دعایی که امام حسن مجتبی(ع) در قنوت نمازهایش می‌خواند

به گزارش حلقه وصل، در روایات، دعاهای مختلفی برای قنوت نقل شده است؛ از تفاوت روایات قنوت اینگونه برداشت می‌شود که اولا دعای خاصی وارد نشده است و ثانیاً خوب است انسان در قنوت‌های نماز خود از ادعیه مختلف استفاده کند که هریک آثار وبرکات مخصوص به خود دارد.

در مهج الدعوات و منهج العبادات صفحه 45، قنوت‌های امام حسن مجتبی علیه‌السلام آمده است که در ادامه می‌خوانیم: 

متن دعای قنوت امام حسن مجتبی(ع):

یَا مَنْ بِسُلْطَانِهِ یَنْتَصِرُ الْمَظْلُومُ وَ بِعَوْنِهِ یَعْتَصِمُ الْمَکْلُومُ سَبَقَتْ مَشِیَّتُکَ وَ تَمَّتْ کَلِمَتُکَ وَ أَنْتَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ

ای آن که به قدرت خود، ستمدیده را نصرت می‌دهی و به یاری خود زخم زبان خورده را محافظت می‌کنی. مشیت تو پیشتاز است و سخنت اتمام دهنده، و تو بر هر چیز توانایی

وَ بِمَا تُمْضِیهِ خَبِیرٌ یَا حَاضِرَ کُلِّ غَیْبٍ وَ عَالِمَ کُلِّ سِرٍّ وَ مَلْجَأَ کُلِّ مُضْطَرٍّ ضَلَّتْ فِیکَ الْفُهُومُ وَ تَقَطَّعَتْ دُونَکَ الْعُلُومُ أَنْتَ اللَّهُ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الدَّائِمُ الدَّیْمُومُ قَدْ تَرَى مَا أَنْتَ بِهِ عَلِیمٌ وَ فِیهِ حَکِیمٌ وَ عَنْهُ حَلِیمٌ

و بر آنچه که تأیید می‌کنی آگاه. ای حاضر هر پنهان و دانای هر راز و پناه هر درمانده، خردها در تو

گمراهند و دانش‌ها در پیشگاهت وامانده. تو خدای زنده قیوم و دایم پیوسته‌ای. آنچه را که بدان دانایی و در آن حکمت رانده‌ای و از آن خویشتنداری نموده‌ای، می‌بینی.

وَ أَنْتَ بِالتَّنَاصُرِ عَلَى کَشْفِهِ وَ الْعَوْنِ عَلَى کَفِّهِ غَیْرُ ضَائِقٍ وَ إِلَیْکَ مَرْجِعُ کُلِّ أَمْرٍ کَمَا عَنْ مَشِیَّتِکَ مَصْدَرُهُ وَ قَدْ أَبَنْتَ عَنْ عُقُودِ کُلِّ قَوْمٍ وَ أَخْفَیْتَ سَرَائِرَ آخَرِینَ وَ أَمْضَیْتَ مَا قَضَیْتَ

و تو بر همیاری کشف آن و کمک به بازداشتن آن، در تنگنا نیستی و بازگشت هر امری به سوی توست، همچنان که سرآغاز آن از مشیت تو سرچشمه یافته است و تو از هماهنگی اراده‌ه‌ای هر قومی پرده برداشته‌ای در حالی که رازهای دیگران را پنهان داشته‌ای

وَ أَخَّرْتَ مَا لَا فَوْتَ عَلَیْکَ فِیهِ وَ حَمَّلْتَ الْعُقُولَ مَا تَحَمَّلْتَ فِی غَیْبِکَ- لِیَهْلِکَ مَنْ هَلَکَ عَنْ بَیِّنَةٍ وَ یَحْیى‏ مَنْ حَیَّ عَنْ بَیِّنَةٍ وَ إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ الْأَحَدُ الْبَصِیرُ وَ أَنْتَ اللَّهُ الْمُسْتَعَانُ وَ عَلَیْکَ التَّوَکُّلُ

و آنچه را که فرمان داده‌ای پیش رانده‌ای و آنچه که حکم تو در آن نیست، درمانده است و اندیشه‌ها دارای ظرفیت هستند، اما همان اندیشه‌ها درباره نهان تو بی‌ظرفیت است. باشد که گمراه شوندگان و هلاک

شوندگان، پس از اتمام حجت با آنان هلاک شوند و نیز آنها که زندگی می‌گیرند و هدایت می‌شوند، هدایتشان از روی دلیل روشن باشد. و تو، شنوای دانایی و یگانه بینایی، و تو خدایی هستی که از تو یاری خواسته می‌شود و توکل‌ها بر توست.

وَ أَنْتَ وَلِیُّ مَنْ تَوَلَّیْتَ لَکَ الْأَمْرُ کُلُّهُ تَشْهَدُ الِانْفِعَالَ وَ تَعْلَمُ الِاخْتِلَالَ وَ تَرَى تَخَاذُلَ أَهْلِ الْخَبَالِ [الْفَسَادِ] وَ جُنُوحَهُمْ إِلَى مَا جَنَحُوا إِلَیْهِ مِنْ عَاجِلٍ فَانٍ وَ حُطَامٍ عُقْبَاهُ حَمِیمٌ آنٍ وَ قُعُودَ مَنْ قَعَدَ وَ ارْتِدَادَ مَنِ ارْتَدَّ وَ خُلُوِّی مِنَ النُّصَّارِ وَ انْفِرَادِی عَنِ الظُّهَّارِ

و تو سردمدار آن کسی هستی که زیر دست توست و تو عهده‌دار اویی. همه کارها به دست توست. از انفعال آگاهی و از نیرنگ، مطلع و خواری توطئه‌گران را می‌بینی و بر اشتیاق آنها را به سوی آنچه که دلهاشان برای آن پر می‌کشد، از زودگذر فانی گرفته تا متاعی که سرانجامش آتش ناگهانی است، آگاهی داری. تو عقب نشینی هر آن را که عقب نشینی کند، می‌بینی و بر ارتداد آن کس مرتد شد، آگاهی داری و تنها ماندنم را از یاور و پشتیبان ناظری

وَ بِکَ أَعْتَصِمُ وَ بِحَبْلِکَ أَسْتَمْسِکُ وَ عَلَیْکَ أَتَوَکَّلُ- اللَّهُمَّ فَقَدْ تَعْلَمُ أَنِّی مَا ذَخَرْتُ جُهْدِی وَ لَا مَنَعْتُ وُجْدِی حَتَّى انْفَلَّ حَدِّی وَ بَقِیتُ وَحْدِی فَاتَّبَعْتُ طَرِیقَ مَنْ تَقَدَّمَنِی فِی کَفِّ الْعَادِیَةِ وَ تَسْکِینِ الطَّاغِیَةِ عَنْ دِمَاءِ أَهْلِ الْمُشَایَعَةِ

اما من به تو دلبسته‌ام و چنگ در ریسمان تو انداخته و بر تو توکل کرده‌ام. بارالها تو می‌دانی که من از تلاش خود فروگذار نکردم و از نشاطم دریغ نورزیدم، چندان که توانم از کف رفت و تنها ماندم. پس راه آن را که پیش از من بود، گرفتم تا همچون پیشینیان خویش، دشمن متجاوز و گردنکش را از ریختن خون پیروانم مهار کنم

وَ حَرَسْتُ مَا حَرَسَهُ أَوْلِیَائِی مِنْ أَمْرِ آخِرَتِی وَ دُنْیَایَ فَکُنْتُ کَکَظْمِهِمْ أَکْظِمُ وَ بِنِظَامِهِمْ أَنْتَظِمُ وَ لِطَرِیقَتِهِمْ أَتَسَنَّمُ وَ بِمِیسَمِهِمْ أَتَّسِمُ حَتَّى یَأْتِیَ نَصْرُکَ وَ أَنْتَ نَاصِرُ الْحَقِّ وَ عَوْنُهُ وَ إِنْ بَعُدَ الْمَدَى عَنِ الْمُرْتَادِ وَ نَأَى الْوَقْتُ عَنْ إِفْنَاءِ الْأَضْدَادِ

و از آخرت و دنیایم نگاهبانی کردم، همانگونه که سروران نگاهبانی کرده بودند. پس مانند خویشتنداری آنان، خویشتندار شدم و خود را به نظام آنان تنظیم کردم و به روش آنان فخر کرده و به شکوه و جلال آنان مباهات

می‌کنم تا یاری تو از راه برسد که تو یاور حقی هر چند وقت از حد معمول درگذرد و زمان برای نابودی خصم سپری شود.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْزُجْهُمْ مَعَ النُّصَّابِ فِی سَرْمَدِ الْعَذَابِ وَ أَعْمِ عَنِ الرُّشْدِ أَبْصَارَهُمْ وَ سَکِّعْهُمْ فِی غَمَرَاتِ‏لَذَّاتِهِمْ حَتَّى تَأْخُذَهُمْ بَغْتَةً وَ هُمْ غَافِلُونَ وَ سُحْرَةً وَ هُمْ نَائِمُونَ بِالْحَقِّ الَّذِی تُظْهِرُهُ وَ الْیَدِ الَّتِی تَبْطِشُ بِهَا وَ الْعِلْمِ الَّذِی تُبْدِیهِ إِنَّکَ کَرِیمٌ عَلِیمٌ‏

بارالها! بر محمد و آل محمد درود فرست و [دشمنان را] با میخکوب شدگان عذاب ابدی درآمیز و چشمانشان را از بیداری و پیشرفت در باطل بازدار و آنان را چندان در مستی لذت‌هایشان حیران نگه دار و در حالی که غافلند و سحرگاهان که در خوابند؛ به وسیله حقی که آشکارش می‌سازی و دستی که به وسیله آن بر سر آنان فرو میکوبی و به وسیله دانشی که ظاهرش می‌کنی، به صورت ناگهانی آنان را در غذاب خود گرفتار ساز، همانا که تو بخشایشگر دانایی.

و همچنین:

اللَّهُمَّ إِنَّکَ الرَّبُّ الرَّءُوفُ الْمَلِکُ الْعَطُوفُ الْمُتَحَنِّنُ الْمَأْلُوفُ وَ أَنْتَ غِیَاثُ الْحَیْرَانِ الْمَلْهُوفِ وَ مُرْشِدُ الضَّالِّ الْمَکْفُوفِ تَشْهَدُ خَوَاطِرَ أَسْرَارِ الْمُسِرِّینَ کَمُشَاهَدَتِکَ أَقْوَالَ النَّاطِقِینَ أَسْأَلُکَ بِمُغَیَّبَاتِ عِلْمِکَ فِی بَوَاطِنِ أَسْرَارِ سَرَائِرِ الْمُسِرِّینَ إِلَیْکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ صَلَاةً یَسْبِقُ بِهَا مَنِ اجْتَهَدَ مِنَ الْمُتَقَدِّمِینَ وَ یَتَجَاوَزُ فِیهَا مَنْ یَجْتَهِدُ مِنَ الْمُتَأَخِّرِینَ وَ أَنْ تَصِلَ الَّذِی بَیْنَنَا وَ بَیْنَکَ صِلَةَ مَنْ صَنَعْتَهُ لِنَفْسِکَ وَ اصْطَنَعْتَهُ لِغَیْبِکَ فَلَمْ تَتَخَطَّفْهُ خَاطِفَاتُ الظِّنَنِ وَ لَا وَارِدَاتُ الْفِتَنِ حَتَّى نَکُونَ لَکَ فِی الدُّنْیَا مُطِیعِینَ وَ فِی الْآخِرَةِ فِی جِوَارِکَ خَالِدِینَ‏.

و در جلد 82 بحارالانوار آمده است:

قنوتی که رسول خدا(ص) به امام مجتبی تعلیم داده‌اند اینگونه بوده است: «التَّذْکِرَةُ، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ ع قَالَ: عَلَّمَنِی رَسُولُ اللَّهِ کَلِمَاتٍ فِی‏الْقُنُوتِ‏أَقُولُهُنَ‏ اللَّهُمَّ اهْدِنِی فِیمَنْ هَدَیْتَ وَ عَافِنِی فِیمَنْ عَافَیْتَ وَ تَوَلَّنِی فِیمَنْ‏ تَوَلَّیْتَ وَ بَارِکْ لِی فِیمَا أَعْطَیْتَ وَ قِنِی شَرَّ مَا قَضَیْتَ إِنَّکَ تَقْضِی وَ لَا یُقْضَى عَلَیْکَ إِنَّهُ لَا یَذِلُّ مَنْ وَالَیْتَ تَبَارَکْتَ رَبَّنَا وَ تَعَالَیْتَ.»