تهران: عباسلو: اشعار از احساسات درونی جوشیده و خلق شده است/ مودب:عباسلو شاعری نوآور است

به گزارش حلقه وصل، دهمین جلسه نقد و بررسى کتاب شعر زنان با عنوان «یک ماه، یک کتاب» که هرماه در حوزه هنری برگزار می‌شود، به مرور دو کتاب اخیر مژگان عباسلو با عنوان‌های «از سیب‌ها بپرس» و «هم‌قفسان» اختصاص داشت. این نشست روز گذشته با حضور شاعر این کتاب‌ها و همچنین منصوره نیکوگفتار، علی‌محمد مودب، فریبا یوسفى و زهیر توکلى برگزار شد.

نیکو‌گفتار در ابتدای این نشست با اشاره به زمان و مکان سرودن اشعار کتاب «هم‌قفسان» که در آمریکا و دوران تحصیل عباسلو بوده، گفت: نویسنده این اثر به‌نوعی دلتنگی و غربت برای وطن را در مضمون اشعار خود قرار داده است. سختی دوری از وطن برای شاعر در اکثر آثار نمایان است.

این شاعر به وزن غزل مسلط بوده و اجازه نمی‌دهد مخاطب از پشت صحنه چینش وزن‌های اشعار مطلع شود. به گونه‌ای که هنگام خواندن اشعار اصلا متوجه اینکه شاعر واژه‌ها را درون قالب خاصی ریخته است نمی‌شویم؛ چرا که خیلی روان و با احساس اشعار سروده شده و بر دل مخاطب می‌نشیند. شاعر به‌خوبی و با موفقیت توانسته غزل را در این کتاب‌ها ارائه دهد.

نیکو‌گفتار: شاعر به‌خوبی از ظرفیت ردیف بهره برده است

وی در ادامه گفت: شاعر در بیشتر غزلیات مجموعه اشعار خود ردیف‌ها را در خدمت قافیه و بیت قرار داده است. عباسلو در این دو کتاب به‌خوبی از ظرفیت ردیف بهره برده و کار را به ثمر رسانده است. قافیه و ردیف‌های این اشعار توانسته آهنگ غزل را پر‌طنین‌تر سازد و در خدمت ادبیات قرار دهد.

نیکو‌گفتار افزود: لحن صمیمی و زبان معیار و نزدیک به گفتار کمک کرده تا شعر به‌خوبی درک شود. زبان شعر مثل هر هنر دیگری زبان تصویر است و در این دو کتاب هم شاعر هر جا که تصویر خیال خود را پرواز داده موفق‌تر بوده است.

وی با اشاره به یکی از غزل‌های مجموعه شعر «هم‌قفسان» گفت: یکی از غزل‌های درخشان مجموعه شعر «هم‌قفسان» غزل شماره پانزده است. متن این شعر چنین است:

چمدانی که از سفر برگشت، چمدانی که عازم سفر است

گاه یک زندگی‌ست یک چمدان، زندگی گاه دست باربر است

زندگی که در ایستگاه گذشت، عمر مثل رفت و نماند

بعضی از ما چه دیر می‌فهمیم عشق «یک لحظه کاش زودتر» است

عشق شکل تصادفی ساده به نظر آشنا می‌آید یا

چشم‌هایش شبیه یک نفر است... چشم‌هایش شبیه یک نفر است...

نقطه اشتراک غمگینی‌ست وسط ایستگاه و ما، چمدان

چمدان تو از سفر برگشت، چمدان من عازم سفر است

وی پس از اتمام قرائت این شعر گفت: این شعر دریایی از احساس را با خود همراه دارد و می‌توان زیباترین غزل این کتاب دانست.

نیکو‌گفتار: تلمیح به‌زیبایی در «هم‌قفسان» جای گرفته است

نیکو‌گفتار ادامه داد: شاعر با شناخت خوب و صحیحی از عناصر شعر توانسته موقعیت‌های خوبی را نیز خلق کند. به عنوان مثال به شکلی دوست داشتنی تلمیح را به اشعار خود وارد ساخته و آن را به کار گرفته است. استفاده به موقع و زیبای تلمیحات یکی دیگر از نقاط قوت مجموعه شعر «هم‌قفسان» است.

وی در پایان گفت: این دو کتاب دارای نقاط ضعفی هم بودند. بی شک هیچ اثری در عصر حاضر تماما کامل نیست و می‌توان طی بررسی‌های علمی و تخصصی هر اثر متوجه شد. یکی از ایراد‌های این دو مجموعه عدم انسجام عمودی پیوند غزل‌ها با هم است. در برخی غزل‌ها پیوند عمودی منسجمی وجود ندارد و این محور عمودی تا حدی ضعیف است. به همین دلیل هم شاعر سعی کرده تا با بازی قافیه‌ها و ردیف به غزل‌های خود انسجام ببخشد. برخی غزل‌ها هم دچار ضعف مضمون شده است. اما در کل هر دو اثر عباسلو موفق بوده است؛ چرا که مخاطب را با خود همراه کرده و احساس را به او القا می‌کند.

توکلی: اشعار عباسلو طراوت و تازگی دارد

توکلی نیز که معلم ادبیات فارسی است و به عنوان منتقد در این نشست حضور داشت، گفت: بسیاری از اشعار این شاعر دارای تازگی و طراوت است. این اشعار ناب است. چرا که عباسلو در اکثر غزل‌های خود سعی نداشته تا شبیه به کسی باشد و خود را در اشعارش نمایان می‌سازد. هرجا که شاعر خودش را به دست شعر و عاطفه سپرده است شعر به خوبی دل مخاطب را نشانه می‌رود. اما هر جا سعی داشته از دیگر آثار ارزشمند وام بگیرد آنچنان مثل دیگر اشعارش به دل نمی‌نشیند.

وی ادامه داد: یکی دیگر از مشخصات خوب شاعر این است که هر جا قافیه و وزن سخت انتخاب کرده است شعر بهتری را سروده و غزل زیبایی به مخاطب ارائه می‌دهد. همچنین عباسلو در اشعار خود ابهام را نیز به کار گرفته است. ابهاماتی که موجب به فکر فرو بردن مخاطب می‌شود. این همان هنری است که شعر باید ایفا و مخاطب خود را وادار به تفکر کند.

توکلی افزود: عباسلو از جمله شاعرانی است که آرایه‌های ادبی را به خوبی مورد استفاده قرار داده است. یکی از آن آرایه‌ها اسخدام است. ایشان آرایه‌های بدیعی را خوب شناخته و به کار گرفته است. اینکه اکثر اشعار را با طبیعت همان شعر گفته است خیلی اهمیت دارد.

وی در ادامه با خواندن برخی ابیات مجموعه شعر «‌هم‌قفسان» به بررسی و ارائه نمونه‌هایی از آرایه‌های ادبی به کار گرفته شده در اشعار این مجموعه پرداخت.

عباسلو: اشعار از احساسات درونی جوشیده و خلق شده است

عباسلو این بانوی شاعر جوان کشور که تحصیلات پزشکی داشته و به تازگی از آمریکا به ایران بازگشته است با بیان خاطره‌ای از چگونگی پیوستن‌ خود به دنیای شعر گفت: عموی من استاد دانشگاه در حوزه ادبیات فارسی است. اولین باری که به گفتن شعر دست زدم مربوط به دوران تحصیل من در مدرسه بود. شعر را خدمت عمویم بردم و برای او خواندم. ایشان هم ضمن تشویق بنده، من را با خودش به کلاس دانشگاه برد و اولین بار در یک جمع دانشجویی اولین شعر خود را خواندم.

وی در ادامه گفت:  آنچنان که باید به وزن‌ شعر آشنایی نداشتم. اما دوران دانشجویی خود در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با حضور در نشست شعرهای دانشگاه که با همراهی اساتید برگزار می‌شد، با راهنمایی همان اساتید شروع به مطالعه کردم.

عباسلو ادامه داد: من بیشتر اشعار خود را به طور ناگهانی و بی‌اختیار در بیمارستان و هنگام رسیدگی به بیمار گفته‌ام. منظورم این است که ساعت‌ها به آن فکر نکردم و اشعار بر اساس احساسات درونی من می‌جوشید و خلق می‌شد.

وی افزود: یکی از دلایل بازگشت از آمریکا به ایران عزیزم، شعر و ادبیات فارسی بود؛ چرا که شعر و ادبیات فارسی را باید در قلب و مهد خودش یافت. در آمریکا چنین نبود و نیست.

مودب:عباسلو شاعری نوآور است

مودب، ناشر انتشارات شهرستان ادب که چاپ کتاب «هم‌قفسان» را بر عهده داشت، با حضور در این نشست گفت: از آنجایی که شاعر کتاب «هم‌قفسان» تحصیلات آکادمیک ندارد، اشعارش سرشار از تازگی و طراوت است. این‌گونه شاعران که تکیه بر ادبیات ندارند نوآوری‌های خوبی را از خود نشان داده و آثار قابل توجهی به دنیای شعر فارسی ارائه کرده‌اند. اما نباید از مطالعه برای افزایش علم ادبی خود غافل شوند. باید زیبایی‌شناسی و عناصر ادبی شعر را به خوبی دنبال و آن را تقویت کنند.

وی افزود: اینکه شاعر از ایستگاه متن آغاز نکند می‌تواند لحظات شیرینی را خلق کند اما خطرناک هم هست؛ چرا که باید دقت داشت تا دچار حرکت در مسیر بی‌راهه نشده و در ادامه مسیر درستی را انتخاب کند. شاعر مجموعه شعر «هم‌قفسان» کاشف رگه‌های ناب دنیا است. این موضوع شیرینی خاصی به آثار این شاعر بخشیده است.