تهران: سکولاریسم یکی از نیروهای خداآگاه جهان را از بین برد

به گزارش حلقه وصل، نشست رونمایی از کتاب «اسلام و سکولاریسم از آغاز تا امروز» نوشته محمدحسن زورق با حضور محسن چینی فروشان مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی (ناشر این کتاب) و حسین رویوران کارشناس مسائل منطقه در محل دفتر نشر فرهنگ اسلامی در تهران برگزار شد.

در ابتدای این جلسه، مهدی باقری قائم مقام دفتر نشر فرهنگ اسلامی با ارائه اطلاعاتی درباره سابقه فعالیت این دفتر از ۴۰ سال قبل به این طرف به انتشار ده ها کتاب در حوزه تاریخ، تاریخ اسلام و همچنین حوزه هایی مانند فلسفه از بزرگانی مانند علامه جعفر شهیدی اشاره کرد و سپس درباره کتاب اسلام و سکولاریسم گفت: این اثر در حال حاضر در دانشگاه ها تدریس می شود که حاوی نگاهی ویژه به تاریخ و به خصوص تحولاتی مانند انقلاب صنعتی فرانسه و انقلاب اسلامی ایران است.

وی با بیان اینکه کتاب یاد شده در اواخر سال ۹۰ با عنوان «دو حرکت در تاریخ» منتشر شد، افزود: این اثر پس از بررسی های مجدد توسط مولف آن، به تازگی و با ویراستی جدید و با عنوانی نو مجددا منتشر شده است.

در ادامه این جلسه محمدحسن زورق نویسنده کتاب «اسلام و سکولاریسم از آغاز تا امروز» در سخنانی با بیان اینکه این کتاب ابتدا در سه جلد منتشر شده بود، گفت: سه فصل که در کتاب تک جلدی اخیر آمده است، پیش تر هر یک به عنوان یک کتاب مستقل دیده شده بود؛ فصل اول کتاب بحثی است درباره هوشیاری تاریخی به معنی درک روابط علت و معلولی که بین حوادث تاریخی وجود دارد به ویژه روابط قدرت .

وی اضافه کرد: از آنجا که همواره از دریچه مذهب به تاریخ اسلام نگاه شده است، بسیاری از حقایق درباره اسلام مغفول مانده است. به همین جهت در فصل اول بحثی درباره سرشت انسان و بیان راز برکشیدگی انسان از میان بقیه موجودات زنده مطرح شده است.

زورق اضافه کرد: فصل دوم این کتاب به بحث نبوت می پردازد که متعاقب بحث فطرت آمده است. بحث سوم هم به حوزه امامت اختصاص دارد با این نگاه که آزادی و آگاهی مبنای شکل گیری آن (امامت) است. در بخشی از این کتاب به تعاملات بین اسلام و اروپا پرداخته شده است. فصل سوم کتاب هم در مورد بیداری جهانی است که به عقیده بنده هم مبانی جبری دارد هم اختیاری. مبانی جبری آن ناشی از انقلاب صنعتی است که موجب تحولاتی در عالم شد. و متعاقب آن بود که مباحثی مانند لغو برده داری، ارتقاء حقوق شهروندی، پیدایش ارتباطات بین المللی و... به وجود آمد.

به گفته این پژوهشگر در حوزه تاریخ اسلام، نتیجه تغییرات ملازم انقلاب صنعتی، انقلاب های سکولار بوده است.

در ادامه این نشست، محسن چینی فروشان مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی و ناشر این کتاب یکی از مزایای کتاب یاد شده را اطلاعات تاریخی مفید آن و همچنین دسته بندی آنها به شکلی مطلوب عنوان کرد و یادآور شد: ارتباط وقایع تاریخی در این کتاب نه تنها بیان شده است که مورد تحلیل و ارزیابی نیز قرار گرفته است.

چینی فروشان در ادامه با بیان اینکه عنوان قبلی این کتاب «دو حرکت در تاریخ» بهتر و گویاتر از عنوان جدید آن است این سوال را از زورق مطرح کرد که آیا او سکولاریسم را به عنوان یک مکتب در نظر داشته یا یک اندیشه یا یک شیوه سیاسی و سوال دیگر این است که سکولاریسم اساسا دارای چه عقبه ای است.

چینی فروشان همچنین با اشاره به مقدمه به گفته او مفصلی که زورق در این کتاب نوشته است، به او پیشنهاد کرد که خلاصه این کتاب را تهیه کند تا دفتر نشر فرهنگ اسلامی آن را در قالب یک کتاب کوچک مستقل چاپ کند، در پاسخ به نکات مطرح شده از جانب چینی فروشان، زورق تاکید کرد: سکولاریسم هم می تواند یک تفکر باشد و هم یک شیوه عمل سیاسی اما اینکه خود سکولاریسم چیست، باید گفت که تعریف مشترکی از آن وجود ندارد اما در مجموع می توان مفهوم دنیاطلبی و ترجیح دادن زندگی دنیوی و اخروی را برای آن در نظر گرفت.

زورق ادامه داد: تاریخ سکولاریسم به اندازه تاریخ بشر است یعنی وقتی قابیل، هابیل را کشت، سکولاریسم یکی از نیروهای خداآگاه جهان را از بین برد. سکولاریسم البته جریانی نبوده است که از ابتدا مدون شده باشد همچنین سکولاریسم محصول رنسانس نیست بلکه مادر رنسانس است.

در ادامه این نشست حسین رویوران کارشناس مسائل منطقه کتاب «اسلام و سکولاریسم» را اثری بین رشته ای که هم حاوی مسائل تاریخی است هم مسائل اخلاقی و هم مسائل اندیشه ای عنوان کرد و گفت: این کتاب یک اثر اندیشه ای با مصادیق تاریخی است. تا حدود نیم قرن پیش، کسانی که در حوزه تاریخ کتاب می نوشتند عمدتا تسلسل حوادث را مدنظر داشتند اولین بار الوین تافلر بود که تاریخ را با تحولات مهم انسانی دسته بندی کرد.

وی افزود: محور کتاب «اسلام و سکولاریسم»، حق و باطل است و سبک نگارش این اثر شکل جدیدی از نگارش مسائل تاریخی را پدید آورده است یعنی نوشتن بر اساس تحولات اندیشه که این کاری قابل تقدیر است و می تواند مبنایی باشد برای انعکاس مسائل مهم تاریخی. طرح کردن سوال های اصلی در این سبک بسیار ممکن است و من تصور می کنم مشکلی که ما در بررسی های تاریخی داشته و داریم، همواره این بوده که نمی شده سوالات اصلی را مطرح کنیم.