به گزارش حلقه وصل، آیتالله «فاطمینیا» در جلسه هفتگی شرح صحیفهسجادیه (دعای مکارمالاخلاق) به فواید دوزاده گانه تقوا و راز قبولی اعمال پرداخت که مشروح بیانات استاد فاطمینیا را در ادامه میخوانید.
«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِی بِالْهُدَی، وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَی»؛ ترجمه لفظی این عبارت این میشود که: خدایا سخن گفتن مرا با هدایت همراه بفرما؛ امّا سیّد میفرماید: «هدی» در اینجا به معنای بیان و حجت است یعنی خدایا اگر حرف میزنم حرفم را با بیان قوی و حجت همراه کن به طوری که شنونده قبول کند.
«وَ أَلْهِمْنِی التَّقْوَی»؛ خدایا به من تقوا الهام کن. لفظ «الهام» در قرآن و روایات زیاد است و گاهی اوقات به تعبیر وحی در قرآن بیان شده است. این وحی به معنای اعم است، وحی اخص، مخصوص انبیاست اما در قرآن فرموده به مادر موسی، وحی کردیم، به زنبور وحی کردیم؛ یعنی به او الهام کردیم و فهماندیم. گاهی وحی به معنای اشاره میآید.
الهام مراتب دارد و البته با القائات شیطان نباید اشتباه شود چون شیطان هم القاء میکند منتهی خدا به آدمهای متّقی و خداترس وعده داده تا فرق القائات شیطان و پروردگار را بفهمند. سیّد میفرماید: الهام این است که خدا به عقل فرد، چیزی الهام کند که او را وادار به فعل یا ترک کند.
معنای این قسمت این است: خدایا تقوا را به من الهام کن؛ یعنی مرتب مراقبم باش و جایی که میخواهم گناه کنم تقوا مانعم شود. تقوا در لغت یعنی همان خودنگه داشتن است و در عرف، عبارت است از اینکه انسان به وسیله طاعت پروردگار احتراز کند از عقوبت خدا. در معنای اتقوالله گفتهاند؛ از خدا بترسیم اما صحیحش این است که بگوییم؛ از خدا پروا داشته باشیم؛ بعضی از عارفان گفتهاند کلید خیر دنیا و آخرت در تقوا جمع شده است.
فواید دوزاده گانه تقوا
گفته اند دوزاده خصلت در تقوا هست که از قرآن استخراج کردهاند؛ اول اینکه دارندگان تقوا را مدح و ثنا کرده است هم از آنها و هم تقوا. دوم: حفظ و حراست توسط خداوند از آثار تقواست؛ خداوند فرموده: اگر صبر و تقوا پیشه کنید کید دشمنان هیچ ضرری به شما نمیرساند. سوم: اگر کسی تقوا داشته باشد خدا او را یاری و تایید میکند؛ خداوند فرموده: خدا با متقیّان است.
نجات از شدائد بوسیله تقوا
چهارم: نجات از شدائد و رزق و روزی حلال از آثار تقواست. اینها وعده های خداست؛ خداوند فرموده: «وَمَن یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا * وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ»؛ اگر کسی تقوای خدا را داشته باشد خدا یک محل خروجی از بلاها برایش میگذارد و به او روزی میدهد از جایی که اصلا گمان نمیبرد. ایراد ما این است که فقط تردید داریم و به سراغ هر چه می رویم با تردید است و این کار را خراب میکند.
پنجم: عمل انسان اصلاح میشود؛ قال الله تعالی «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا یُصلِح لَكُم أَعمالَكُم»؛ ای مومنین تقوا پیشه کنید و حرف محکم بزنید و خدا اعمالتان را اصلاح میکند.
جوانان عزیز توجه کنند در فضاهای مجازی دشمنان ما خیلی چیزها مینویسند و بعضیها مثل وحی مُنزل نقل میکنند که با «قولوا قولا سدیدا» سازگار نیست تا یقین نکنید آنها را نقل نکنید خیلی از آنها اصل و اساس ندارد.
ششم: از منافع تقوا بخشیده شدن گناهان است؛ «قال الله تعالی: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا یُصلِح لَكُم أَعمالَكُم وَیَغفِر لَكُم ذُنوبَكُم»
هفتم: از منافع تقوا محبت خداست؛ قال الله تعالی «إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ»؛ خدا متّقیان را دوست دارد؛ چقدر این جمله زیباست.
راز قبول شدن اعمال
هشتم: از منافع تقوا قبول شدن اعمال است؛ «إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِین»؛ انّما از ادات حصر است یعنی این است و جز این نیست که خدا اعمال متّقین را قبول میکند. خوب است جوانان فلسفه اعتکاف را بدانند؛ اعتکاف از "عکوف" مشتق است یعنی به ما یاد دادهاند که همیشه پیش خدا بمانیم و از او جدا نشویم مثل طواف میماند. خدا جسم نیست که دور خدا بچرخیم اما فلسفه طواف این است که نماد این کار باشد که ما دور خدا میچرخیم، وقتی کسی مکه میرود و بر میگردد باید یادش باشد چون دور خدا چرخیده دیگر نباید گناه کند و دل بشکند؛ یک معنای تنزهیی دارد. اینطور میشود که اعتکاف میکنیم اما هنوز بداخلاقیمان را درمان نکردهایم.
دل شکستن مساوی با تخریب کعبه!
در مذمت دلشکاندن به شما مطلبی بگویم؛ مثلا به شما یک پول زیاد میدهند که به قدری زیاد است که در مدت عمرتان نتوانید خرج کنید و به شما میگویند مثلا یکی از خطهای سنگ کعبه را با یک مسماری خط بیانداز؛ شما نمیتوانید این کار را انجام دهید. حتی دلی که اندکی محبت امیرالمومنین (ع) در آن باشد حرمتش از کعبه بالاتر است، امام موسی بن جعفر (ع) فرمود: حرمت مومن از کعبه بالاتر است. وقتی دل میشکنید انگار کعبه را خراب کردهاید.
طبرانی در کتاب معجم کبیر مینویسد: پیغمبر اکرم (ص) رو به روی کعبه ایستاد و فرمود: ای کعبه چقدر حرمتت زیاد است اما حرمت مومن از تو بالاتر است.
جوان عزیز نماز شب خواندی، مکه و کربلا رفتی، اعتکاف و مشهد رفتی، نماز مستحبی خواندی اما مراقب باش اینها را ضایع نکنید و معمولاً هم با زبان ضایع میشود.
نفی نژادپرستی در اسلام
نهم: از منافع تقوا این است که خدا انسان را عزیز میدارد و اکرامش میکند؛ «إِنَّ أَکرَمَکُم عِندَاللّهِ أَتقَاکُم»؛ گرامیترین و با کرامتترین شما نزد خداوند با تقواترین شما هستند.
پیغمبر اکرم (ص) فرمود: تمام مردم اعم از سیاه، سفید و سرخ مثل دانههای شانه یکسان هستند. واقعا دین پرافتخاری داریم، امیرالمومنین (ع) در نامهای به مالک اشتر فرمود: مردم که به تو مراجعه میکنند از دو صورت خارج نیستند؛ یا برادر دینی توست و مسلمان است و یا مسلمان نیست و همانند تو در آفرینش است. چنین سخنی در کدام دین هست؟ الان دعوا در دنیا بر سر این است که می گویند تو کجایی هستی و ...
تولد دوباره چگونه حاصل می شود؟
دهم: از فواید تقوا مژده به هنگام مرگ است. مثلا مژده میدهند در بانک برنده شدهای یا عروسی فلانی است و تو را دعوت کردهاند. در هنگام مرگ دست از همه چیز بریده میشود و انسان میبیند هیچ چیز برایش فایده ندارد در چنین لحظهای به انسان بگویند، تو نترس هیچ آسیبی به تو نمیرسد؛ (در چنین موقعیتی مژده معنا میدهد)؛ حضرت عیسی (ع) فرمود: هرگز به ملکوت آسمان نمیرسد کسی که دو بار به دنیا نیامده باشد. برای همین است که می گویند؛ زاده ی ثانی است احمد در جهان/ صد قیامت بود او اندر عیان/ زو قیامت را همی پرسیده اند / ای قیامت تا قیامت راه چند؟ / با زبـان حـال میگفتی بسـی / که زمحشر حشر را پرسد کسی؟
ما نمیتوانیم مثل پیامبر (ص) باشیم اما میتوانیم یک عطری از او داشته باشیم؛ «الَّذِینَ آَمَنُوا وَكَانُوا یَتَّقُونَ*لَهُمُ الْبُشْرَى فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَفِی الْآَخِرَةِ»؛ افرادی که در دنیا اهل ایمان و تقوا بودند برایشان مژده هست در همین حیات دنیا و در آخرت هم هست. نقل کردهاند علامه طباطبایی(ره) روی تخت بیمارستان بیهوش شد افرادی که از دوستانشان بودند، میگفتند یک لحظه ایشان چشمشان را باز کرد و فرمود: همهی کسانی که منتظرشان بودم، آمدند. بعد از گفتن این حمله جشمانشان را بستند و ما فکر میکردیم بیهوش هستند.
تمام انسان ها از فضای جهنم عبور خواهند کرد
یازدهم: از فواید تقوا؛ نجات پیدا کردن از آتش است.
«ثُمَّ نُنَجِّی الَّذینَ اتَّقَوْا»؛ سپس نجات میدهیم متقیان را. یک مثال میزنم، یک هواپیماهایی هست که در آسمان یک خطی ایجاد میکند آنها از تهران رد میشوند و در طبقات بالای آسمان هستند، می توانند بگویند: ما تهران رفتهایم و دروغ محسوب نمیشود، درست است که در تهران فرود نیامدهاند و کاری نکردهاند اما اگر بگویند تهران رفتهایم دروغ نیست؛ بنابراین همهی ما به جهنم خواهیم رفت نه اینکه در آنجا بسوزیم بلکه قاعده در این است در سوره مبارکه سوره مریم دقت کنید؛ «وَ إِنْ مِنْکُمْ إِلّا وارِدُها کانَ عَلى رَبِّکَ حَتْماً مَقْضِیّاً»؛ از شما کسی نیست که وارد جهنم نشود؛ خداوند متعال این جهنم رفتن را حتمی قرار داده است نه اینکه به جهنم برویم مثل همان هواپیماها که اجازه میگیرند از آسمان تهران رد شوند به این شکل از فضای جهنم رد میشویم طوری هم نمیشود اما یک عدهای از آنجا میافتند اما خدوند فرمود: ما متقیان را نجات میدهیم و نمیگذاریم به جهنم بیافتند، «وَ نَذَرُ الظّالِمِینَ فیها جِثِیّاً» اما بقیه ظالمین همه به جهنم میافتند؛ به هر حال یکی از فواید تقوا این است که انسان از فضای جهنم رد می شود اما در جهنم نمیافتد. سید در ادامه میفرماید: پس فهمیدی که تمام سعادت در تقواست و مواظب باش که تقوا گنج بزرگی است.