تهران: بیانات رهبر انقلاب چراغ راه و پشتوانه‌ای مهم برای مستندسازان است

به گزارش حلقه وصل، نشست مشترک مستندسازان استانی با رئیس سازمان سینمایی حوزه هنری انقلاب اسلامی، مدیر شبکه مستند و مدیر مرکز مستند سوره حوزه هنری برگزار شد.

بعد از دیدار صمیمانه برخی مستندسازان با مقام معظم رهبری؛ مسئولان حوزه هنری بر آن شدند تا نتایج این ملاقات را با مستندسازان جوانی که در استان‌های مختلف به این حرفه مشغولند سهیم شده و همراهی شان را با جوانان این حوزه مسجل‌تر کنند. بر این اساس نشستی ترتیب داده شد تا محمد حمزه‌زاده رئیس سازمان سینمایی حوزه هنری انقلاب اسلامی، محسن یزدی مدیر مرکز مستند سوره حوزه هنری و سلیم غفوری مدیر شبکه مستند سیما؛ به نقطه نظرات و دغدغه‌های جوانان فعال شهرستانی توجه کرده و نکاتی که مقام معظم رهبری فرمودند را در اختیارشان قرار دهند.

در ابتدای این نشست محمد حمزه زاده عنوان کرد: در دیدار صمیمانه‌ای که میسر شد تا برخی مستندسازان با مقام معظم رهبری داشته باشند ایشان به بیان مواردی پرداختند که محتوای آن چراغ راه و پشتوانه‌ای مهم برای مستند سازان است. سینمای مستند با همه فراز و نشیب‌ها و رویش‌هایی که طی این سال‌ها داشته است اما در دنیای هنر بعد از انقلاب همیشه به عنوان جنس دسته دوم نگاه شده و از منظر کسانی که در این عرصه فعالیتی ندارند در حاشیه قرار می‌گیرد اما با توجهاتی که از سوی رهبرمان به سینمای مستند شد بعد از این می‌توان موازنه را تغییر داد و شاهد اولویت سینمای مستند بر سینمای داستانی باشیم.

وی بیان کرد: جلسه امروز محفلی صمیمی برای همفکری درباره فعالیت‌هایی است که بعد از این قرار است در سینمای مستند رقم بخورد. با گذشت چهل سال پر فراز و نشیب از پیروزی انقلاب اسلامی امروز رهبرمان با تاکید بر تولید مستندهایی بر پایه نشان دادن حقیقت ضرورت و اهمیت بالایی پیدا کرده که در نتیجه این هم‌اندیشی می‌توان به آن دست پیدا کرد.

در ادامه این نشست سلیم غفوری مدیر شبکه مستند نیز با اشاره به ملاقات با مقام معظم رهبری، اظهار کرد: باید نکاتی که در این ملاقات مطرح شد را جدی بگیریم. ایشان به نکته مهمی درباره تاریخ پهلوی اشاره کردند مبنی بر اینکه این روزها مستندهایی ساخته شده که تاریخ پهلوی و زندگی رضاخان را تحریف کرده و حقیقت را به شکل دیگری جلوه می‌دهند. تاکید مستند در بیان تاریخ است چون به واقعیت نزدیک‌تر است.

وی افزود: نکته دیگری که به آن اشاره کردند بحث امیدآفرینی بود. ایشان تاکید کردند که مخالفتی با نقد اجتماعی ندارند اما گاهی برخی آثار انسان را از زندگی ناامید می‌کند و شما با این زاویه نگاه انگیزه تان را به همه چیز از دست می‌دهید. در صورتی که برخی مستندات اجتماعی اگرچه به نقد برخی عملکردها می‌پردازد اما راه گشاست و در مخاطب ایجاد انگیزه می‌کند. به طور کلی نقد نباید غیر منصفانه باشند و ایشان فرمودند که با نقد مصلحانه بسیار هم موافق هستند.

غفوری گفت: ایشان جمع را مورد تفقد قرار دادند و دست پدری بر سر ما کشیدند. تاکید جدی شان بر این بود که همه باید تلاش برای حفظ روحیه انقلابی تلاش کنند و مستند را فقط از جنبه هنر نبینند چون مستندی که صرفا به یک جنبه توجه کند حسنی ندارد. نکته دیگری که نظر همه ما را جلب کرد اینکه ایشان در پایان سخنان شان هیچ پیشنهاد و یا سفارشی ندادند و تنها فرمودند هر کاری که خودتان صلاح می‌دانید و فکر می‌کنید درست است همان را به نحو احسن انجام دهید.

وی همچنین به شرح آنچه در شبکه مستند سیما می‌گذرد پرداخت و عنوان کرد: ما در این شبکه استانداردهایی مد نظر داریم که بر اساس می‌توانیم آثار مستند را روی آنتن ببریم. شبکه مستند HD است و فعالان حوزه مستند باید در نظر داشته باشند که ما نه تنها در پخش بلکه هنگام تولید مستند هم باید در استفاده از تجهیزات استانداردهایی رعایت کنیم که قابلیت پخش با این کیفیت را داشته باشد. البته به این معنی نیست که ما تولیدات با درجه کیفی پایین‌تر حمایت نکنیم و راه‌هایی هم پیش پای این عزیزان قرار داده‌ایم.

سلیم غفوری توضیح داد: جشنواره مستند تلویزیونی یکی از بهترین فرصت‌هاست تا مستندسازان بتوانند آثاری که امکان پخش HD ندارند را شرکت داده و تولیدشان را در معرض نمایش قرار دهند. علاوه بر این اثری که همه جوانب را رعایت کرده باشد می‌توانند به طرق مختلف مورد حمایت شبکه مستند قرار بگیرد و خریداری و پخش شود.

مدیر شبکه مستند همچنین بیان کرد: بسیاری از فعالان این حوزه در صدد دسترسی به آرشیو صدا و سیما هستند اما این نکته را فراموش نکنید بسیاری از موضوعات و سوژه‌ها وجود دارد که هنوز کسی سراغ شان نرفته و اتفاقا منابع آرشیوی قابل دسترسی هم دارند. یکی از مهمترین نکات در ساخت مستند خلاقیت مستندساز است. اما اگر واقعا سوژه‌ای باشد که به آرشیو نیاز پیدا کنید ما تلاش می‌کنیم تا پل ارتباطی خوبی بین شما و سازمان باشیم. آقای انبارلویی رییس آرشیو سازمان صدا و سیما در سال‌های اخیر همکاری سخاوتمندانه‌ای با فیلمسازان داشته و همکاری شان را دریغ نمی‌کنند.

دغدغه‌های که مستندسازان در این نشست مطرح کردند چگونگی ارتباط گرفتن و جلب حمایت مسئولان بود که در پاسخ به این سخنان یزدی اظهار کرد: همیشه باید یک درخواستی وجود داشته باشد تا ما با بررسی آن امکان پیگیری را برای شما فراهم کنیم. دوستان بسیاری به ما مراجعه کرده و همانطور که اشاره کردم در بخش‌هایی غیر از حمایت مالی توانستیم قسمتی از موانع را از سر راه شان برداریم. ما تلاش داریم تا ارتباط نزدیکی با سایر استان‌های کشور برقرار کنیم و علاوه بر شهرهایی که ذکر شد به تازگی با استان لرستان و کردستان نیز وارد تعامل شده‌ایم که امیدواریم نتیجه‌های خوبی را از آن شاهد باشیم اما تعامل یکسویه به جایی نمی‌رسد و امیدواریم سایر استان‌‌ها هم همکاری کرده و بتوانند تلاش بیشتری در راه تولیدات با کیفیت‌ داشته باشند.

محسن یزدی مدیر مرکز مستند سوره در این نشست عنوان کرد: در دیدار با رهبری معظم انقلاب برخی مستندسازان و مدیران مراکز حضور داشتند که قطعا از فرمایشات رهبری در فعالیت‌های شان بعد از این بهره خواهند برد. یک زمانی مطرح می‌کردیم که مستندساز از کدام طیف است چون طبیعتا همه فعالان این حوزه از نظر فکری همسو و هم عقیده با یکدیگر نیستند و ما نیز با برخی از این افراد اختلاف سلیقه و نظر داریم. آنها افراد خوبی هستند که اتفاقا اولویت شان هم مستند سازی است اما به لحاظ شغلی و کاری فهمیدیم که امکان همکاری وجود ندارد اما گاهی دیگر سلیقه‌ای نیست و اختلافات اصولی وجود دارد.

وی ادامه داد: خوشبختانه در هشت سال گذشته جبهه انقلاب قوت گرفته و اگر در گذشته فقط در عرصه بین الملل فیلم می‌ساختیم امروز در ژانرهای مختلف تاریخی، اجتماعی و ... فعالیت داریم که هم از لحاظ کمی و هم از جنبه‌های کیفی رشد داشته‌ایم. در نتیجه این تلاش‌ها امروز در حوزه سیاسی مستندهای جدی ساخته شده و بارقه امیدی در حوزه اجتماعی پدیدار شده است. جسارتی که دوستان ما در پرداخت به موضوعات مختلف و حساس پیدا کرده اند قابل تقدیر است و ما تکیه بر زحمات کسانی کرده‌ایم که در گذشته سختی‌ها را پیموده و می‌توانیم بگوییم که جبهه‌ای رو به جلو داریم.

یزدی عنوان کرد: در جلسه‌ای که با مقام معظم رهبری داشتیم نکات خوبی مطرح شد و فضا به قدری صمیمی بود که کسی خود را سانسور نکرد و همه دغدغه‌های شان را مطرح کردند. ایشان هم برخی نظرات را پذیرفتند، درباره برخی دیگر دستور پیگیری دادند و توضیحاتی هم درباره نقد بیان کردند. چنین رخدادی غنیمت بود چون تا کنون چنین جلسه‌ای را حتی با معاون وزیر هم نداشتیم و اینکه توانستیم در خدمت ایشان باشیم یعنی لطف بزرگی به ما داشتند.

مدیر مرکز مستند سوره بیان کرد: این جلسه نقطه عطفی برای جریان مستند کشور است. ممکن است همه ما نقدهایی به تلویزیون و شرایط پخش مستند از رسانه ملی داشته باشیم اما بعد از این همه چیز بهتر می‌شود. امروز کیفیت تولیدات روبه رشد است و تاکید رهبری به تاریخ انقلاب که در آستانه 40 سالگی آن قرار داریم ما را بر آن می‌دارد تا نسبت به کارهای با کیفیت قدم‌های بلندتری برداریم.

وی در ادامه اظهار کرد: یکی از برنامه‌هایی که در سال آینده جدی‌تر به آن خواهیم پرداخت تولید مستندات آرشیوی است. چون علاوه بر اینکه از نظر تاریخی اهمیت دارد؛ برای همه جذاب است و امکان حمایت از آثار بیشتری وجود دارد. از هم اکنون باب خوبی در این زمینه باز شده چون بازخورهای خوبی شاهد بودیم و الان هم اگر کارهایی که از نظر کیفی بتوانند نظر مرکز را جلب کنند پیشنهاد شود برای همکاری کاملا آماده هستیم.

یزدی در این نشست که جمعی از مستندسازان شهرستانی حضور داشتند افزود: قزوین، بیرجند، مشهد، اصفهان، یزد و ... برخی شهرهایی است که با آنها در تعامل بوده و سعی داریم در آینده این همکاری را گسترش دهیم. در 4 سالی که از آغاز فعالیت مرکز مستند سوره می‌گذرد سعی داشتیم محصولاتی با کیفیت عرضه کنیم به همین خاطر اگرچه ممکن است از نظر کمی تولیدات زیادی نداشته باشیم اما سعی کردیم به حفظ کیفیت بیشتر توجه نشان دهیم و در قالب‌های بلند، کوتاه، انیمیشن و ... فعالیت کنیم.

مدیر مرکز مستند سوره گفت: اگر چه هیچ وقت به جشنواره‌ها بی توجه نبودیم اما اولویت اصلی ما بر نمایش‌های تلویزیونی است چون مخاطبان بیشتر مد نظر ما هستند و ما کار را برای مردم می‌سازیم. خوشبختانه در نتیجه این تلاش‌ها 2 سال برنده جایزه بهترین فیلم از جشنواره سینما حقیقت شدیم و یکسال نیز از جشنواره فجر جایزه بهترین اثر را کسب کردیم. برخی آثارمان مثل «A157» هم به خوبی در جشنواره‌های خارجی دیده شد و مجموعه مستند «در برابر طوفان» با موضوع زندگی محمدرضا شاه پهلوی هم که سال گذشته از تلویزیون پخش شد نظر مخاطبانش را جلب کرد.

وی افزود: امسال نیز یک مجموعه مستند 16 قسمتی با موضوع زندگی رضاشاه آماده کردیم که برای ایام فجر از تلویزیون پخش خواهد شد. البته همه هدف ما بر تولید مستندات تاریخی متمرکز نیست و ما به سوژه‌های متنوعی ورود کرده‌ایم. مباحث مربوط به کاغذ، مد و لباس و ... تا کنون مورد توجه قرار گرفته و بعد از این هم هر سوژه‌ای که از دغدغه‌های کشور باشد در اولویت ما نیز قرار خواهد گرفت. برای ما پرداختن به مراسم آیینی خیلی دغدغه نیست چون پیش از ما افراد و نهادهای زیادی به آن پرداخته اند و مسائلی مثل نذر و تعزیه متاسفانه فقط شکل نمادین آن را به تصویر می‌آورند و اگر اندیشه جدیدی درباره این موضوعات به ما پیشنهاد شود که حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشد حتما از آن استقبال خواهیم کرد.

یزدی اشاره کرد: دایره موضوعات وسیعی در حوزه تولید مستند وجود دارد که بخشی از آن را علاقمندان به این حوزه می‌توانند در مشارکت با دیگر سازمان‌ها جامه عمل بپوشانند. ضمن اینکه کمک به مستندساز صرفا در مشارکت و حمایت تولید خلاصه نمی‌شود و اتفاقا حمایت اصلی باید در پخش و دیده شدن زحمات یک مستند ساز متبلور شود. با مثلا سوژه‌هایی دغدغه یک فرد است که به دلیل حساسیت‌های بالای آن نیاز به اخذ مجوزهای گوناگون دارد و کارگردان به تنهایی نمی‌تواند به آنها دست پیدا کند. اینجاست که نقش سازمان‌ها در این همکاری پررنگ‌تر می‌شود.

مدیر مرکز مستند در پاسخ به درخواست یکی از مستندسازان شهرستانی مبنی بر چگونگی حمایت حوزه هنری از مستندسازان خارج از تهران بیان کرد: من همیشه گفتم این مرکز برای حمایت از آثاری که درجه یک و قابل دفاع باشند آماده است به شرطی که سوژه و پرداخت واقعا در درجه‌ای از کیفیت باشد که بتواند نظر ما را جلب کند. یادمان باشد در وهله اول کار خودش باید از خودش دفاع کند. ضمن اینکه ما در برخی موضوعات ورود نمی‌کنیم چون اولویت سازمان‌های دیگر است و دوستان ما در سایر نهادها به خاطرش زحمت می‌کشند. از طرفی مستندهای داستانی و بازسازی حقایق در حال حاضر اولویت ما نیستند. این قالب بسیار پرهزینه است و نیاز به ریسک بالایی دارد و احتمالا اینکه کیفیت آن تضمینی باشد کم است