به روستاها رفتیم که برای خدا بیل بزنیم اما ضرورت‌های موجود، ما را به فیلم‌سازی کشاند..

سرویس دریچه: پس از پیروزی انقلاب و تشکیل نظام جمهوری اسلامی در ایران امام خمینی(ره) درصدد بود تا با بسیج عمومی ملت برای سازندگی کشور، الگویی از جامعه سالم و پیشرفته دینی را ارائه نماید. بر همین اساس طی پیامی خطاب به ملت ایران در 27 خرداد 1358 فرمان تشکیل جهاد سازندگی را صادر کردند و بدین ترتیب جهاد ملت به نام جهاد سازندگی آغاز شد و هزاران نفر از نیروهای متخصص و انقلابی برای عمران و آبادانی و خدمات‌رسانی به محرومین و مستضعفین بسیج شدند.

به بهانه سالروز تشکیل جهاد سازندگی به فرمان حضرت امام خمینی(ره) مروری داریم بر خاطرات جهادی سید شهیدان اهل قلم که کار خود را با جهاد سازندگی شروع کرده بود. 

شهید «سیدمرتضی آویـنی» فیلم‌سازی را در اوایل پیروزی انقلاب با ساختن چند مجموعه دربارة غائلة گنبد (مجموعة شش روز در ترکمن‌صحرا)، سیل خوزستان و ظلم خوانین (مجموعة مستند خان‌گَزیده‌ها) آغاز کرد: «با شروع کار جهاد سازندگی در سال 58 به روستاها رفتیم که برای خدا بیل بزنیم. بعدها ضرورت‌های موجود، رفته‌رفته ما را به فیلم‌سازی کشاند. ما از ابتدا در گروه جهاد نیت‌مان این بود که نسبت به همة وقایعی که برای انقلاب اسلامی و نظام پیش می‌آید عکس‌العمل نشان دهیم. مثلاً سیل خوزستان که واقع شد، با همان گروهی که بعدها مجموعة حقیقت را ساختیم به خوزستان رفتیم و یک گزارش مفصل تهیه کردیم. آن گزارش در واقع جزو اولین کارهای‌مان در گروه جهاد بود. بعد غائلة خسرو و ناصر قشقایی پیش آمد و مابه فیروزآباد، آباده و دیگر مناطق درگیری رفتیم. وقتی فیروز‌آباد در محاصره بود، با مشکلات زیاد از خط محاصره گذشتیم و خودمان را به فیروزآباد رساندیم. در واقع اولین صحنه‌های جنگ را ما در آنجا، در جنگ با خوانین [فیلم] گرفتیم.»

گروه جهاد، اولین گروهی بود که بلافاصله بعد از شروع جنگ به جبهه رفت. دو تن از اعضای گروه در همان روزهای اول جنگ، در قصرشیرین اسیر شدند و نفر سوم در حالی که تیر به شانه‌اش خورده بود از حلقة محاصره گریخت. بار دیگر گروه تشکل یافت و در روزهای محاصرة خرمشهر، برای تهیة فیلم وارد این شهر شد: «وقتی به خرمشهر رسیدیم هنوز خونین‌شهر نشده بود؛ شهر هنوز سرپا بود، اگرچه احساس نمی‌شد که این حالت زیاد پردوام باشد، و زیاد هم دوام نیاورد. ما به تهران بازگشتیم و شبانه‌روز پای میز موویلا (تدوین فیلم) کار کردیم تا اولین فیلم مستند جنگی دربارة خرمشهر از تلویزیون پخش شد؛ مستند فتح خون.مجموعة یازده‌قسمتی حقیقت، کار بعدی گروه محسوب می‌شد که یکی از هدف‌های آن ترسیم علل سقوط خرمشهر بود.یک هفته‌ای نگذشته بود که خرمشهر سقوط کرد و ما در جستجوی حقیقت ماجرا به آبادان رفتیم که سخت در محاصره بود و تولید مجموعة حقیقت این‌گونه آغاز شد».

کارگروه جهاد در جبهه‌ها ادامه یافت و با شروع عملیات والفجر 8، شکل کاملاً منسجم و به هم پیوسته‌ای پیدا کرد. آغاز تهیة مجموعة زیبا و ماندگار «روایت فتح» که بعد از این عملیات تا پایان جنگ به طور منظم از تلویزیون پخش می‌شد، به همان ایام بازمی‌گردد. شهید آوینی دربارة انگیزة گروه جهاد در ساختن این مجموعه که نزدیک به هفتاد برنامه است، چنین می‌گوید: «انگیزش درونی هنرمندانی که در واحد تلویزیونی جهاد سازندگی جمع آمده بودند، آن‌ها را به جبهه‌های دفاع مقدس می‌کشاند. اولین شهیدی که دادیم،علی طالبی بود که در عملیات طریق‌القدس به شهادت رسید، و آخرین‌شان مهدی فلاحت‌پور است که همین امسال (1371) در لبنان شهید شد. و خب؛ دیگر چیزی برای گفتن نمانده است، جز آن که ما خسته نشده‌ایم و اگر باز جنگی پیش بیاید که پای انقلاب اسلامی در میان باشد، حاضریم. می‌دانید! زنده‌ترین روزهای زندگی یک مَرد، آن روزهایی است که در مبارزه می‌گذراند و زندگی، در تقابل با مرگ است که خودش را نشان می‌دهد.»

در اواخر سال 1370 «مؤسسة فرهنگی روایت فتح» به فرمان مقام معظم رهبری تأسیس شد تا به کار فیلم‌سازی مستند و سینمایی دربارة دفاع مقدس بپردازد، و تهیة مجموعة روایت فتح را که پس از پذیرش قطعنامة 598 رها شده بود ادامه دهد. شهید آوینی و گروه فیلم‌برداران روایت فتح، سفر به مناطق جنگی را از سر گرفتند و طی مدتی کمتر از یک سال، کار تهیة شش برنامه از مجموعة ده‌قسمتی «شهری در آسمان» را به پایان رساندند ومقدمات تهیة مجموعه‌های دیگری را دربارة آبادان، سوسنگرد، هویزه و فکه تدارک دیدند. شهری در آسمان که به واقعة محاصره، سقوط و بازپس‌گیری خرمشهر می‌پرداخت، در ماه‌های آخر حیات زمینی شهید آوینی از تلویزیون پخش شد، اما برنامة وی برای تکمیل این مجموعه و ساختن مجموعه‌های دیگر، با شهادتش در روز جمعه بیستم فروردین 1372 در قتلگاه فکه، ناتمام ماند.