تهران: صفات حضرت محمد(ص) در قرآن/ بالاترین مقام پیامبران

به گزارش حلقه وصل، آیت‌الله محمد ضیاءآبادی در یکی از جلسات تفسیر به تبیین آیه 61 سوره مبارکه «اسراء» پرداخت که بخشی از آن در ادامه می‌آید؛

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

«وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِینًا؛ و هنگامى را که به فرشتگان گفتیم براى آدم سجده کنید پس [همه] جز ابلیس سجده کردند گفت آیا براى کسى که از گل آفریدى سجده کنم». (اسراء/ 61)

در قرآن درباره نبوت و رسالت آیات بسیاری وجود دارد. در آیات 45 تا 47 سوره احزاب خطاب به پیامبر (ص) داریم: «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِیرًا * وَدَاعِیًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُنِیرًا * وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ فَضْلًا کَبِیرًا؛ اى پیامبر ما تو را [به سمت] گواه و بشارتگر و هشداردهنده فرستادیم، ای پیامبر ای کسی که جامه نبوت پوشانده‌ایم ما تو را به عنوان رسول فرستاده‌‌ایم، و مؤمنان را مژده ده که براى آنان از جانب خدا بخشایشى فراوان خواهد بود».

از جمله امتیازاتی که راجع به پیامبر(ص) نسبت به سایر انبیاء داریم این است که خدا در قرآن به اسم هیچ پیامبری را مخاطب قرار نداده اما حضرت محمد(ص) با اسم مورد خطاب قرار گرفته است.

پیامبر(ص) با اسم مخاطب قرار نگرفته بلکه با عنوان از ایشان یاد شده است. البته اسم پیامبر(ص) صریحا در قرآن وجود دارد قرآن در 4 جا صریحا اسم پیامبر اعظم را آورده است اما مخاطب نیست.

دیگران نمی‌خواستند او را به عنوان رسول قبول کنند اما در قرآن از ایشان به عنوان رسول خدا یاد شده است. در سوره فتح مخاطب نیست بلکه می‌خواهد سایر افراد جایگاه ایشان را درک کنند. در سوره احزاب هم داریم:«مَا کَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِکُمْ وَلَکِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِیِّینَ وَکَانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمًا؛ محمد پدر هیچ یک از مردان شما نیست ولى فرستاده خدا و خاتم پیامبران است و خدا همواره بر هر چیزى داناست». در سوره آل‌عمران هم داریم: «وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِکُمْ؛ و محمد جز فرستاده‏‌اى که پیش از او [هم] پیامبرانى [آمده و] گذشتند نیست آیا اگر او بمیرد یا کشته شود از عقیده خود برمى‏‌گردید». در سوره «محمد» هم پیامبر (ص) مخاطب نیست با وجود اینکه صریحا اسم ایشان آمده است.

به طور کلی در قرآن جایی که حضرت محمد(ص) مخاطب قرار گرفته اسم صریح پیامبر(ص) نیامده است و جایی که مخاطب قرار نگرفته با عنوان مورد خطاب قرار می‌گیرد.

در آیاتی که ابتدای جلسه گفتیم خداوند 7 صفت برای پیامبر (ص) برشمرده است؛ اول نبی، دوم رسول همه انبیاء از آسمان با خبر هستند اما مامور به ابلاغ دستور خدا نیستند اما رسول کسی است که علاوه بر آگاهی از بالا مامور به انعکاس و ابلاغ است. سوم شاهد بر امت یعنی همانطور که خداوند به همه چیز آگاه است رسول خدا هم به اذن پروردگار به آن‌ها آگاه است چون می‌خواهد در روز قیامت شهادت دهد چه نیاتی افراد دارند؛ امام عصر (عج) هم از اعمال و نیات ما با خبر است.

خداوند در قرآن می‌فرماید: به مردم بگو بدانید که خداوند پیغمبر (ص) می‌دانند که شما چه می‌کنید. مومنان یعنی امامان (ع) نیز می‌دانند. پس ما مسئول اعمال و نیات خود خواهیم بود. بالاترین مقام پیامبر (ص) این است که آگاهی بخش و آشنا کننده افراد با خداوند است. پیامبر (ص) از همه در بین مردم مقرب‌تر است پس ما هم باید به دستورات ایشان عمل کنیم تا خداوند را اطاعت کرده باشیم.