اهل تقوا از قصورات و تقصیراتی که آن‌ها را تهدید می‌کند، نگران هستند

به گزارش حلقه وصل، حضرت آیت‌الله سید محمد شجاعی در مورد صاحبان تقوا بیان می دارد: هر کس در قرآن تأمل بکند متوجه می‌شود که  مقام تقوا یکی از مقامات بسیار بالای عبودی و منازل توحیدی است.

وی با بیان اینکه اگر چه تعبیر مقام در قرآن نیست ولی مقام تقوا تعبیر مناسبی است در توضیح آن می‌افزاید: چرا که از آیات قرآن به وضوح استفاده می‌شود مقامی از مقامات عبودی، منزلتی از منزلت‌های معنوی، مرتبه‌ای از مراتب توحیدی همان مقام تقوا است که بسیار مقام بالایی است و خدای متعال در آیات متعدّد قرآن کریم از این مقام و صاحبان این مقام و خصوصیّات صاحبان این مقام نکاتی را بیان فرمودند.

آیت‌الله شجاعی با اشاره به اینکه آیات 16 و 17 سوره‌ی آل عمران صاحبان تقوا را وصف کرده و به آن‌ها وعده‌ی جنّات و مخصوصاً رضوان را داده است که به جنّات در رضوان خدای متعال می‌رسند بیان می دارد: اوّلین خصوصیّتی که برای اهل مقام تقوا بعد از ایمان، این است که آنها همیشه اهل این تضرّع و پناهندگی است که همواره این این دعا و این مسئلت را از درگاه الهی خواستارند «إِنَّنا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النَّار».

وی در توضیح آن بیان می دارد که قرآن کریم اوّلین خصوصیّت را که  به عنوان یک خصوصیّت بارز از صاحبان تقوا یا اهل مقام تقوا را ذکر می‌فرماید در رابطه با در خواستشان است که می‌گویند «یَقُولُونَ‏: رَبَّنا إِنَّنا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النَّار، گناهان ما را ببخش و ما را از آتش جهنم حفظ کن »

آیت الله شجاعی با بیان اینکه این جمله، جمله‌ای است که هر چه باز کنیم حقایق بسیاری را برای ما روشن می‌کند بیان می‌دارد:‌  اولین خصوصیت صاحبان تقوا طبق این آیه قرآن این است که آنها همواره در یک حال خوف و نگرانی هستند و از گناهانی که تهدید می‌کند، قصورات و تقصیراتی که آن‌ها را تهدید می‌کند، از این مسئله همیشه نگران هستند و از خدای متعال همیشه مسئلت مغفرت می‌کنند و این که آن‌ها را از آتش نجات بدهد.

وی بیان می‌دارد:  آنها همیشه این حالت را دارند، حالت آن‌ها این است نه این که مثلاً یک بار می‌گویند «فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النَّار»، به عنوان یک خصوصیّت، به عنوان یک وصف، به عنوان یک خلق البته خلق به معنی وسیع یعنی خلق الهی که برای بندگان خدا است، به عنوان یک وصف و خلق این‌طور است، می‌گویند همیشه طلب مغفرت می‌کنند و به خدا پناه می‌برند که خدایا ما را از آتش نجات بده، این اوّلین خصوصیّت است هر کسی این جمله را نزد خود بخواند و آن اندازه که فکر او می‌کشد باز بکند می‌فهمد که آیه چه حساب و حقایقی را در بر دارد. «فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا» اوّلین خصوصیّت، گناهان ما را ببخش، «وَ قِنا عَذابَ النَّار» یعنی این‌ها وقتی مسئله باز می‌شود این است که این‌ها همیشه از آن آتشی که تهدید می‌کند. گفتم باقی آن را خود شما تأمّل بکنید در مقام بیان خوبانی که به عنوان متّقین و صاحبان تقوا یا اهل مقام تقوا ذکر می‌کند این است.

آیت‌الله شجاعی با اشاره به آیه‌ی 17 سوره آل عمران بیان می‌دارد:‌ این آیه نیز به خصوصیّات دیگر اهل تقوی اشاره می‌کند؛ «الصَّابِرِینَ‏ وَ الصَّادِقِینَ‏ وَ الْقانِتِینَ وَ الْمُنْفِقِینَ وَ الْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحار» در این آیه پنج عدد از خصوصیّت و وصف این‌ها بیان می‌فرماید.

وی در رابطه با پنج خصوصیت بعدی اهل تقوا بیان می دارد:‌ «الصَّابِرِین»  صبرکننده‌ها هستند، یعنی در برابر آنچه خدا می‌خواهد و در برابر آنچه خدا امر می‌فرماید و دستور می‌دهد، در برابر مشیّت خدا و مشکل‌ها و سختی‌ها صابر هستند و در برابر آنچه که خدا امر می‌کند انجام می‌دهند و صابر هستند و صبر می‌کنند.

آیت‌الله شجاعی در مورد دوّمین و سومین خصوصیّت اهل تقوا که آیه بیان می‌فرماید:‌«الصَّابِرِین» «وَ الصَّادِقِین» بیان می‌دارد: اهل تقوا نخست اینکه  اهل طلب مغفرت و پناه آوردن به خدا از آتش هستند و دوم اینکه در برابر مشیّت‌های ربوبی و امر و نهی الهی صابر هستند «وَ الصَّادِقِین» و در میدان توحید و عبودیّت راستگو هستند،

وی در مورد خصوصیت چهارمی اهل تقوا که در آیه اشاره شده است« وَ الْقانِتِین» بیان می‌دارد: رسیدن به مقام قانتین خیلی مشکل است. «قانت» از قنوت مشتق است، خصوصیّت چهارمی که در این‌جا برای اهل مقام تقوا ذکر می‌فرماید «الْقانِتِین» است یعنی آن‌ها که در برابر خدای متعال خاضع هستند، سرّ وجود آن‌ها، سریره و ظاهر آن‌ها و تمام وجود آن‌ها در برابر خدای متعال خاضع است. قنوت یا خضوع یک حالت مخصوصی است که انسان باید اصل آن را بیابد چیست. یک حالت یا خصوصیّتی است که خدا به بندگان و صالحان در مرحله‌ای عنایت می‌فرماید. یعنی با تمام وجود حالت خضوع داشتن، تمام وجود، سرّ و علم، تمام وجود انسان مخصوصاً سرّ انسان قانت باشد.

آیت‌الله شجاعی در مورد این خصوصیت بیان می‌دارد: سرّ و ظاهر فرقی نمی‌کند یعنی همه‌ قانت باشد، در برابر ربوبیّت خاضع باشد، این را آن‌چنان که باید نمی‌شود به دست آورد، این اندازه می‌شود به دست آورد که در وجود انسان، در سرّ وجود او، در ظاهر او، در یک مرحله‌ای از مراحل و مراتب انسان هیچ حالت عدم خضوع و عدم قبول و خلاصه خود را مطرح کردن در برابر ربوبیّت باقی نماند همه خضوع محض باشد، قنوت باشد، خشوع باشد، تماماً به اصطلاح قبول باشد، قبول آنچه که خدا می‌خواهد و می‌گوید و دوست دارد، قبول محض در برابر ربوبیّت را قنوت می‌گویند، بسیار خصوصیّت بالایی است. چهارمین خصوصیّت این است که آن‌ها در برابر خدای متعال و ربوبیّت قانت هستند.

وی با اشاره به اینکه خصوصیت پنجم اهل تقوا بر اساس این آیه «وَ الْمُنْفِقِین» انفاق است؛ در توضیح آن بیان می دارد: انفاق هرکسی در حدّ خود اوست و فقط مربوط به مسائل مادی نیست. انفاق به آن‌ها که مشکلات مالی و دنیوی دارند. انفاق یکی از خصوصیّات اساسی و ارکان عبودیّت و سلوک عبودی است کسی که این را نادیده بگیرد از جهل او نشأت گرفته و مانع سختی در راه عبودیّت برای او خواهد بود. «وَ الْمُنْفِقِین» آن‌ها که انفاق می‌کنند، مطلق می‌گوید جمله‌ی دیگری نمی‌آورد، «وَ الْمُنْفِقِین» آن‌ها که انفاق می‌کنند.

آیت‌الله شجاعی با اشاره به ششمین خصوصیّت مطرح در آیه «وَ الْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحار» بیان می‌دارد: یکی از عرفای بزرگ مشهوری که در گذشته بود را در خواب دیدم گفت هر چه ما داشتیم هیچ کدام آن‌ها به درد ما نخورد، الّا «رَكَعاتٍ‏ فی‏ السَّحر» مگر آن چند رکعت خلاصه که در سحرها داشتم، آن‌ها به فریاد ما رسید یعنی مقصود او آن ذکر و استغفار و این‌ها، رکعت‌ها، رکعات یعنی چند رکعت کوچکی که در سحر داشته فقط آن‌ها به فریاد ما رسید. آن شخص گفت هر چه داشتیم و فکر می‌کردیم که حسابی در این‌جا داشته باشد هیچ کدام الّا «رَكَعاتٍ‏ فی‏ السَّحر» مگر آن چند رکعتی که در سحر داشتیم. «الْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحار» حساب مخصوصی دارد،