسی نسبت به این مساله می‌توان دریافت مسکو مخالف عملی شدن این پیشنهاد است. کما اینکه مسکو و آنکارا علی رغم روابط مطلوب، اختلاف نظرهایی بر سر مسائل منطقه‌ای دارند. اکنون، این موضوع چه تأثیری در روابط ترکیه و روسیه خواهد داشت؟

نه تنها مسئله افغانستان، بلکه اوکراین، گرجستان و دریای سیاه نیز جز موضوعاتی هستند که ظرفیت ایجاد اختلاف میان ترکیه و روسیه را دارند. زیرا نامطلوب‌ترین وضعیت برای ایالات متحده آمریکا در این منطقه، همکاری ترکیه، روسیه و ایران است. به همین دلیل وجود تنش غیر قابل کنترل در روابط ایران- ترکیه و یا روسیه- ترکیه موضوعی است که آمریکا را خشنود می‌کند. با این اوصاف، من فکر می‌کنم مسکو تلاش خواهد کرد تا با توسعه روابط دیپلماتیک و انعطاف پذیرتر، با افزایش تنش میان دو کشور مقابله کند.

* طالبان مخالف حضور ترکیه در کابل است. به نظر شما آیا حضور ترکیه در افغانستان نمی‌تواند تأثیر مخرب‌تر در شرایط بحران داخلی افغانستان داشته باشد؟

به طور کلی مسائل داخلی افغانستان مربوط به خود آن کشور است. اشغالگری ۲۰ ساله ناتو و آمریکا در خاک افغانستان مساله این کشور را حل نکرد. باید مساله افغانستان در خود آن کشور و توسط مردم آن کشور حل شود. برای حل بحران افغانستان می‌توان با حمایت اقتصادی از سوی همسایگان مانند پرداخت وام بدون بهره و با یک برنامه بازپرداخت بسیار طولانی برای زیرساخت‌ها و یا فروش انرژی ارزان قیمت تر در حل مساله افغانستان کمک کرد. برای مثال، ایران با حمایت در زمینه انرژی و چین با حمایت اقتصادی می‌تواند به بهبود شرایط افغانستان کمک کند.

ترکیه نیز بدون مداخله نظامی می‌تواند در زمینه آموزشی و بهداشتی دست یاری به سوی مردم افغانستان دراز کند.

به طور خلاصه، مساله افغانستان مربوط به کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نیست. مردم افغانستان با همراهی کشورهای همسایه می‌توانند مشکل خود را حل کنند زیرا افغانستان در مرز مشترک آمریکا قرار ندارد بلکه در جغرافیای نزدیک همسایگان خود زندگی می‌کند.