تهران: در قلمروی هنرهای نمایشی امام علی(ع) فرمانروایی می‌کند

به گزارش حلقه وصل، داود فتحعلی بیگی از اساتید دانشگاهی و پژوهشگران هنرهای نمایشی کشور، هم‌زمان با هفته کرامت به بیان پرداخت هنر در وصف خصوصیت‌های اخلاقی و شجاعت‌های ائمه اطهار(ع) به شیوه نقالی پرداخت و اظهار داشت: در قلمرو هنرهای آیینی تاثیر حضرت علی (ع) بسیار واضح و مبرهن است. چرا که جدای از دلاورمردی‌های ایشان، وی داماد پیامبر (ص) است. به این ترتیب بخشی از این قلمرو به زندگی‌نامه ایشان مربوط می‌شود.

وی افزود: شخصیت حضرت علی (ع) آنچنان جذاب و تاثیرگذار است که پیروان بسیاری را با خود همراه دارد. این پیروان و علاقه‌مندان هر یک به نوعی سهم خود را در ادای احترام و ارجمندی به ایشان نشان می‌دهند. فردی در حوزه نقاشی و دیگری در حوزه شعر و ادب به این شخصیت منزه پرداخته و بیانات حضرت را بازگو می‌کند.

فتحعلی بیگی با عنوان نمونه‌ای از آثار منظوم در این زمینه گفت: نمونه ارادت به حضرت علی(ع) در منظومه باذل مشهدی با عنوان «حمله حیدری» و یا «علی‌نامه» آمده است. همچنین آثار بسیار دیگری در این زمینه کار شده است که در میان آن ها یکی از مهم‌ترین آثار گفته شده همین «حمله حیدری» است.

وی افزود: حمله حیدری از مشهورترین حماسه‌سروده‌های مصنوع ادبیات فارسی است. این اثر از شیوه حماسه سرایی وام گرفته و خواسته تا در وصف و شرح شخصیتی که از مرزهای اسطوره و تاریخ رد کرده است سخن گوید.

این استاد هنرهای نمایشی ادامه داد: منقبت خوانی از گذشته‌های دور رواج داشته است. منقبت خوانی ائمه(ع) از ویژگی‌های رسانه‌ای برخوردار است، چرا که مردم می‌توانستند به وسیله آن اطلاعات تاریخی خوبی دریافت کنند و با واقعیت وجودی آن حضرات آشنا شوند.

فتحعلی بیگی افزود: کنار همه این مسائل، نقالان این داستان را با نقاشی‌های هنرمندان و بیان حماسی اشعار این اثر تاریخی برای مردم بازگو و بار دیگر آن را مرور می‌کردند. این کار برای عموم مردم انجام می‌شد. البته در ماه مبارک رمضان بیشتر رنگ و بو می‌گرفت. چرا که در این ایام سالروز شهادت حضرت و نیز روزهای استغفار آدمی و رحمت الهی است.

وی ادامه داد: آثار منظوم حماسی مذهبی بسیاری که سروده شده‌اند، دارای یک شخصیت ثابت با حضور پر رنگ هستند. آن شخصیت کسی نیست جز وجود امیر‌المومنین(ع) در این آثار که بازخوانی آن ها برای عموم مردم خالی از لطف نیست. مرور این آثار چه در زمان حیات شاعر و نویسنده و چه در زمان عدم حیات آن ها رایج بوده و هیچ‌گاه کهنه نخواهد شد. چرا که حضرت علی(ع) هیچ گاه کم رنگ نخواهد شد و همیشه در قلب عموم مردم حضور خواهد داشت.

این پژوهشگر هنرهای نمایشی افزود: میان هنرهای آیینی در زمینه نقالی، هنر منقبت‌خوانی هم رواج داشته است. این هنر به مناقب ائمه و اهل بیت می‌پردازد. در نقب حضرت علی(ع) و نقالی آن، محسنات، دلاوری‌ها، خصایل، فضایل، محامد، محمدت‌ها و نیکی‌ها این حضرت بیان می‌شود. این کار موجب برجسته‌تر شدن شخصیت حضرت در میان دیگر شخصیت‌های اثر می‌شود و نمایی حماسی و پهلوانی به آن می‌دهد.

وی در پایان با اشاره به پرداخت هنرهای نمایشی به برجستگی‌های شخصیتی اهل بیت اشاره کرد و ادامه داد: در هنر نقالی به اخلاق و فضایل برجسته ائمه(ع) پرداخته می‌شود و عدم پرداخت به یک مورد از اخلاق آنها دلیل بر عدم وجود این محاسن نیست. به عنوان مثال یکی دیگر از شخصیت‌های ائمه اطهار(ع) که می‌توان به آن اشاره کرد، حضرت امام حسن مجتبی(ع) است. چرا که ایشان به کریم اهل بیت(ع) مشهور است. این شهرت به آن دلیل نیست که اخلاق مذکور در دیگر اشخاص اهل بیت (ع) وجود نداشته است. اما ویژگی مورد نظر در وجود ایشان و در برهه‌ای تاریخی بیشتر مورد نظر قرار گرفته است. ایشان از سجایای متعدد دیگری نیز برخوردار هستند. اما به تناسب وقایع تاریخی و برجستگی زمانی شهرت بیشتری یافته است.