تهران: شکارسری: در روزگاری اشعار نوشته می‌شود که دغدغه اجتماعی نداریم

به گزارش حلقه وصل، نشست عصری با کتاب اختصاص به کتاب «قول می‌دهم خوب می‌شوم» اثر زهره زارعی داشت که با حضور منتقدان و شاعران برگزار شد.

* شکارسری: «قول می‌دهم خوب می‌شوم» هوشمندی شاعر در تشخیص فضای شاعرانه روزگار را نشان می‌دهد

براساس این گزارش حمیدرضا شکارسری درمورد برخی اشعار این اثر خانم زارعی گفت: درمورد برخی اشعار باید عنوان کرد این شعرها چه گفته‌اند و برخی را باید گفت این شعرها چگونه گفتند. درباره برخی شعرها باید پیرامون نوع بیانشان صحبت کرد و درمورد برخی دیگر پیرامون دغدغه و فکر و اندیشه‌شان سخن گفت.

این شاعر ضمن بیان اینکه ایده‌آل آنجاست که به نقطه‌ای رسیده باشند که یکی در دیگری تنیده شده گفت: شعر را نمی‌شود معنا کرد. خود شعر محتوا است در شعرهای محتواگرا بحث به سمت چه گفتن متمایل می‌شود. اما شعرهای فرمالیستی اشعار به سمت چگونه گفتن منحرف می‌شود.

وی با بیان اینکه اشعار نو از نیما به بعد مطرح شده و به گمان من حرکتی محتوم و دائمی است متذکر شد: پس از نیما به گمان من حرکتی محتوم و دائمی در اشعار نو آغاز شد و محتوا برجسته شده است دغدغه‌ای که برای جذابیت‌های آوایی داریم با فرم‌های آزادتر شاعر مطرح شده و با محتوا ارائه می‌شود.

شکارسری با توجه به اینکه بزرگانی نیز به فرم تکیه کرده و آن را برجسته کردند مثل جریان‌های فرمالیستی دهه 40 ابراز داشت: پس از تندروی فرمالیستی در دهه 70، دهه 80 نوعی تعامل بود ولی افراط‌ها همیشه با عکس‌العمل مواجه می‌‌شود دهه 40را ببینید چه جریان‌هایی از فرم وجود دارد البته وضعیت سیاسی و اجتماعی و عکس‌العمل‌ها در آن دخالت دارد. اما پس از آن جریان‌های فرمی در دهه 80 به شکل ساده‌نویسی رایج می‌شود.

این منتقد ادبیات ضمن اشاره به سرودن موج‌های غزل با شیوه‌های مختلف در دهه 70 که غالبا بنیاد تغزلی دارد گفت: اشعار نو خصوصا کوتاه سروده‌ها که دغدغه‌ عاشقی دارند از همینجاست. شعرهای «قول می‌دهم خوب می‌شوم» در واقع در این جریان قابل رده‌بندی است. در روزگاری اشعار نوشته می‌شود که یا دغدغه اجتماعی نداریم یا متاسفانه آنقدر زیاد است که گفتن شاعر فایده‌ای ندارد و به همین خاطر به این جریان‌ها بی‌اعتنایی می‌شود و موجی از تغزلی نویسی به راه می‌افتد که شاعر مجبور نشود سال دیگر بگوید شعر مرا پس بدهید. به این ترتیب این اشعار به نحوی هوشمندی شاعر در تشخیص فضای شاعرانه روزگار را نشان می‌دهد.

وی با انتقاد از گنجاندن برخی اشعار در این مجموعه تصریح کرد: مجموعه «قول می‌دهم خوب می‌شوم» بهتر و یکدست‌تر خواهد شد اگر حدود 5 یا 6 شعر اشعار عاشورایی از آن حذف شوند این اشعار انصافا خوب هستند اما ربطی به کلیت مجموعه ندارد و مجموعه را از یکدستی دور می‌کند.

شکارسری به عاشقانه‌سرایی های خانم زارعی اینگونه پرداخت و گفت: روالی که شاعر انتخاب کرده نوعی عاشقانه‌سرایی زنانه است یعنی خانم زارعی اگر اسمش را از کتاب پاک کند هیچ مشکلی در شناسایی هویت شاعر ایجاد نمی‌شود و ما درواقع در شناسایی هویت راوی مشکلی نداریم. این از نکات مثبت کتاب است که اشعار هویت دارد درواقع هویت زنانه دارد.

وی عنوان کرد: راوی درواقع زن است، خانم زارعی برخی از این ویژگی‌ها بروز می‌دهد و برخی را نه؛ ما در این مجموعه با شاعری روبرو هستیم که کمتر تمایلات در کارش دیده می‌شود اما به نسبت اشعار کمتر تظاهرات را می‌توانیم ببینیم. اشعار‌، عصیان و شلوغ‌بازی دخترانه دارد. اما یکجا شاعر خود را کوچک کرده و از آن آزادی که در کل شعر از آن یاد می‌کرده کوتاه می‌آید پس بنابراین می‌شود راوی را شناسایی کردو  شخصیت او رامی‌توان روانکاوی نمود.

وی افزود: شاعر در یک رفت و آمد دائم میان هنجار و هنجارشکنی موفق می‌شود به تعادلی در وضعیت امروز ما برسد. از دیگر مشخصات این اشعار این است که انسان را وادار می‌کند اشعار را شعر جدی زنانه بداند. ویژگی‌هایی چون ترس از انتظار و تنهایی خود را نشان می‌دهد اما در کنار اینها غرور زنانه نیز دیده می‌شود.

وی به دیگر ویژگی‌های متن اشاره کرد و گفت: تکرار از آن جمله است و از مهمترین شعر فروغ تکرار است و در این اثر گاهی به فرم هم منتهی می‌شود. اما از ویژگی‌های دیگر  اشعار لحن خواهشی آنها است؛ همواره وقتی این کتاب را می‌خواندم ترس و هراس از ترد،‌تنهایی در این اشعار وجود داشت که یک روانشناس می‌تواند آن را بررسی کند و موضوع پایان نامه‌ای از این کتاب داشته باشد و موقعیت فرهنگی یک زن مسلمان ایرانی در اظهار عشق و آزادی را بیان کند. وی در انتها دخترانه‌ها و مادرانه‌ها را در این کتاب بسیار دانست.

* نادمی: تلاش شاعر برای سلامت زبان ستودنی است

سید احمد نادمی هم طی سخنانی کوتاه گفت: صحبت کردن درمورد کتاب «قول می‌دهم خوب می‌شوم» دو مانع برای من داشت.نام کتاب قطعیت ندارد یعنی از عنوان‌بندی کتاب متوجه می‌شویم قرار نیست با شعر قدمایی و کلاسیک روبرو باشیم. یعنی از فضای مدرن صحبت خواهد شد.

وی افزود: مانع دوم این است که توقع بر این است که کسی که کتاب شعر خود را منتشر می‌کند از او نشانه‌ای را می‌پذیریم که قدم در راهی گذاشته‌ام برای ارائه صدایی در شعر معاصر. مساله صدا بسیار در شعر آزاد مهم است در شعر آزاد توقع‌ها از صدایی است که ارائه می‌شود.

این منتقد گفت: طاهره صفارزاده و فروغ فرخزاد هر دو شاعر از شکل و ساخت در شعرشان می‌توان سخن گفت،‌می‌توان ساخت و شعرشان را تعبیر کرد اما آنچه طاهره صفارزاده را از فروغ مشخص می‌کند این است که ایده‌های ذهنی که این شاعران دارند را چگونه ارائه کردند.

وی در پایان گفت: طبق شناخت متعارفی که از خانم زارعی داشتم برای بیان عاشقانه‌ها محکم قدم برداشته و این کتاب برای من مبارک است و یکی از نکاتی که باید بر آن صحه گذارم اینکه تلاش شاعر برای سلامت زبان ستودنی است.

* زارعی: دوست داشتم تاریخ اشعار در ذیل آنها باشد

زهره زارعی هم در پایان گفت: اینکه این مجموعه یکدست نیست را قبول دارم اما چون اولین اثر شعری من است حس کردم در جایی باید عقاید و فرصتی برای پاسخگویی داشته باشم. دوست داشتم تاریخ اشعار در ذیل آنها باشد چرا که برخی شعرها مربوط به دهه 80 بود و خودم سیر تکاملی را در انها احساس می‌کردم.