تهران: امیری اسفندقه: جهان را حروف الفبا نجات می‌دهد، نه بمب اتم

به گزارش حلقه وصل، مراسم رونمایی از کتاب «سیاه‌مست سایه تاک»، تازه‌ترین اثر مرتضی امیری اسفندقه با حضور جمعی از اهالی فرهنگ از جمله سیدعلی موسوی گرمارودی، محمدمهدی سیار، علیرضا قزوه، سعید حدادیان، محمدکاظم کاظمی و ... در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.

سیدعلی موسوی گرمارودی در ابتدای این مراسم، امیری اسفندقه را از شاعران دارای طبع روان در دوران حاضر دانست و گفت: تنها چند شاعر در روزگار ما این ویژگی را دارند که امیری اسفندقه یکی از این شاعران است.

قزوه نیز در این مراسم، امیری اسفندقه را «اخوان جوان» نامید و گفت: سایه اخوان ثالث بر سروده‌های امیری اسفندقه احساس می‌شود. او در سروده‌هایش انسان را می‌داند و آدم‌ها برای او در سروده‌هایش محترم هستند. 

وی با بیان خاطره‌ای از شفیعی کدکنی که گفته بود قصاید امیری اسفندقه کم از قصاید بهار ندارد، یادآور شد: اشعار امیری اسفندقه دارای جامعیت است. او همچنین سلوک ویژه‌ای دارد که در اشعارش خود را نشان می‌دهد. تمامی این موارد سبب می‌شود تا سروده‌های امیری اسفندقه در مقایسه با دیگر شاعران متمایز باشد.

کاظمی نیز در این مراسم به زبان‌آوری امیری اسفندقه اشاره کرد و افزود: یک عنصر اصلی این ترکیب‌، همان «زبان‌آوری‌» است‌، یعنی میراث کهن قصیده‌، که شاعر ما بدان مسلّح است‌. قصیده بنابر مقتضیاتی که در اینجا مجال شرحش نیست‌، بیشتر مجال مهارتها و هنرمندیهای زبانی است و هنوز هم ضرورت این غلبه حس می‌شود. مسلماً در قالبی چنین مطوّل که شنونده برای خوانش همة شعر نیاز به عبور سریع از بیتها را دارد، مجالی هم برای درک نازک‌خیالی و ریزبینی و ایهام‌های ظریف و شبکه‌های تودرتوی ارتباطات فراهم نمی‌شود. ولی هنرمندیهای زبانی قابل‌وصول‌تر هستند و تأثیر آنی‌شان بیشتر است‌. با مروری بر این قصیده‌واره‌ها، روشن می‌شود که امیری به این هنرنمایی‌های زبانی بی‌عنایت نیست‌، به ویژه ایجاد موازنه میان دو مصراع از لحاظ ساختار جمله‌.

وی به دیگر ویژگی‌های شعری امیری اسفندقه اشاره کرد و یادآور شد: در کنار این زبان‌آوری ـ که تا حدودی رنگ و بوی کهن دارد ـ در شعر امیری چیز دیگری هم هست که بدان تازگی و طراوت می‌بخشد، یعنی برخورداری از زبان محاورة امروز. بسیار کم اتفاق می‌افتد که این دو خاصیت‌، در یک شعر جمع شوند; استواری و صمیمت‌. غالب قصیده‌سرایان نمی‌توانند آن فخامت دیروزین را در زبان امروز پیاده کنند و از همین روی‌، زبانشان با همه استواری‌، گیرا و جذّاب نیست‌. امیری برای امروزی‌کردن زبانش دو کار مهم کرده‌است‌. یکی از این دو کار، بی‌پروایی در کاربرد واژگان است‌. در قصاید او، هم کلماتی بسیار عامیانه همچون «موسی‌کوتقی‌»، «لوش‌» و «کله‌ونگ‌» دیده می‌شود و هم کلماتی بسیار جدید و نوآمده همچون «اتوبوس‌» و «هواپیما». اما از این مهم‌تر، بهره‌گیری شاعر است از تعبیرات و ضرب‌المثل‌های مردم امروز، که زبان را بسیار صمیمی و گیرا می‌کند. گویا زبان ایرج‌میرزا و ملک‌الشعرا بهار در یک شعر جمع شده است‌، چنان که در این بیتها می‌بینیم و امیری از این دست بسیار دارد.

امیری اسفندقه در این مراسم ضمن اشاره به معجزه کلمات برای تغییر جهان گفت: جهان را حروف الفبا نجات می‌دهد، نه بمب اتم. گفت بخوان: «الف لام میم». این حروف، هم «الم» و هم «الف»، «ب»، «پ» معجزه خود را انجام خواهد داد. چه شکوهی دارد کشف اسرار الفبا وقتی، کودکی آب را می‌خواند، نه می‌نوشد. 

وی همچنین در بخش دیگر صحبت‌های خود از حضور محمدکاظم کاظمی در مراسم تشکر کرد و افزود: مشک تازه می‌بارد عطر بهمن کابل/ نکهت دگر دارد سرو و سوسن کابل.

«سیاه‌مست سایه تاک» از سوی انتشارات شهرستان ادب به چاپ رسیده است. این کتاب شعر خواندنی  شامل 100 قصیده از امیری اسفندقه است که همگی آنها به شخصیت‌های فرهنگی کشور تقدیم شده است.

این مجموعه شعر که آراسته به طرح جلد زیبایی از «مجید زارع» است، شامل دو دفتر با عناوین «چین کلاغ» و «سوا شب» است. دفتر قصائد «چین کلاغ» که بخش نخست مجموعه را دربرمی‌گیرد، شامل 44 قصیده است که پیش از این در سال 1383 منتشر و عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را نیز به دست آورده بود. این مجموعه بیش از دوازده سال بود که تجدید چاپ نمی‌شد.

دفتر قصائد «سوا شب» نیز عنوان تازه‌ترین قصائد منتشر نشده از مرتضی امیری اسفندقه است که در قالب 56 قطعه در این کتاب گردآوری شده است. «سوا شب» نیز همچون بسیاری از عناوین کتاب‌های دیگر امیری اسفندقه نامی بومی و به گویش اسفندقه‌ای کرمانی، به معنای «فردا شب» است. از جمله شخصیت‌های فرهنگی که در این کتاب قصیده‌ای به آن‌ها تقدیم شده است می‌توان به دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، زنده‌یاد خسرو شکیبایی، دکتر محمود مهدوی دامغانی، دکتر سیدعلی موسوی گرمارودی، بهاءالدین خرمشاهی، علی انسانی و مفتون امینی اشاره کرد