به گزارش حلقه وصل، حجتالاسلام رضا محمدی، کارشناس رادیو معارف، در برنامه «پرسمان اعتقادی» رادیو معارف در توضیح این حدیث امام محمد باقر علیه السلام: « لا یقبل عمل الا بمعرفة، و لا معرفة الا بعمل؛ و من عرف دلته معرفته علی العمل، و من لم یعرف فلا عمل له؛ عمل جز با معرفت و شناخت پذیرفته نمیشود، و معرفت و شناختی پدید نمیآید جز با عمل و هر که معرفت و دانش پیدا کند همین معرفت او را به عمل دلالت میکند، و هر که به معرفت و شناختی نرسد عملی، نخواهد داشت.» گفت: عمل بدون معرفت مقبول درگاه الهی نیست و معرفت بدون عمل کردن به وجود نمیآید هر کس آگاهی داشت آن علم شخص را به سوی عمل میکشاند و هرکس عمل نکرد مشخص میشود که معرفت نداشته است.
وی با بیان اینکه معارف الهی به سه شاخه قابل تقسیم است گفت: بخش اول آن مربوط به « هستها و نیست ها» است و به آن جهان بینی اطلاق میشود. بخش دوم «بایدها و نبایدها اخلاقی و فطری» انسان است که به آن اخلاق و تربیت گفته میشود و بخش سوم نیز « بایدها و نبایدهای عملی» که به عنوان احکام مطرح است.
حجتالاسلام محمدی با بیان اینکه منظور از معرفت در اینجا همان بخش اول است که در روایات به عنوان « آیه محکمه» مطرح است گفت: منظور از آن این است که نگرش انسان به جهان چگونه است و چه تفسیری از آن دارد که در ادبیات دینی به آن اصول دین نیز گفته میشود.
وی با بیان اینکه انسان از چهار منظر میتواند به جهان نظاره کند گفت: انسان از هر جهتی به جهان نظاره کند، یک جهان بینی برایش به اسم همان منظر شکل خواهد گرفت. اگر از منظر عقل به جهان نظاره کند، آن جهان بینی که برایش شکل خواهد گرفت جهان بینی عقلی خواهد بود و اگر از منظر حواس به جهان نظاره کند؛ آن جهان بینی که محصول این نگاه است به عنوان جهان بینی علمی و حسی مطرح است و اگر از منظر دل و فطرت و عرفان به جهان نظاره کند جهان بینی عرفانی شکل میگیرد و اگر از منظر آموزههای دین به جهان نظاره کند آن چیزی که به دست میآید جهان بینی مذهبی نامگذاری خواهد شد.
حجتالاسلام محمدی با بیان اینکه در بین این جهان بینیها جهان بینی حسی نمیتواند شناخت دقیقی از جهان ارائه کند چون نگرش حس، نگرش جزئی است و با جزئی نگری نمیتوان جهان را تفسیر کرد. با جزئی نگری میتوان اجزای جهان را شناخت اما جمع کردن این اجزا، جهان نمیشود. بنابراین جهان بینی حسی و علمی از همان ابتدا در شناخت جهان ناتوان است.
وی با بیان اینکه عقل از این جهت که توانایی نگاه از منظر بیرونی را دارد قادر است که تفسیری از جهان ارائه کند گفت: عرفان و مذهب نیز قادر است که شناخت دقیقی از ماوراء عالم به انسان بدهند.