تهران: دین‌شناسی سخت است/ نهی از منکری به نام امر به معروف

به گزارش حلقه وصل، حجت‌الاسلام وحید واحدجوان عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در کانال شخصی‌اش یادداشتی با عنوان «نهی از منکری به نام امر به معروف» نوشت:

انسان این قدرت را دارد که از هر مسأله درستی بتواند سوء‌استفاده کند؛ افراط کند، تفریط کند یا با کج فهمی یا به دلایل منفعت طلبانه، منحرفش کند و مانند آن ...

مسائل دینی هم از این قاعده مستثنی نیستند، به همین جهت، از بهترین مسائل دینی هم بعضی سوء استفاده می‌کنند یا افراط و تفریط می‌کنند یا آن را کج و معوج جلوه می‌دهند؛ دانسته یا ندانسته، عمدی یا سهوی.

راه درست هم مبارزه با انحرافات، سوء‌استفاده‌ها و کج‌فهمی‌هاست نه از بین بردن اصل مسأله درست و پر فایده. العاقل یکفیه الاشاره.

به مناسبت ایام سوگواری سیدالشهدا(ع) و با توجه به هدف بلند امام در احیای دین، اصلاح امت و امر به معروف و نهی از منکر، اشاره ویژه‌ای به مسأله امر به معروف و نهی از منکر می‌کنم. انصافاً در این مسأله، افراط، تفریط، کج‌فهمی، سوء استفاده و ... بسیار دیده می‌شود.

چه بسیار امر به معروف‌ها و نهی از منکرهایی که خود منکر هستند و نیاز به نهی از منکر دارند.

چه بسیار ضربه‌هایی که علیه دین و دیانت و معروف و مسأله امر به معروف و نهی از منکر توسط همین رفتارها و گفتارهای نادرست و ناپسندی که به نام امر به معروف و نهی از منکر انجام گرفته، وارد شده و می‌شود.

چه بسیار منکرهایی که عاملش همین امر به معروف‌های نادرست است!

بی‌تعارف دین‌شناسی سخت است و سخت‌تر از آن، پیاده کردن صحیح و مناسب مسائل دینی است!

امر به معروف و نهی از منکر شناسی سخت است و سخت‌تر از آن، پیاده کردن صحیح و مناسب این مسأله مهم است!

جامعه ما براى گفتن و نوشتن و خطابه و منبر، بیش از حد، اعجاز قائل است؛ خیال مى‏‌کند با گفتن و داد کشیدن و زبان و قلم، کار درست مى‏‌شود، در صورتى که:

سعدیا گر چه سخندان و مصالح‌گویى/به عمل کار برآید به سخندانى نیست‏

در حدیث است: «کونوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَیْرِ الْسِنَتِکُمْ»؛ مردم را به دین حق و صلاح دعوت کنید، اما با ابزارى غیر از ابزار زبان یعنى با ابزار عمل.

در حدیث دیگرى است- که معمولًا مورد استناد فقها در باب امر به معروف و نهى از منکر است- که: «ما جَعَلَ اللَّهُ بَسْطَ اللِّسانِ وَ کَفَّ الْیَدِ وَ انَّما جَعَلَهُما یَبْسُطانِ مَعاً وَ یَکُفّانِ مَعاً»

یعنى چنین نیست که خدا اجازه داده باشد که تنها زبان باز باشد، ولى دست بسته باشد، بلکه اگر باز است هر دو باید باز باشد و اگر مى‌ خواهد بسته باشد هر دو بسته باشد، یعنى اگر عمل در کار نباشد خوب است زبان هم بسته باشد.

امام على(ع) مى‏‌فرماید: «مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنّاسِ اماماً فَلْیَبْدَأْ بِتَعْلیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلیمِ غَیْرِهِ وَلْیَکُنْ تَأْدیبُهُ بِسیرَتِهِ قَبْلَ تَأْدیبِهِ بِلِسانِهِ، وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُها احَقُّ بِالْاجْلالِ مِنْ مُعَلِّمِ النّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِمْ»؛ آن کس که مى‌خواهد پیشواى مردم باشد و مردم را به دنبال خود به راهى دعوت کند، پیش از آنکه مى‌خواهد به دیگران یاد بدهد خود را مخاطب کند و به خودش تعلیم و تلقین نماید؛ پیش از آنکه مى‌خواهد مردم را با زبان خود تربیت کند، با عمل و روش اخلاقى خوب و اخلاق صحیح، خود را تربیت کند. آن کس که خودش را تعلیم و تلقین مى‏ کند و خودش را تربیت و تأدیب مى ‏کند، براى احترام و تکریم شایسته ‏تر است از آنکه معلم و مربى دیگران است.

اهل علم، اهل دین، واعظان، دلسوزان، مسئولان، بزرگان، اصولگراها و اصلاح‌طلبان، پاک و درستکار باشند، مردم به سمت اسلام می‌آیند و نیازی به گفتار بی‌رفتار نیست و اگر انسان پاکی، کسی را نصیحت و امر به معروف کند، عموم مردم می‌پذیرند، چون می‌دانند خودش عامل سخنان خود است.