امکان تحقق نگارش رمان برای زندگی امام رضا(ع) وجود ندارد

به گزارش حلقه وصل، در نشست هم‌اندیشی جمعی از نویسندگان مطرح کشور در حرم مطهر رضوی نشست هم‌اندیشی جمعی از داستان‌نویسان، رمان‌نویسان، نویسندگان و‌ شاعران مطرح و برتر کشور به میزبانی به نشر( انتشارات آستان قدس رضوی) در جوار بارگاه منور و مطهر حضرت رضا(علیه السلام) برگزار شد.

در این نشست که در حدود سه ساعت به طول انجامید،چهره هایی چون رضا امیرخانی، محسن مومنی‌شریف، عزت‌ا... الوندی، حمیدرضا شاه‌آبادی، جواد محقق، خسرو باباخانی، ابراهیم زاهدی‌مطلق، محمود جوانبخت، علیرضا سبحانی، احمد دهقان و محمدرضا بایرامی حضور داشتند و به بیان نقطه نظرات خود پرداختند.

بررسی و شرح مختصر آثار تاکنون تولید شده در خصوص سیره امام رضا(علیه السلام)، ارائه پژوهشی با عنوان «شمیم رضوان» در مورد ضرورت ها و نیازهای حوزه رضوی و بررسی راه‌حل‌هایی جهت تقویت آثار انتشارات قدس رضوی در آینده از جمله مباحثی بود که در نشست هم‌اندیشی جمعی از نویسندگان مطرح کشوردر حرم مطهررضوی مطرح شد.

*ضرورت تدوین منظومه موضوعی ناظر بر امام رضا (علیه السلام)

در ابتدای این نشست حجت الاسلام محمد رضا طاهری پژوهشگر با بیان اینکه با بررسی صورت گرفته مشخص شده که تعداد  1086 عنوان کتاب در حوزه امام رضا (علیه السلام) منتشر شده است، گفت: نیاز به یک منبع معتبر و نسبتا جامع در حوزه رضوی که به صورت محور باشد و بقیه آثار حول آن قرار گیرد، بسیار احساس شد و در این راستا پژوهش «شمیم رضوان» انجام گرفت.

وی در این خصوص اظهار کرد: باید معتبرترین منبع و دقیق‌ترین موضوعات را به دست آورد و بتوان منظومه موضوعی ناظر بر امام رضا (علیه السلام)، را تدوین کرد تا بر این اساس مشخص شود کدام آثار و قسمت‌ها خلاء و کمبود دارد که برای ساماندهی آن‌ها اقدام شود.

این پژوهشگر با بیان اینکه با مطالعه‌ای که در این خصوص صورت گرفت کتاب عیون اخبار الرضا (علیه السلام) انتخاب شد، ادامه داد: از این رو در نظر گرفته شد که این کتاب مبنای کل محتوا قرار گیرد و با توجه به این کتاب بقیه آثار که در حوزه معارف رضوی تولید شده است، مورد بررسی قرار گیرند.

حجت الاسلام طاهری ابراز کرد: پس از انجام تحقیقات بسیار و کمک گرفتن از عده‌ای از اساتید حدود دوسال و نیم پژوهش این پژوهش به طول انجامید که در نهایت تعداد هزار و 938 موضوع مرتبط با امام رضا (علیه السلام)، شناسایی شد و بر این اساس مابقی کتاب‌هایی که در مورد ایشان نوشته شده را مورد بررسی قرار گرفت.

**در مورد ویژگی‌های اخلاقی امام رضا (علیه السلام) آثار کمی منتشر شده است

حجت الاسلام طاهری با بیان اینکه برای تفکیک روایات مختلف از کارشناسان دینی و روانشناسان کمک گرفته شد، تصریح کرد:به وسیله این کتاب‌ها، نمودارهای دقیقی تهیه شد که در مجموع مشخص شد چه تعداد اثر منتشر شده به موضوعات اولیه اختصاص پیدا می‌کند، برای مثال در حوزه داستانی چند صد جلد کتاب موجود است و یا چه تعداد معجزاتی که از امام رضا (ع) در مورد حیوانات نقل شده است، مطلب در دسترس وجود دارد.

وی افزود: حدود 80 درصد موضوعاتی که از امام رضا وجود دارد کمتر از 10 خط مطلب درمورد آن‌ها منتشر شده است، برای مثال تا سال 93 در مورد سیره اقتصادی این امام کمتر از 40 صفحه، مطلب منتشر شده، همچنین تعداد آثار منتشر شده در مورد سیره امام رضا در تعامل با اطرافیان و خانواده، عدد قابل توجهی نیست.

طاهری با تاکید به اینکه در مورد سیره عبادی امام هشتم خلاء وجود ندارد و به اندازه کافی مطلب گفته شده است، عنوان کرد: در مورد ویژگی‌های اخلاقی این امام بزرگوار مطلب کم است و در این مورد به صورت کافی و وافی به مخاطب القا نشده است، همچنین در سیره اجتماعی امام رضا تعامل با دشمنان، زیر دستان و منافقان مطالبی گفته شده اما در خصوص تعامل با مومنان، آثاری ذکر نشده است، در حالی که حدود 50 روایت از همین موضوع در دسترس است که به آن پرداخته نشده و دلیل آن نادیده گرفتن اولویت سنجی است.

**در مورد سیره ائمه اطهار آثار کمی تولید شده است

در ادامه این نشست جواد محقق شاعر و نویسنده پیشکسوت و برجسته کشور با بیان اینکه، به هم زدن توازن موجود برای تولید آثار نگرانی را به وجود می‌آورد، تصریح کرد: در این رابطه که برای پدر و پسر این امام معصوم مطلب و یا شعری تولید نشده است، یک عدم توازن شدیدی به وجود آمده است، همچنین در دسترس نبودن آثاری در مورد بسیاری از ائمه اطهار منجر به عدم شناخت مردم به این معصومین و امامان می‌شود.

وی تاکید کرد: هر سال در جشنواره رضوی لازم است در کنار پرداختن به سیره امام هشتم به سیره یکی از امامان دیگر نیز توجه شود، به خصوص ائمه‌ای که برای شناخت آن‌ها مطلبی تولید نشده است.

محقق با اشاره به رویکرد آیت الله رئیسی تولیت آستان قدس رضوی مبنی بر اینکه کارهای غیر مرتبط مانند پزشکی و مهندسی در انتشارات آستان قدس رضوی حذف شده و این موضوع بسیار مثمر ثمر واقع شده است، ادامه داد: همچنان این نگرانی که تنها در رابطه با امام رضا(علیه السلام) تولید صورت گیرد، وجود دارد.

وی ادامه داد: متاسفانه حتی در مورد دشمنان اهل بیت مطلب و آثاری وجود ندارد و یا بسیار اندک است، در حالی که تا دشمنان اهل بیت را نشناسیم نمی‌توان عصمت امامان را درک کرد.

**امکان نگارش رمان امام رضا(علیه السلام) وجود ندارد

اما رضا امیر خانی نویسنده نام آشنا و مطرح کشور هم در این نشست با تاکید به اینکه اثری که رمان و داستان بر روی مخاطب می‌گذارد، بسیار قابل توجه است از این رو لزوم داشتن داستانی در مورد امام رضا (علیه السلام) باعث آگاهی مردم از این امام بزرگوار می‌شود، اظهار کرد: با تمام این موارد در حقیقت باید گفت که امکان تحقق نگارش رمان برای زندگی امام رضا (علیه السلام) وجود ندارد.

وی با اشاره اینکه اصولا نوشتن داستان و رمان برای شخصیت امامان به عنوان اینکه شخصیت امام شخصیت اول آن رمان به مفهوم امروزی باشد، امکان ندارد، تصریح کرد: در نکته اول این طور می‌توان گفت که نویسنده باید اشرافی کامل بر زندگی و سیره شخصیت اول داستان خود داشته باشد.

نویسنده آثاری از قبیل «ارمیا» و «من او» با بیان اینکه بهترین شخصیت‌های بهترین رمان هایش از او کوچکتر هستند، ادامه داد: آن شخصیت‌ها توانسته‌اند در من و نفس من زندگی کنند، وقتی در داستان‌های من هیچ‌کس از شخصیت‌های آن از من بزرگتر نیست، چگونه می‌توانم از امام رضا (علیه السلام) داستان بنویسم و چگونه وارد درونیات این امام شوم و خود را جای ایشان بگذارم و بنویسم.

وی با اشاره به اینکه داستان امروزی بر پایه درام شکل می‌گیرد، اظهار کرد: درام یعنی شخصیت، وارد قسمتی می‌شود که بین خیر و شر، چپ و راست مخیر می‌شود و تصمیم می‌گیرد و در این زمان است که رمان شکل می‌گیرد، البته چیزهایی وجود دارد که شبیه رمان است، اینطور که برای مثال نماز عید فطر حضرت علی‌بن موسی‌الرضا(علیه السلام) را واقع نگاری می‌کنیم، بدین صورت که شخصیت پردازی، دیالوگ و توصیف صحنه در آن وجود دارد، ولی اگر بخواهیم وارد درام شویم بدین معنی که امام رضا(علیه السلام) تصمیم می‌گیرد مسیر را ادامه دهد یا برگردد، در این زمان است که داستان نوشته‌ایم.

**نویسنده نباید براساس پیشنهادت و القات بنویسد

امیر خانی ادامه داد: حال سوال اینجاست که در زندگی امام رضا (علیه السلام) آیا جایی وجود دارد که مخاطب از آن خبر نداشته باشد؟ یا چنین جایی را من باید بسازم و تخیل کنم که این مصداق تحریف است و یا اینکه از چیزی استفاده کنم که وجود داشته باشد و در این صورت همه می‌دانند که چه اتفاقی می‌افتد.

وی افزود: شاید بتوان درباره حواشی معصومان مطلبی نوشت اما داستان نوشتن در مورد امامان امکان پذیر نیست و حتی اگر نویسنده‌ای بخواهد این کار را انجام دهد، باید پژوهشی به مراتب دقیق انجام دهد.

امیر خانی با اشاره به اینکه نویسنده باید اثری را خلق کند نه آن‌طور که چیزی را به او القا کنند،بنویسد، تاکید کرد: اگر نویسنده‌ای در این مقام باشد که به او موضوعی برای نوشتن پیشنهاد بدهند و او بنویسد، این شخص نویسنده تلقی نمی‌شود زیرا چیزی را کشف نکرده است و تمام لذت نوشتن به کشف آن است.

این نویسنده مطرح کشور همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به فروشگاه ها کتاب به نشر تاکید کرد: موضوع فروشگاه ها و موضوع انتشارات از دیگر کاملا مجزا باید دیده شود.

امیرخانی ادامه داد: فروشگاه‌های به نشر و انتشارات آستان قدس رضوی می‌بایستی از یکدیگر تفکیک شوند، فروشگاه کتاب نباید زیر مجموعه انتشارات باشد.

وی همچنین بر گسترش ارائه کتاب و محصولات از سایر ناشران در فروشگاه‌های عرضه کتاب به نشر تاکید کرد و گفت: به نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) باید موضوع فروشگاه های خود را ارتقا بخشید و باید وسعت زیادی پیدا کنند.

**در عرصه‌هایی که کتاب‌های خوب وجود ندارد، ورود پیدا کنیم

محمود جوانبخت از دیگر نویسندگان حاضر در این نشست با بیان اینکه نباید به دنبال یک ظاهر سازی برای معصومان بود و انتشارات آستان قدس رضوی می‌تواند به موضوعاتی به جزء سیره ائمه اطهار نیز بپردازد، گفت: سیره اهل بیت یعنی کتاب مفید انتشار کنیم و باید فراتر از بعد ظاهری پیش رفت، زیرا آستان قدس رضوی قصد دارد به عموم مردم کمک کند که نوشتن کتاب‌هایی با مضامین مختلف در این مسیر می‌تواند مثمر ثمر واقع شود.

**مردم باید به کتاب‌های آستان قدس رضوی امید داشته باشند

در ادامه این نشست ابراهیم زاهدی ‌مطلق از دیگر نویسندگان کشور، اظهار کرد: از سراسر کشور مردم برای شفا گرفتن به پابوس امام رضا (علیه السلام) می‌آیند زیرا امام مهربان خود امید دارند، چرا همین مردم نباید به کتاب آستان قدس رضوی امید داشته باشند؟

وی ادامه داد: آستان قدس رضوی باید مرجعیتی داشته باشد تا مردم را ترغیب کند و مهمترین وظیفه به نشر این است که توانایی مرجعیت معرفی کتاب به مردم را داشته باشد و به مرجعی مهم در کشور تبدیل شود.

**باید برای جذب طیف‌های مختلف الگوگیری کرد

خسرو باباخانی نیز از دیگر نویسندگان در این جلسه با تاکید به اینکه به نشر می‌تواند از نویسندگان مطرح کشور مانند مرحوم امیر حسین فردی برای جذب طیف‌های مختلف استفاده کند و الگو بگیرد، تصریح کرد: به نشر می‌تواند به لحاظ داستانی یک گروه کارشناسانه قوی برای جذب آثار داشته باشد و از نویسندگان متنوع بهره کافی را ببرد.

محمدرضا بایرامی از دیگر نویسندگان حاضر در این نشست، گفت: انتشارات به نشر باید در تالیف و انتشارات آثار خود تفاوتی را به نسبت دیگر انتشارات انجام دهد و در هر حیطه فعالیت خود کاری قوی انجام دهد تا بدین صورت نسبت به دیگر انتشارات خاص و الگو برای سایرین باشد.

**عیون اخبار الرضا (علیه السلام) با ترجمه ای روان ویژه عموم مردم منتشر شود

همچنین مهدی قزلی در این نشست گفت: ضروری است که دو بخش تولید و توزیع در مجموعه به نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) دارای یک محور جدی، خاص و تخصصی باشد.

وی با اشاره به ویژگی های خاص و منحصر به فرد کتاب عیون اخبار الرضا (علیه السلام) ادامه داد: مناسب است ترجمه روان و عامه پسندی از این اثر تهیه و مانند نهج البلاغه و صحیفه سجادیه در اختیار عموم مردم قرار گیرد.

قزلی در خصوص پژوهش «شمیم رضوان» گفت: مناسب است این پژوهش بسیار عالی که مورد استفاده بسیاری از افراد خواهد بود، بصورت ویژه اطلاع رسانی گردد.

وی بر استفاده از مشاوران زبده و صاحب نام در حوزه های تخصصی توسط به نشر(انتشارات آستان قدس رضوی)  تاکید کرد.

**از به نشر بیش از این انتظار می‌رود

احمد دهقان دیگر نویسنده حاضر در نشست هم‌اندیشی جمعی از نویسندگان مطرح کشور در حرم مطهر رضوی با انتقاد از تولیدات گذشته به نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) گفت: با بررسی ساده در کتاب های موجود در بازار به این نکته پی می بریم که تمام کتاب های خوب در خصوص اهل بیت منتشر شده توسط سایر ناشران است.

وی ادامه داد: با توجه به انتصاب به نشر به دستگاه منور و مطهر حضرت رضا(علیه السلام) انتظار می رود که بهترین آثار در خصوص اهل بیت توسط این ناشر منتشر شده باشد که تاکنون به این شکل نبوده است و تمام آثار خوب موجود در بازار در مورد اهل بیت توسط ناشرانی بجز به نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) تولید شده است.

گفتنی است در ادامه این نشست دیگر نویسندگان مطرح کشور حاضر به بیان مطالبی پرداختند.