بدهی ۲۳ هزار میلیاردی دولت به نیروگاه‌ها

به گزارش حلقه وصل، قطعی‌های مکرر برق و به دنبا آن نارضایتی و گلایه‌های پی در پی مردم؛ موضوعی که حتی صدای مسئولان از جمله نمایندگان مجلس را هم درآورد.

هرچند برخی دولتمردان از جمله وزیر نیرو  عدم بارش کافی باران در سال گذشته یا اینکه استقبال زیاد مردم برای استفاده از ماینرهای استخراج رمزارزها، افزایش ۲۰ درصدی برق در سال جاری، خشکسالی و گرمای شدید و زودرس را از دلایل اصلی فشار بر شبکه برق کشور خواند اما بسیاری از مسئولان این اظهار نظر را غیرکارشناسی و صرفا بهانه برای فرار از پاسخگویی خواندند و حتی  رئیس کمیسیون انرژی مجلس پس از عدم حضور وزیر نیرو در جلسه این کمیسیون، کمبودهای اخیر برق را «مشکوک» خواند و نسبت به عدم پاسخگویی متولیان امر در این بخش اعتراض کرد.

اما موضوع به همینجا ختم نمی‌شود و حالا یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خبر از این قطعی‌های برق تا پایان فصل گرما خبر می‌دهدد و  پیش‌بینی می‌کند که حتماً‌ به پاییز هم می‌رسد!

محسن علیزاده که نماینده سپیدان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس است که معتقد است در افق ۵ ساله‌مان حتماً با مشکل کمبود برق مواجه می‌شویم و به احتمال زیاد قطعی برق را داریم اما دولت به این موضوع توجه نکرده و تکالیف خودش را در برنامه ششم توسعه به درستی انجام نداده است.

او در عین حال راهکار هم ارائه می‌دهد و عنوان می‌کند که باید حتماً ظرفیت تولید برق را به برنامه برسانیم و باید تلاش کنیم که نیروگاه‌هایی را که لازم داریم ایجاد کنیم؛ ما در کشور ایران ظرفیت بسیار خوب انرژی خورشیدی داریم، ما ساعت‌های آفتابی بسیار زیادی را در نقاط مختلف کشور داریم، ‌ دشت‌های وسیعی را داریم که ساعت آفتابی بسیار طولانی‌ای دارند و می‌توانیم در آنجا نیروگاه‌های خورشیدی ایجاد بکنیم و وزارت نفت هم وظیفه دارد که حتماً از محل صرفه‌جویی سوخت اعتبار موردنیاز برای ایجاد نیروگاه‌ها را تامین بکند و این یکی از راهکارها است.

در بخش زیر مشروح سخنان این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی آمده است که از نگاهتان می‌گذرد:

مردم به شدت نسبت مساله قطعی‌های مکرر برق معترض هستند، نه اطلاع‌رسانی قبلی و نه جدول مشخصی داشت و عده‌ای  ادعای وزارت نیرو درخصوص علل و عوامل قطعی برق صحیح نیست و کارشناسی‌شده نیست، در مورد پشت‌پردۀ این فضا بفرمایید و اساساً چه کسانی از قطعی برق و رنجش مردم نفع می‌برند و این بی‌برنامگی تا چه زمانی قرار است ادامه داشته باشد و دقیقاً چه زمانی قرار است درست شود و راهکار شما در این زمینه چیست؟

مجلس قطعی برق را پیش‌بینی کرده بود

علیزاده: البته ابتدا عرض کنم این عدم‌برنامه‌ریزی صحیح که اشاره کردید درخصوص قطعی برق و اینکه از قبل برنامه‌ریزی نشده بود و اطلاع‌رسانی هم نشده بود. ما موارد این‌چنینی را متاسفانه در طی این ۸ سال دولت حاکم به مراتب دیدیم.

اتفاق تلخی که در چند روز اخیر اذهان عمومی را نگران کرده و خیلی بخش‌های تولیدی ما ازجمله صنعت، بخش کشاورزی و حتی بخش خانگی ما را با مشکلاتی مواجه کرده است، قطعی‌های یکبارۀ برق بوده است، البته از نگاه مردم این قطعی‌های یکباره اتفاق افتاده است ولی پیش‌بینی مجلس شورای اسلامی هم در دوره گذشته و هم در ابتدای شروع مجلس فعلی، برای قطعی برق بوده است؛ متاسفانه دولت به دنبال این است که تشویق اذهان بکند و ذهن‌ها را از واقعیت دور بکند و به نوعی عوام‌فریبی بکند و علل قطعی‌های برق را به شکلی، عدم بارش کافی باران در سال گذشته یا اینکه استقبال زیاد مردم برای استفاده از ماینرهای استخراج رمزارزها عنوان کند، ‌ درصورتی که واقعیت چیز دیگری است، واقعیت این است که ما درحال حاضر در کشور به اندازه نیازمان نیروگاه تولید برق نداریم، این نیازسنجی در برنامه ششم توسعه به درستی توسط مجلس شورای اسلامی شکل گرفته بوده و به دولت هم تکلیف شده و این پیش‌بینی می‌َشده که ما در افق ۵ ساله‌مان حتماً با مشکل کمبود برق مواجه می‌شویم و به احتمال زیاد قطعی برق را داریم اما دولت به این موضوع توجه نکرده و تکالیف خودش را در برنامه ششم توسعه به درستی انجام نداده است.

استنکاف محرز دولت در جلوگیری از قطعی‌های برق

یکی از تکالیفی که در برنامه ششم توسعه در ماده ۴۸ و ۵۰ بوده است، این بوده که دولت مکلف بوده برای جلوگیری از قطعی‌های برق ظرفیت تولید برق را طی مدت ۸ ساله به صد هزار مگاوات برساند، در حال‌حاضر چیزی حدود ۸۰ هزار مگاوات است، آن زمان ۷۵ هزارمگاوات بوده اما در طول این مدت ۵ ساله قرار بوده ۲۵ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق اضافه کند و بخش عمده‌ای از این ظرفیت را هم می‌بایست به انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص می‌داده است؛ این اتفاق نیفتاده و تا امسال که ما تا پایان سال ۱۴۰۰ در برنامه ششم فرصت داریم فقط ۵ هزار مگاوات به نیروگاه‌های‌مان اضافه کردیم، این درحالی است که از نیروگاه‌هایی که در سال‌های گذشته در مدار تولید برق داشتیم، چیزی حدود ۶ تا ۷ هزارمگاوات را از دست دادیم.

 این نیروگاه‌ها را چطوری از دست دادیم و از مدار تولید خارج کردیم؟ ببینید نزدیک به ۵۰ یا بیش از ۵۰ درصد از برق تولیدی در کشور توسط بخش خصوصی تامین می‌َشود، سرمایه‌گذارانی آمدند هزینه کردند، سرمایه‌گذاری کردند و نیروگاه‌ها ایجاد کردند و برق را تولید می‌کنند، دولت بخش عمده‌ای از برق موردنیاز را از این شرکت‌ها تامین می‌کند، متاسفانه دولت سال ۹۳ یک تعرفه‌ای را برای خرید برق از این نیروگاه‌ها مشخص کرده بود تا سال ۹۸ همان تعرفه را پرداخت می‌کرده، تصور کنید ما از سال ۹۳ تا سال ۹۸ به چه میزان تورم و گرانی و افزایش ارز در کشور داشتیم؟ اما دولت  هیچ افزایش قیمتی برای خرید برق تولیدی از نیروگاه‌ها تصویب نکرده و قبول نکرده است.

دولت ۲۳ هزار میلیارد تومان به نیروگاه‌ها بدهی دارد

باز این درحالی است که با همین قیمتی که برای سال ۹۳ است، دولت تا الان به این نیروگاه‌ها ۲۳ هزار میلیارد تومان بدهی دارد، نیروگاه‌هایی که باید نیروی انسانی تامین کنند، تجهیزات را به روز بکنند، تعمیرات را انجام بدهند، اُوِرهال نیروگاه‌ها را انجام بدهند اما وقتی سرمایه‌ای برای آنها نمانده باشد و دولت مطالبات آنها را پرداخت نکند، چطور می‌خواهند این کار را انجام بدهند. بخش عمده‌ای از برق تولیدی کشور ما هم به خاطر اینکه دولت مطالبات این شرکت‌ها را پرداخت نکرده متاسفانه از مدار خارج شده است، من لازم می‌دانم اینجا یک هشدار جدی به دولت بدهم اگر دولت همین امروز برای انجام تمام تکالیف قانونی خودش در برنامه ششم توسعه اقدام بکند ما تا ۵ سال آینده با مشکل قطعی برق مواجه هستیم و لازم می‌دانم اینجا این هشدار را بدهم، حتماً خاموشی‌های ما سال آینده بیشتر از امسال خواهد بود، بعد معاون اول رئیس‌جمهور می‌فرمایند قطعی‌های برق یک هشدار بوده و سرمایه‌گذاران باید در این بخش سرمایه‌گذاری بکنند!

خاموشی‌های روزشماری را خواهیم داشت

سرمایه‌گذاران با کدام اطمینان سرمایه‌گذاری کنند؟ وقتی مطالبات سرمایه‌های قبلی را هنوز به آنها برنگرداندید! وقتی ما نتوانستیم در کشور یک تعادل در نرخ ارز ایجاد بکنیم چطور انتظار داریم سرمایه‌گذاران در این بخش سرمایه‌گذاری کنند؟ متاسفانه از صندوق توسعه ملی به همین شرکت‌ها با نرخ ارز پایین تسهیلات پرداخت شده و امروز به آنها اعلام می‌کنند که بدهی‌هایتان را باید با ارز امروز بازار پرداخت کنید، یک شرکت سرمایه‌گذار چطور می‌تواند این همه ضرر و زیان را تحمل کند!؟ آقای رئیس‌جمهور می‌گوید مردم سپاسگزار ما هستند، شاکر هستند و ما را پذیرفتند چون ما در شرایط تحریم خاموشی نداریم! اما لازم است عرض کنم ما تنها زمستانی که قطعی برق داشتیم سال گذشته بود و ما حتی در زمستان هم قطعی برق داشتیم! دولت نتوانسته است به تعهداتش عمل کند و ما خاموشی‌های روزشماری را خواهیم داشت.

متاسفانه در سالی که به فرموده مقام معظم رهبری سال تولید، مانع‌زدایی‌ها و پشتیبانی‌ها معرفی شده، ما نه تنها نتوانستیم توسط دولت مانعی را از سر راه تولید برداریم، نتوانستیم از تولید پشتیبانی بکنیم بلکه با همین خاموشی‌ها داریم مانع در تولیدات آنها ایجاد می‌کنیم! متاسفانه دولت در بخش کشاورزی، در ۲۴ ساعت بیش از ۴ ساعت از برق چاه‌ها را خاموش می‌کند، چطور می‌شود محصول کشاورزی تولید کرد؟ یا کارخانجات و واحدهای تولیدی همینطور وقتی در ۲۴ ساعت ـ البته کارخانجات در ۲۴ ساعت کار نمی‌کنند، آنها سعی می‌کنند در پیک مصرف برق را قطع بکنند ـ‌وقتی ۴ ساعت برق یک کارخانه قطع شود، چطور می‌خواهد تولید داشته باشد؟ این قطعی‌ها به اعتراف دوستان تا پایان فصل گرما ادامه دارد، اما پیش‌بینی من این است که حتماً‌ به پاییز هم می‌رسد و این ازجمله موارد حساسی در کشور است که باید دنبال و پیگیری شود و با خاطیان آن برخورد شود، خوشبختانه از ریاست قوه قضائیه اخبار خوبی شنیدیم که کارگروه ویژه‌ای را توسط سازمان بازرسی و دیوان محاسبات تشکیل دادند که بروند بررسی بکنند ببینند چه کسانی باعث این اتفاق تلخی شدند و ما این نوید را به مردم می‌دهیم، ما البته از چند ماه گذشته این بررسی‌ها را انجام دادیم و این دغدغه را داشتیم و گزارش‌هایی را از وزارت نیرو خواستیم که دلیل عدم انجام تکالیف قانونی‌شان را به ما اعلام بکنند و با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش خوبی را تهیه کردیم.

شکایت مجلس از وزارت نیرو و نفت پس از قطعی‌های برق

یک ابزار قانونی در آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی است، آنجا از اعمال ماده ۲۳۴ داریم استفاده می‌کنیم و وزرای نیرو و نفت را که، وزیر نفت هم ملزم بوده که هزینه‌های تجهیز و احداث این نیروگاه‌ها را تامین بکند را به قوه قضائیه معرفی بکند و انتظاری هم که از قوه قضائیه است این است که برخورد جدی بکنند و یکبار برای همیشه همه مسئولین ما متوجه شوند اگر ترک فعل کردند مطمئناً قانون آنها را رها نخواهد کرد.

خود شما حدس می‌زنید که خاطیان چه کسانی هستند و چه نفعی می‌برند؟

علیزاده: البته ما باید در ماده ۲۳۴ دستگاه‌هایی را که با این تخلف مرتبط هستند را شناسایی کنیم، در حال حاضر وزیر نیرو خاطی اصلی این قضیه است، وزیر نفت به دلیل عدم تامین منابع مالی خاطی است، شاید سازمان مدیریت برنامه‌ریزی به همین شکل و عمدتاً دولت باید پاسخگوی آن باشد؛ امروز دوستان ما اعلام می‌کنند که باید برق‌های واحدهای مجزا استخراج رمزارز را قطع بکنیم، می‌گویند هیچ ابزاری برای شناسایی واحدهای غیرمجاز نداریم، یک دو دو تا چهارتای ساده است، واحدهای استخراج رمزارز برق زیادی را مصرف می‌کنند چطور شرکت توانیر نمی‌تواند مشترکین پرمصرف را در ۲۴ ساعت را شناسایی بکند!؟ چطور وزارت ارتباطات نمی‌تواند یک محل یا یک آی‌پی را شناسایی بکند که ۲۴ ساعت از اینترنت استفاده می‌کند؟ متاسفانه ما یک مشکلی را به وفور در دولت می‌بینیم و آن هم این است که دارند از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کنند یا اینکه وزارت نفت می‌گوید این جزء وظایف ما نبوده، وزارت نیرو باید انجام می‌داده، وزارت نیرو می‌گوید شناسایی آن جزء وظایف من نیست باید وزارت ارتباطات انجام بدهد! اما به این شکل نیست، مخاطب ما دولت است، دولت تکالیفش را انجام نداده است، همۀ دولتی‌ها در دولت دور یک میز  هستند و باید کار را به درستی پیش ببرند، اما این اتفاق نیفتاده است!

با روند فعلی در آینده نه چندان دور به واردکننده گاز تبدیل خواهیم شد!

از راهکارها بگویید که برای عدم قطعی برق چه باید کرد؟

علیزاده: باید حتماً ظرفیت تولید برق را به برنامه برسانیم و باید تلاش کنیم که نیروگاه‌هایی را که لازم داریم ایجاد کنیم؛ ما در کشور ایران ظرفیت بسیار خوب انرژی خورشیدی داریم، ما ساعت‌های آفتابی بسیار زیادی را در نقاط مختلف کشور داریم، ‌ دشت‌های وسیعی داریم که ساعت آفتابی بسیار طولانی‌ای دارند و می‌توانیم در آنجا نیروگاه‌های خورشیدی ایجاد بکنیم و وزارت نفت هم وظیفه دارد که حتماً از محل صرفه‌جویی سوخت اعتبار موردنیاز برای ایجاد نیروگاه‌ها را تامین کند و این یکی از راهکارها است، یکی دیگر از راهکارها این است که ما آگاه‌سازی کرده و مصرف بهینه را به مردم یاد بدهیم تا مردم در مصرف صرفه‌جویی کنند و یکی دیگر از راهکارها این است که تلاش بکنیم مطالبات بخش خصوصی را که بخش عمدۀ برق موردنیاز را تامین می‌کند، را پرداخت بکنیم، مشکلات آنها را حل بکنیم تا بتوانند نیروگاه‌هایشان را به روز بکنیم و به موقع تعمیرات‌شان را انجام دهند و عمدتاً اگر دولت تلاش کند، مسئولیت‌پذیر باشد و وظایف خود را به درستی انجام دهد، ما قطعاً در این بخش مشکل کمتری در سال آینده خواهیم داشت.

یک هشدار دیگری می‌دهم اگر بخواهیم با همین نیروگاه‌هایی که امروز در کشور برق تولید می‌کند ادامه بدهیم، مطمئناً در چند سال آینده و آیندۀ نه چندان دور ما به واردکنندۀ گاز هم تبدیل خواهیم شد و این هشدار جدی است!

مجلس از وزیر توضیحی نخواسته و سوالی نکرده است؟

علیزاده: بله؛ کمیسیون انرژی مجلس در ابتدای این هفته از وزیر برای پاسخگویی به این ابهامات دعوت کردند اما متاسفانه آقای وزیر حضور پیدا نکردند و از پاسخگویی امتناع کردند اما ما این موارد را به کرات در مجلس دیدیم، هر جایی که مشکلی ایجاد می‌َشود، از وزرا دعوت می‌کنیم، رئیس‌جمهور را دعوت می‌کنیم تبعیت نمی‌کنند و حضور پیدا نمی‌کنند و مشکلات را در هاله‌ای از ابهام می‌گذارند. ما معطل این موضوع نمی‌مانیم و قانونگذار این اجازه را به ما داده است که در راستای شان نظارتی خودمان ماده ۲۳۴ را درخصوص این تخلفات اعمال بکنیم و حتی از قوه قضائیه انتظار داریم که کمک بکند که بدون فوت وقت به این تخلفات رسیدگی بکند و با خاطیان برخورد جدی بکنند.

رئیس‌جمهور جرات داشته باشد و از مردم عذرخواهی کند

به نظر برخی از تخلفات ناشی از عدم صداقت و عدم شفافیت است، شما برای این عدم شفافیت و عدم‌صداقت چه توصیه‌ای دارید؟

علیزاده: همۀ مردم استحضار دارند که ما در سال‌های گذشته متاسفانه مسائل و مشکلات اقتصادی زیادی را در کشور به دلیل تحریم‌های ظالمانه داشتیم، بنده هم قبول دارم که بخشی از این عدم انجام تکالیف به خاطر این بوده که مشکلات اقتصادی در جامعه وجود داشته و ما نتوانستیم مراودات مالی خوبی داشته باشیم، نتوانستیم نفت را بفروشیم البته بودجه و اقتصاد کشور که همیشه به نفت وابسته بوده، یکی از دغدغه‌های اساسی حضرت آقا بوده و متاسفانه دولت‌ها هیچ وقت سعی نکردند وابستگی اقتصاد را به نفت کم بکنند. اما با همۀ این اوصاف مردم ما می‌پذیرند زمانی را که ما با آنها شفاف باشیم، اگر ما نتوانستیم به تکالیف قانونی خودمان عمل کنیم لازمۀ آن یک عذرخواهی است، آقای رئیس‌جمهور این جرات، جسارت و شجاعت را داشته باشند که از مردم عذرخواهی کنند، ما در طول مدت این ۸ سال نتوانستیم به تکالیف خودمان عمل بکنیم، چطور می‌گویید وزیر من توانسته در مدت ۸ سال ۸ هزار مگاوات به برق اضافه کند؟ اما این تعهد شما نبوده، تعهد شما ۲۵ هزارمگاوات بوده است! امروز قطعی‌های برق ما به خاطر خارج شدن نیروگاه‌هایی با ظرفیت ۶ تا ۷ هزارمگاوات است، ‌ اگر به تعهدات‌شان عمل کرده بودند که مطمئناً قطعی‌های برق را نداشتیم. اگر با مردم شفاف باشیم و واقعیت را به مردم بگوییم، بگوییم مسائل و مشکلات اقتصادی به ما اجازه ندادنده که این نیروگاه‌ها را، یا ما اصلاً‌ به فکر این قطعی‌ها نبودیم و این قطعی‌ها را پیش‌بینی نمی‌کردیم، مردم می‌پذیرند اما متاسفانه دائماً داریم مردم را فریب می‌دهیم، به مردم می‌گوییم دلیل قطعی برخی خشکسالی‌ها  و کمبود باران در سال گذشته است و این موضوع مردم را بیشتر دلخور می‌کند. من این انتظار را از رئیس‌جمهور و دولتمردان دارم که هر جایی که نتوانستند کارشان را انجام بدهند و کم‌کاری کردند، شجاعت داشته باشند و به مردم اعلام کنند.

لیست کاندیداهایی که از طرف شورای نگهبان اعلام شود حواشی زیادی داشت، در این مورد به مردم چه پیشنهادی دارید؟ مردم برای برون‌رفت از شرایط موجود باید برای شرکت در انتخابات چه بکنند؟

علیزاده: لازم می‌دانم عرض کنم یک ذهنیت باطل همیشه برای دشمنان ما وجود داشته که اگر مردم در تنگنا قرار بگیرند و با مشکلات روبرو شوند، مطمئناً در انتخابات حضور پیدا نخواهند کرد، اما حضور پرشور مردم عزیز و فهیم ما در ادوار گذشته انتخابات نشان داده که این ادعا یک ادعای کاملاً‌ باطل است، شک نکنید ملت ایران تحت هر شرایطی و با هر سختی‌ای در سیزدهمین دورۀ انتخابات ریاست‌جمهوری به صورت پرشور حضور پیدا خواهند کرد و یکبار دیگر با حضور پرشور خودشان به همه دنیا ثابت می‌کنند که به آرمان‌ها، نظام و انقلاب‌شان پایبند خواهند بود و مشت محکمی را به دهان استکبار و دشمنان خواهند زد.

به کسی رأی دهیم که معتقد به حضور جوانان باشد

اما باید از مردم به دلیل اینکه در سال‌های گذشته مسائل و مشکلات اقتصادی زیادی را در جامعه شاهد بودیم، استدعا بکنیم که در انتخاب خودشان دقت لازم و کافی را داشته باشند، در هر دوره از انتخابات مقام معظم رهبری شاخص‌های خوبی را برای انتخاب اصلح اعلام می‌کنند، شاخص‌هایی که اگر مردم به آنها توجه داشته باشند قطعاً مشکلات کمتری را بعد از انتخابات شاهد هستیم. حضرت آقا در این دوره از انتخابات اشاره کردند که یکی از شاخصه‌های کسی که انتخاب می‌شود این است که باید معتقد به جوانان باشد، ما از ظرفیت و پتانسیل خوب نیروی عظیم و جوان در کشور برخورداریم، مطمئناً اگر کسی انتخاب شود که این نگاه را داشته باشد می‌تواند کمک خوبی برای برون‌رفت از این مشکلات کند.

من یک توصیۀ بسیار ناقابل داشته باشم اینکه تصور همۀ مردم این باشد که ما در یک قایق نشستیم و به هر کدام از ما یک پارو دادند و هدف ما عبور از یک طوفان سهمگین است، همۀ ما باید تلاش کنیم و پارو بزنیم تا اینکه بتوانیم این طوفان را پشت سر بگذاریم و به ساحل آرام برسیم و مطمئناً هر کدام از ما اگر این وظیفه را در خودمان ایجاد بکنیم و در روز انتخابات در پای صندوق‌های رای حضور پیدا بکنیم و برای برگزاری انتخابات پرشور تلاش کنیم، حتماً به زودی انشاءالله شاهد آن ساحل آرام خواهیم بود.