تهران: عبدی: عاشورا و تعزیه باعث شد که موسیقی دستگاهی ما حفظ شود

به گزارش حلقه وصل، محمدرضا شهیدی فرد با اشاره به نقش «بهزاد عبدی» در ساخت موسیقی متن مجموعه «مختارنامه» از ایشان درباره این فعالیت ماندگار موسیقایی پرسید که میهمان «چهل چراغ» پاسخ داد: «آقای توسلی آهنگساز اصلی سریال «مختارنامه» هستند، اما گاهی کارگردان‌ها برای خلق یک لحظات خاصی از آهنگساز دیگر دعوت می‌کنند و آقای میرباقری از من دعوت کرد که بخش‌های بزرگی مانند جنگ را که نیاز به وجود ارکسترال بود را کار کنم. به همین خاطر من از قسمت ۲۹ سریال ورود پیدا کردم و تا قسمت ۳۷ و بعضی قسمت‌های قسمت‌های آخر کار کردم.» 

وی افزود: «من با وجود این که در ایران زندگی نمی‌کنم، اما قسمت‌های قبلی سریال را به شکل اینترنتی دیدم و با تم هایی که دوست عزیزم آقای توسلی کار کردند آشنا شدم و آن‌ها را واریاسیون کردم. طبیعتا سریال «مختارنامه» دارای اتفاقات زیادی در قسمت‌های مختلف بود و موسیقی‌های جدیدی را نیاز داشت.»

آهنگساز مطرح موسیقی فیلم در کشورمان با اشاره به آثار پیشین خود گفت: «من از موسیقی کلاسیک وارد موسیقی فیلم شدم و قبل از سال ۸۸ اپرای عاشورا، اپرای مولوی و ۳ پوئم سمفونی داشتم و بعد به موسیقی فیلم وارد شدم و اعتقاد دارم موسیقی فیلم باید به شکل استاندارد ضبط شود و مثلا اگر قرار است لحظه‌ای باشد که نیاز به یک موسیقی ارکسترال باشد باید ارکستر بنشیند و بزند. این که تک تک نوازنده‌ها را بیاوریم و ضبط کنیم و بعد در میکس و بالانس تبدیل به ارکستر سمفونیک کنیم، به نظرم جالب نیست.»

بهزاد عبدی با تاکید به ترکیب و رنگ صوتی قابل نمایان در ارکستر به یکی از بزرگ‌ترین آهنگسازان جهان اشاره کرد و گفت: «به شدت موریس ژار را دوست دارم و «مختارنامه» هم با توجه به این که می‌طلبید، تحت تاثیرش ساخته شد. مساله دیگر در ساخت موسیقی بحث نوانس است که به اصطلاح به ضعیفی و یا قدرت صدا می‌گویند. از این نظر وقتی یک ارکستری در کنار هم از ضعیف بودن شروع می‌کند و به قوی بودن می‌رسد خیلی مهم‌تر از این است که هر نوازنده‌ای در تنهایی این ضعف و قدرت را ایجاد کند. به همین دلیل من سعی کردم همه موسیقی فیلم هایم را به صورت استاندارد ضبط کنم. من در اوکراین زندگی می‌کنم و اگر پول بیشتری داشته باشم مثل آهنگسازان بزرگ با ارکسترهای بزرگی کارم را ضبط می‌کنم، چون آثارم مانند بچه هایم هستند و دوست دارم در بهترین شرایط متولد شوند.»

میهمان برنامه تلویزیونی «چهل چراغ» به ذکر خاطره‌ای از دوران کاری خود پرداخت و گفت: «ارکستر اوکراین در تهران اجرا داشت. آن‌ها نوازندگانی بودند که اپرای عاشورای من را زده بودند و به خاطر من هم به ایران آمده بودند. اتفاقا استاد غریب پور هم در حال تمرین عاشورا بودند. من به ایشان پرسیدم که شرایطی وجود دارد که این نوازندگان ارکستر به اجرا بپردازند؟ آن زمان هنوز خواننده‌ای هم وجود نداشت و من به نوازندگان ارکستر اوکراین توضیح دادم که اپرای عاشورا راجع به انسان بزرگی است و به آن‌ها گفتم که چرا این کار را نوشتم و چقدر برایم مقدس است.

به هر حال آن‌ها تا درصدی حس من را گرفتند و اجرا کردند. الان از نوازندگان ارکستر اوکراین بپرسید که خاطرات سفرتان به ایران چه بود، می‌گویند اپرای عاشورا. بدون اغراق بگویم که زمان اجرا اشک در صورت شان جاری شد. اصلا آن اجرا باعث شد که تصورشان نسبت به ایران و هنر ایران عوض شد.» بهزاد عبدی ادامه داد: «مردم ایران به دلیل علاقه‌ای که به امام حسین دارند وقتی اسم ایشان هم بیاید گریه می‌کنند، اما وقتی بتوانیم در کسی که چنین حالی را ندارد تاثیر بگذاریم، برنده هستیم. موسیقی با مذهب آمیخته است و همان طور که ایجاد موسیقی از کلیسا آمده است، موسیقی عاشورا هم این گونه است.»

بهزاد عبدی ضمن اشاره به این که سال‌ها در آرزوی نوشتن اپرای عاشورا بوده است، ادامه داد: «ایران به خاطر داشتن تعزیه خیلی پتانسیل این را داشت که کاری اپرایی در این زمینه نوشته شود و استاد غریب پور وقتی برای یک کار عروسکی به اوکراین آمده بود، با هم آشنا شدیم و آن جا این اتفاق رقم خورد. یک خاطره‌ای از دوست مهندسم بگویم که جالب است. ایشان در اوکراین موسیقی می‌خواند و تعریف می‌کرد که تعزیه خوانی داشتند که کارگری می‌کرد و روزی که در حال کار کردن بود، شروع به خواندن انواع نقش‌های تعزیه خوانی کرد. او می‌گفت: خواندن آن مرد را ضبط کرد و بعد پیش استادش در اوکراین برد. آن پروفسور وقتی تعزیه را شنید گفت: اگر شما این جریان موسیقایی و نمایشی دارید پس چرا ایتالیا فکر می‌کند اپرا برای او است؟!»

این آهنگساز برجسته در بخشی دیگر از گفته هایش عنوان کرد: «عاشورا و تعزیه باعث شد که موسیقی دستگاهی ما حفظ شود و ما مدیون تعزیه هستیم. من سعی کردم موسیقی حال را با قال مان یکی کنم تا یک اتفاق جهانی ایجاد شود و وقتی یک غربی آن را می‌شنود، بتواند درکش کند. ما اپرای عاشورا را در ایتالیا اجرا کردیم و تاثیر گذاشت. خوشبختانه موسیقی بدون کلام هم جایش را در میان مخاطبان باز کرده است و این اتفاق خوبی است.»

میهمان هنرمند برنامه «چهل چراغ» درباره اصالت مداحی‌ها در کشورمان گفت: «موسیقی در مداحی جایگاه خودش را دارد و مداحی که با شنیدنش منقلب می‌شویم، آن هایی هستند که آثارشان صرفا برای آن هدف خاص نوشته و ساخته شدند. نه این که از یک آهنگی گرته برداریم و رویش شعری درباره امام حسین(ع) بگذاریم و به مداحی تبدیلش کنیم!»

بهزاد عبدی به ذکر نمونه هایی درست از مداحی پرداخت و گفت: «صدای آقای آهنگران همیشه در گوش مان است که با نوای کاروان را می‌خواند و نمی‌توان چیز دیگری جایش گذاشت. این مال خودش است و برای این کار ساخته شده است. «ممد نبودی» هم این گونه است و، چون اصل است سال‌ها ماندگار مانده است. پس آن هایی که دغدغه کار عاشورایی دارند باید از شاعران عاشورایی استفاده کنند و برای شعرهای آن‌ها آهنگ بسازند. به خدا وقتی آدم بعضی مقامات عاشورایی را که می‌شنود، منقلب می‌شود و این دست خودش نیست.»

بهزاد عبدی به انتقاد از به کارگیری اشعار و آهنگ هایی نامناسب در مداحی‌ها پرداخت و گفت: «چرا موسیقی مداحی ما این شکلی شده است؟! شاید این حرف من به مذاق خیلی‌ها خوش نیاید، اما من اعتقاد دارم راجع به یک بزرگ باید بزرگ صحبت کرد و راجع به یک بزرگ باید بزرگ ساخت و بزرگ فکر کرد.»