تهران: کنگره «روز ملی شعر و ادب» با محوریت اشعار شهریار درباره دفاع مقدس برگزار می‌شود

به گزارش حلقه وصل،  اصغر فردی، دبیر کنگره «روز ملی شعر و ادب»، با اشاره چرایی انتخاب این روز همزمان با سالروز درگذشت شهریار، گفت: در کنار روزهای مقرری مانند روز معلم، پزشک و ... روزهای نادر و معدود برجسته‌تری هم داریم که بنا به اعتباراتی با عبارت و عنوان «ملی» عنوان شده است. برحسب اهمیت و خاصیت شعر در ایران به مثابه یکی از مواریث عمده تابناک نیاکانی و ثروت‌های فرهنگی ملی و باستانی، «شعر و ادب» نیز طی یک روز در مقیاس ملی مورد تأکید و تجلیل قرار می‌گیرد.

وی با انتقاد از کم‌توجهی برخی از اهالی فرهنگ و ادب به روز ملی شعر و ادب افزود: متأسفانه هم از طرفی بنا به ضعف توضیح و تفسیر و هم در اثر تحریف کژفهمانی، این موضوع از جانب برخی اهل شعر و ادب مورد سوء استدراک واقع شده است. اظهاراتی که طی این سال‌ها درباره روز ملی شعر و ادب در رسانه‌ها و افواه برخی دیده شده، نشانگر عدم «فهم درست» ماهیت قضیه است. وقتی پرسنده خود موضوع را نفهمیده باشد، سؤالش را به مجرایی خواهد راند که پاسخ‌گر تحت تأثیر اراده او حرکت کند و  از شاعر و ادیب متخصص هم وجه دیگرگونی را خواهد پرسید. مثلاً از شعرا پرسیده‌اند آیا شهریار بزرگترین شاعر ایران و شاعر ملی ایران بوده است؟ سوالی که اگر از خود شهریار هم می‌پرسیدند، قطعاً پاسخ منفی بود. در ادامه نظر آنها را راجع به انتخاب شهریار به عنوان شاعر ملی جویا می‌شوند. جواب این سؤال نیز معلوم است مگر شاعر ملی را فلان نهاد انتخاب می‌کند؟ ثانیاً پس روکی و فردوسی و حافظ و سعدی را چه شده که شاگرد همة آنها را بر چنین مسندی نشانده‌اند؟

فردی یادآور شد: در حالی‌ که ماهیت موضوع مطلبی کاملاً دیگر بوده که شرحی مستوفا می‌طلبد و بماند تا وقت دگر، اما مجملاً عرض کنم در تقویم ایران به‌نام موضوعاتی مانند ترک سیگار و بیماری دیابت و ... روزی معین بود، اما برای «شعر» روزی در تقویم مقرر نشده بود. در حالی‌که ایران در جهان و تاریخ به چند چیزش و از جمله اولی و اشرف آن چند؛ به شعرش مشتهر و مفتخر است. ارباب مدیریت فرهنگی تدبیر تقریر چنین روزی کردند. بالاخره این مناسبت باید به روزی از روزهای سال سوار و قرار می‌گرفت. می‌دانید که تاریخ ادبیات ایران حتی از دهه‌های عمر شعرای سلف بی‌اطلاع است، تا چه رسد به تدقیق سال و تسجیل ماه و روز تولد یا رحلت آن بزرگان، که البته برای هر یک از آن بزرگان مانند فردوسی و خیام و سعدی و حافظ از دیرباز روز معینی در تقویم موجود است. اولاً از نظر دور نداریم که این روز را تمام دستگاه‌های مجری در جمهوری اسلامی، از تقدیم رئیس‌جمهور و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی تا تصویب و تقنین مجلس و ابلاغ به شورای فرهنگ عمومی، مقرر می‌کند. باید تاریخ تولد یا درگذشت چهره برجسته ادبی این دوره را جست تا آن روز را بر آن تاریخ مستقر کرد. منظورم از این دوره یعنی مقطعی تنگ‌تر از «معاصرت» یعنی شعر عهد انقلاب اسلامی است.

به گفته فردی؛ هر کسی در حوزه ادبیات ذائقة متفاوتی دارد، مثلاً در میان شعرای صد سال  گذشته (معاصر) یکی نیما را و دیگری رهی را و بهار  را و یا هر شاعر دیگری را راجح می‌دارد و بیشتر می‌پسندد، اما دیگر در محدوده جمهوری اسلامی گمان نمی‌کنم کسی شاعری برتر از شهریار را طرح کند. در این‌که ما در این عهد شاعری به قواره شهریار نداشته‌ایم، شک و بحثی نیست؛ بنابرین به حکم انصاف و عدل و عقل و علم شهریار اقلاً در محدوده زمانی مذکور شاعر درجه یکم بلامنازع است. نظر به معین بودن «تاریخ درگذشت» یکی از بزرگان تاریخ ادبیات ایران و شاعر بزرگ معاصر و همراه مردم در عهد ما، روز شعر و ادب با آن تاریخ مقارن شده است. دیگر اینجا نباید دلیل و امتیاز دیگری گشت.

وی با انتقاد از عکس‌العمل برخی از اهالی فرهنگ نسبت به انتخاب روز ملی شعر و ادب همزمان با سالروز درگذشت شهریار، توضیح داد: نه تعیین شاعر ملی مطرح بوده ـ که شاعر ملی انتخاب نمی‌شود و ملت خود شاعر محبوب خود را تعیین می‌کند ـ و نه بزرگترین شاعر. تقریر تقارن روز ملی شعر و ادب با 27 شهریور فقط برحسب تقریر مناسبتی بوده است که چه تاریخی مناسبت‌تر از این؟ انتظار می‌رود که تمامی اصحاب معانی و فکرت و همه تشکل‌ها و نهادهای فرهنگی در سراسر کشور به‌حکم عشق ادبی و تمرکز بر ماهیت مهرآگین این روز ـ که شأن و سطح ملی و حیثیت میهنی دارد ـ دور کانون شعر هزار ساله گرد آیند و با ترویح انفاس طیبه‌شان یک روز در سال این اجاق را مشتعل و فروزان سازند.   

دبیر کنگره «روز ملی شعر و ادب» با اشاره به برنامه‌های این کنگره گفت: روز ملی شعر ادب فارسی مناسبتی‌ است برای تجلیل شعر و ادب به معنای جامع آن. بنیاد شهریار مایل نیست آن را به شاعری تخصیص و منحصر سازد. تجلیل شهریار همه‌ساله به طور منظم در تبریز و به طور گه‌گاهی در بعضی شهرها برگزار می‌شود. مثلاً پارسال در شوشتر و چند شهر برگزار شد. شورای‌عالی بنیاد شهریار مقرر کرده که در طول سال با همکاری نهادهای مربوطه استان‌ها کنگره‌هایی در شهر‌های مختلف برگزار کرده و برگزیده حاصل مطالعات چشمگیر و گزینة سروده‌های برجسته شعرای سراسر کشور جذب و جمع کرده، فرجام این تحرکات را در روز ملی شعر و ادب به سطح ملی و کلانی بکشاند. مثلا امسال‌ کنگره‌هایی ذیل دو موضوع مختلف در نیشابور و ارومیه منعقد خواهد شد.

فردی با بیان اینکه از این‌ پس در آئین‌های روز ملی مطالعه افکار، احوال و آثار شهریار نیز مورد توجه قرار خواهد گرفت، به برنامه کنگره در سال جاری اشاره کرد و ادامه داد: گرچه برحسب قول مقام معظم رهبری «هرچه آقایان درباره او (شهریار) انجام دهند، از نظر ما زیاد نیست»؛ اما اجرای برنامه‌های مشابه و مکرر در تجلیل شهریار دیگر بس است. اولاً شهریار به همان اندازه که مشهور است، نامعروف نیز هست و جوانب پوشیده و پنهان فراوانی دارد که در محاق افسانه‌ها نهفته است. بنابرین از این‌ پس اگر حول شهریار کاری صورت بگیرد، به‌جای تجلیل، با ماهیت «شهریارپژوهی» و مربوط به همه اندام ها و پیکر شعر معاصر خواهد بود. آغاز «هفتة دفاع مقدس» با «روز ملی شعر و ادب» فقط سه روز فاصله دارد. بنابه همین تناسب موضوع نخستین کنگره با تیمن و تبرک «دفاع مقدس» صورت خواهد گرفت. در حوزه شهریار هم اشعار حول موضوعات دفاع و مقابله ادبی او به تجاوز نظامی عراق به ایران محوریت خواهد داشت؛ بنابراین شاعران شرکت‌کننده در کنگره برای ایفای آثار خود موضوع مزبور را ارائه و سخنرانان علمی ـ ادبی ذیل موضوع بررسی شعر دفاع سخنرانی خواهند کرد.

فردی از تهیه و تدوین کتابی شامل آثار و تصاویر منتشر نشده شهریار خبر داد و افزود: سال گذشته کتاب حجیمی تحت عنوان «به گزین غزل‌های شهریار» و چند آلبوم صوتی تهیه و ارائه شد که معتقدیم این‌گونه آثار به مثابة «آثار» ماندگاری بیشتری دارند. امسال نیز تولید چند کار را در نظر داریم.  امسال در نظر است آثار منتشر نشده‌ای از شهریار برای نخستین‌بار تقدیم فرهنگ و جامعة اهل ادب شود. آثاری از اشعار نادیده شهریار که در 40 سال گذشته منتشر نشده و تصاویری از او که در گذشته دیده نشده است.