تهران: «وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ» در اربعین در حال وقوع است

به گزارش حلقه وصل، حدود 1400 سال است که از ماجرای کربلای امام حسین (ع) می‎گذرد، حدود 1400 سال است که نام و یاد امام حسین (ع) و اصحاب با وفای ایشان در قلوب مؤمنین و شیعیان جاری و ساری است، انگار خدا حیات و مماتمان را متصل به حیات و ممات اهل بیت(ع) قرار داده است، بی جهت نیست که می‌گوییم: «اللهم اجعل محیای محیا محمد و ال محمد». به راستی با شهادت امام حسین(ع)، خاکی که روی اذهان عمومی بود، برداشته و بیداری و بصیرت در عالم به تدریج آغاز شد و امروزه نیز شاهد اوج‌گیری آن هستیم.

در این سالیان گذشته، «حبّ» امام حسین(ع) موجب شد تا نه تنها در ایام خاصی چون محرم، صفر و اربعین، بلکه در لحظه لحظه زندگیمان با یاد و نام امام(ع) زندگی کنیم. مجالس و هیئت‌های بسیاری که امروزه در سراسر ایران و حتی در دیگر کشورها شکل گرفته است، بی‎تردید برخاسته از «حبّ» امام حسین(ع) است، به عبارت دیگر، کشش و جاذبه‎ای وجود دارد که آدمی را به این سو می‌کشاند و امروزه راهپیمایی ‎اربعین حسینی(ع) مصداق این کشش و جاذبه الهی است.

بسیاری از محبان از مدت‌ها قبل از اربعین، وارد فضای حسینی می‌شوند، آنان در شهر و دیار خودشان هستند، اما انگار خیلی زودتر از جسمشان، قلب‌هایشان را روانه کرده‌اند و چقدر این حس و حال با آیۀ«یَهْدِی اللَّهُ ِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ»سازگار است.

* صدها برابر جمعیت حاضر در کربلا، قلوبشان را روانه کرده‎اند

این تعداد از انسان‌ها که هر ساله در کربلا حضور پیدا می‌کنند، تنها قسمت کوچکی از عاشقان و محبان امام حسین(ع) هستند که با قلب و جسمشان توفیق حضور در این سرزمین نور را پیدا کرده‌اند، این در حالی است که صدها برابر این جمعیت که نتوانستند به دلایل مختلف در راهپیمایی اربعین حضور پیدا کنند، قلب‌هایشان را به سوی حریم امام عالم روانه کردند و زیر لب اینگونه ندا می‌دهند که:

«گرچه دوریم به یاد تو سخن می‌گوییم/ بُعد منزل نبود در سفر روحانی»، این همان تعبیری است که رهبر معظم انقلاب در وصف دورماندگان از راهپیمایی اربعین حسینی(ع) بیان فرموده‌اند.

افرادی که توفیق حضور در کاروان راهپیمایی اربعین را به دست می‌آوردند، این فضای بهشتی را از درون لمس و با آن ارتباط برقرار می‌کنند، اما عده‏‎ای که از بیرون شاهد چنین صحنه‌ای هستند، ممکن است سؤالاتی برایشان ایجاد شود؛ از جمله اینکه به راستی چه سرّی است که انسان را از فواصل بسیار دور به حرکت و تکاپو وا می‌دارد تا در این روز آن هم با پای پیاده، در سرما و گرما به آنجا برود؟ این چه جاذبه‎‏ای است که کاملاً آدمی را مجذوب کرده و دیگر هیچ چیزی جز رسیدن به حریم امام(ع) برایشان مهم نیست؟ این چه چیزی است که به موجب آن انسان در طول سال برنامه‏‎هایش را به گونه‎‏ای سامان می‌دهد که در این روز بتواند زائر امام حسین(ع) باشد؟ چه چیزی باعث می‌شود مادران، فرزندان و حتی شیرخوارگانشان در این سفر با خود همراه کنند؟ چه چیزی است که حتی افراد ناتوان (پیرمرد، پیرزن، ناتوان جسمی) را با وجود سختی‎های این مسیر، به این سرزمین می‌کشاند؟

* حبّی که هیچگاه سرد نخواهد شد

به نظر می‌رسد همه باید در این ماجرای عظیم حضور داشته باشند و کوچک و بزرگی مطرح نیست، حتی در زمان متوکل عباسی به رغم خشونت‌های زیاد نسبت به زوّار قبر امام حسین(ع)، هرگز این زیارت تعطیل نشد و از رونق نیافتاد و مردم به صورت‌های مختلف به زیارت امام حسین(ع) می‌آمدند.

سرانجام متوکل مجبور شد طی بخشنامه‎ای زیارت امام حسین(ع) را به شرط اینکه دست راست زائران را قطع کند، آزاد کند. اندکی بعد صف مشتاقان زیارت با وجود این شرط نیز طولانی شد، این همان «حبّ» امام حسین(ع) است که خدا در قلوب مؤمنان جاری کرده که هیچگاه سرد نخواهد شد، این همان وعدۀ الهی است که بر زبان معصوم(ع) جاری شده: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرَارَةً فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لَا تَبْرُدُ أَبَدا»، به عبارت دیگر، امام حسین(ع) همچون طنابی که برای نجات آدمی انداخته می‌شود، حبّشان را در عالم انداختند و عالمیان را از عمق به سمت بالا می‌کشانند و اوج این مهم را در ایام اربعین می‌بینیم که دست همه را گرفته و به این سرزمین نور می‎‏کشانند و آنان را بهشتی می‌کنند.

وقتی با زائران در مسیر راهپیمایی گفت‌وگو می‌‌کنیم، همه بر فضای بهشت‎گونۀ آن صِحه می‌گذارند و می‌‌گویند همین درست است و باید تمام زندگیمان اینگونه باشد، همه احساس می‌کنند به آسمان‌ها کشیده شدند و در آنجا ساکن هستند، ای کاش همیشه به اینجا بیاییم و اصلاً ای کاش بشود خانه‌ای در اینجا تهیه کنیم، آنان احساس می‌کنند سال‌هاست که در این سرزمین سکونت داشته‌اند. برای همه ممکن است این سؤال ایجاد شود که چرا تاکنون اینچنین نبودیم؟ لذا در همه این دغدغه ایجاد می‌شود که آیا می‌شود وقتی به شهر و دیارمان برگشتیم، دوباره همینگونه باشیم؟ اما معمولاً اینگونه نیست.

* چرا زائران عصر روز اربعین حس می‎کنند نور کم شده است؟

به عنوان مثال، در عصر روز اربعین انگار فضا تغییر می‌کند و انسان‌ها احساس می‌کنند کربلا تاریک شده است، این در حالی است که خیابان‌ها چون شب‌های گذشته پر نور و چراغانی است، اما نه، انسان‌ها نوری را که در روزهای گذشته حس می‌کردند، در عصر روز اربعین دیگر حس نمی‌کنند، آنان با خود چنین می‌‌گویند: چرا خیابان‌ها تاریک است؟ من شب‌های گذشته در همین خیابان‌ها رفت و آمد می‌کردم، اما اینچنین نبود، امشب هم همان نورها هست، اما چرا اینقدر تاریک است، انگار نور کم شده است، اما می‌بینیم تمام چراغ‌ها روشن است. رفتار اعراب به تدریج تغییر می‌کند، آنان تا دو سه هفته به اربعین رفتاری آسمانی و در نهایت ایثار و خدمتگزاری از خود نشان می‌دهند، اما پس از ایام اربعین دیگر آن رفتارها دیده نمی‌شود؟ علت چیست؟

علت آن را می‌توان از میان کلام محبان حضرت دریافت کرد، آنان در اربعین با نور مولایشان حسین (ع) بالا برده شدند، نوری که در این ایام به نظر وسعت پیدا کرده است، بر همین اساس وقتی از آن فضای بهشت‎گونه خارج می‌شوند، چون نور رها شده است، نمی‌توانند خودشان را در آن فضای آسمانی اربعین نگه دارند، لذا می‌بینیم بسیاری بعد از این ایام از آسمان‌ها فاصله می‌گیرند و به سطح نزدیک می‌شوند، این نکته را در ماه رمضان بعد از یک ماه روزه‎داری نیز شاهدیم. پس نور حسینی در ایام اربعین، چیزی است که آنان با تمام وجود حس می‌کنند، البته چشم امید داریم که خداوند هر سال این نور را از چشمۀ اربعین به تمام سال تسری دهد و همیشگی باشد، هر چند عده‎ای می‎خواهند مانع نور خدا شوند.

خدا در آیه 8 سوره صف می‌فرماید: «یُریدُونَ لِیُطْفِؤُا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ»، عده‌‏ای می‌خواهند نور خدا را با دهان‌هایشان خاموش کنند، در ادامه می‌فرماید: «وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ»، بر اساس این آیه در می‌یابیم که راهبرد خداوند در مقابل این رفتار آنان که می‌خواهند نور خدا را با دهان خاموش کنند، به تصویر کشید «وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ»است.

* به صرف قرار گرفتن در اربعین، بسیاری از تربیت‌ها بر آدمی جاری می‎شود

باید قیمت موسم اربعین را که خداوند در این برهه از زمان در حدی وسیع در معرض جهانیان قرار داده است، بدانیم و برای بهره از آن خودمان را در معرض بیشتری از نور امام عالم قرار دهیم، چراکه به صرف قرار گرفتن در راهپیمایی اربعین، بسیاری از تربیت‌ها بر آدمی جاری و در نتیجه رشد زیادی برای افراد حاصل می‌شود.

شایسته است اندیشمندان اسلامی روی این واقعۀ بزرگ تاریخ مطالعه کرده و تبیین روشن و دقیقی از آن ارائه کنند. این صحنه به حدی بزرگ است که حتی اصحاب رسانه‏‎های غرب را به تحرک واداشته است و انتظار بر این است که نتوانند جز عظمت آن چیز دیگری منعکس کنند، چون با موجی از انسان‏‌های پرانگیزه و تأثیرپذیرفته از نور حسینی مواجه‎‏اند.

امید که به شکرانۀ این محبت خداوندی در این زمانه، تلاشمان را بیشتر کنیم و تبیین و رفتار قرآنی در این صحنه پیشه کنیم.

یادداشت: امیرمحسن شیخان