تهران: تکلیف نماز کسی که شراب می‌خورد، چیست؟

به گزارش حلقه وصل، سیره و روش پیامبر اکرم(ص) این بود که نخستین نکته‌ای که به افراد تازه مسلمان می‌آموختند نماز بود. امام باقر(ع) درباره اهمیت نماز می‌فرمایند: «اِنّ اوّلَ ما یُحاسب بِهِ العبدَ الصلاةَ، فاِن قُبلت قُبِل ماسِواها واِن رُدَّت رُدَّ ما سواها»؛ نخستین عملی که از بنده مورد محاسبه قرار می‌گیرد نماز است پس اگر نماز قبول شد بقیه اعمال پذیرفته می‌شود و اگر رد شد بقیه اعمال نیز پذیرفته نیست.

همچنین بنا به فرموده امیرالمؤمنین، حضرت علی(ع) تمامی اعمال انسان تابع نماز شخص است. با توجه به اهمیت نماز خواندن در آیات و روایات در می‌یابیم که اقامه و برپاداشتن نماز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و دعوت به نماز نیز اهمیت بسیاری می‌یابد.

در قرآن کریم نیز در این خصوص ‌آمده است که: «وأمُر أهْلَکَ بالصلوة»؛ خانوده‌ات را به نماز وادار یا «یا آیها الذین آمنوا قوا أنْفُسَکُمْ وأهلیکُم ناراً وَقوُدها الناس والحجارة»؛ وظیفه مومنین می‌داند که خود وخانواده‌شان را از آتش دوزخ نگاه دارند.

از همین رو حجت‌الاسلام ناصر رفیعی از اساتید اخلاق،‌ سخنانی درباره اهمیت نمازخواندن و اهمیت دعوت به نماز داشته است که بخش نخست آن را در ادامه می‌خوانیم:

پیامبر بر اساس نماز امت خود را به چهار دسته تقسیم کردند

اول یک حدیثی را بخوانم بعد یک سمیناری سال گذشته در اصفهان برگزار شد راجع به علل سستی جوانان به نماز یک همچنین تعبیری، من را آنجا دعوت کردند و من آنجا ده تا عامل را شمردم که اینجا خدمت شما این ده تا عامل را شمارش می‌کنم،

قال رسول الله(ص) «امّتی على أربعة أصناف یصلون ولکنهم فی صلاتهم ساهون فکان لهم الویل»؛ امت من در بحث نماز چهار دسته می‌شوند یک عده نماز می‌خوانند ولی در نمازشان سهو می‌کنند، ریا است و دقت نیست، خدا به این‌ها می‌گوید ویل، «فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ*  الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ»، یک دسته هستند، این‌ها بی‌نماز نیستند ولی ساهون هستند.

دسته سوم فرمود «صنف تصلون احیانا و لا یصلون احیانا»؛ گاهی نماز می‌خوانند و گاهی نمی‌خوانند، بگیر و نگیر دارند، آخر برج که پولشان تمام می‌شود می‌خوانند اول برج نمی‌خوانند، فصلی است، حرم امام رضا مستحبات را هم می‌خواند، یس و الرحمن هم می‌خواند، بقیه‌اش را می‌آید انزلی و ساری لب دریا و تمام می‌شود، نماز را در حرم می‌خوانیم.

شب 21 ماه مبارک رمضان می‌خواند، عید فطر که تمام می‌شود دیگر نمی‌خواند، مثل بخاری که زمستان می‌گذاریم و تابستان برمی‌داریم، فرمود «الهم اللعن » سوره مریم آیه 59 «« فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا»» که من یک سخنرانی می‌کردم این آیه را خواندم استاد دانشگاهی گفت این آیه کجاست گفتم سوره مریم گفت این آیه خیلی مهم است، الآن مشکل دانشگاه ما همین دو تا است، اضاعه نماز و شهوت‌رانی، دوست‌دختر و بی‌نمازی، مشکل همین است، بچه‌ها دنبال دختر و پسر و توی فضای مجازی و نماز را هم ضایع می‌کند، فرمود اضاعوا الصلاه به دنبال والتبعوا الشهوات است.

چون «اضاعو الصلاة» که می‌شود «و التبعوا الشهوات» می‌شود کما این‌که در سوره معارج می‌فرماید، نماز را اگر کسی بخواند تنظیم می‌شود «إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً، إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً ، وَإِذَا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعاً، إِلَّا الْمُصَلِّینَ» این دو دسته است. دسته بعدی را می‌گوید: «و صنف لا یصلون ابدا».

قرآن این «غی» را آورده است برای لعن بی‌نماز یا بد نماز  و این را لعن محسوب کرده است، و این نص روایت است که امام از این آیه برداشت کرده است، صنف «لا یصلون ابدا»، کلاً نماز نمی‌خوانند، این همان داستان پدری است که به بچه‌اش گفت پای من را به مسجد باز نکن من تابه‌حال به مسجد نرفته‌ام، و در مورد این‌ها داریم کان لهم السقر، آیه قرآن است که «مَا سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ،‌ قَالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ» ما اصلا مصلین نبودیم.

بخشی از سستی در نماز ناشی از شبهات اعتقادی است

دسته بعدی «صنف یصلون ابدا و هم فی صلاتهم خاشعون»؛ گروهی که نماز می‌خوانند و در نماز هم خاشع هستند که آیه داریم «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ، الَّذِینَ هُمْ فِی صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ» که در بعضی روایات دارد که این 10 آیه را کسی اگر رعایت کند به بهشت می‌رود که پیغمبر فرمود: «من اقامهن دخل بهن الجنه». در تفسیر مجمع‌البیان، از همسر پیغمبر سؤال کردند اینکه پیغمبر می‌فرماید ««خلق عظیم»» منظور از خلق عظیم، 10 آیه اول سوره مؤمنون است یعنی خلق پیغمبر منطبق بر 10 آیه اول سوره مؤمنون است، یک بخش این سستی ناشی از شبهات اعتقادی است.

اگر اعتقادات قوی باشد فروعش قوی است «ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصلُها ثابِتٌ وَفَرعُها فِی السَّماءِ» اگر اصلش ثابت باشد فرعها فی السماء خواهد بود، شما ببینید مثل امروز هجمه به شیعه و اسلام نبوده است، 60-70 درصد مردم ماهواره دارند و شبکه نور و وصال و نجات و که بعضی تبلیغ مسیحیت است جوان‌های ما خیلی گوش می‌دهند، چون بحث محبت است، من این‌ها را در آلمان گوش‌داده‌ام، گاهی پنج شش ساعت گوش می‌دادم، مخصوصاً شبکه‌های مروج مسیحیت و زرتشت خیلی پرجاذبه حرف می‌زنند، این شبهات گاهی موجب می‌شود که این اتفاق بیفتد.

این شبهات اقسامی دارد؛ بخشی شبهات اعتقادی است، بخشی شبهات در مباحث قرآنی است، بخشی شبهات در مباحث احکام است، شما دوستان اگر در بحث نماز کار می‌کنید اطلاعات در مورد نماز کافی نیست حتماً باید در پاسخگویی به شبهات هم‌ دستتان پُر باشد.

یک آقایی جلوی من را در فرودگاه مهرآباد گرفت گفت من نماز می‌خواندم گفت یک روز در تلویزیون دیدم که گفت اگر کسی شراب بخورد چهل روز نمازش قبول نیست، من هم شراب می‌خورم، چون می‌خورم بیکار که نیستم نماز بخوانم و دیگر نمی‌خوانم چون هفته‌ای یک‌بار شراب می‌خورم، اگر کسی این را می‌گوید که اگر کسی شراب می‌خورد، نمازش تا چهل روز قبول نیست را باید توضیح دهد، اگر توضیح ندهد ممکن است برداشت غلط در ذهن این آقا قرار بگیرد، که شما اگر این غذای خوب را می‌خوری موجب می‌شود ویتامین به بدن تو برسد و موجب رشد تو می‌شود، پوستت و رنگت رشد می‌کند و اما اگر مریض هستی این غذا صرف مبارزه با آن مرض می‌شود و دیگر رشد نمی‌کنی و گوشت نمی‌رویاند.

این روایت می‌خواهد بگوید که نماز شما صَرف زدودن آثار شراب می‌شود نمی‌خواهد بگوید که شراب‌خوار نماز نخواند، اگر توضیح ندهید بد می‌شود، من نمی‌دانم شما چه مقدار با شبهات سروکار دارید، ببینید بخشی از این شبهات، شبهاتی است که مربوط به حوزه اعتقادات است.

علاقه‌مندان برای مطالعات بیشتر درباره مسئله نماز می‌توانند به پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز تخصصی نماز به نشانی «qunoot.ir» مراجعه کنند.