تهران: نگاهی به زندگی سیاسی و مبارزاتی آیت‌الله شهیدی در «خورشید پنهان»

به گزارش حلقه وصل، کتاب «خورشید پنهان» به زودی منتشر می‌شود. این کتاب به حیات علمی، سیاسی و مبارزاتی علامه فقیه حضرت آیت‌الله العظمی حاج شیخ میرزا فتاح شهیدی (قدس سره) پرداخته است.

تجلیل از آیت‌الله شهیدی و بزرگان علمی و فرهنگی نیاز جامعه به‌ویژه جوانان است، تا در پرتو آن خود باوری  تعالی فرهنگی و معنوی رهنمون شویم. آیت‌الله العظمی شهیدی (ولادت 1300ق/1258ش- وفات 1372ق/1331ش) از مراجع مقیم تبریز و از شاگردان برجسته آیت‌الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی بود که در دوره مهم و پرخطر جنگ جهانی دوم و دوره ملی شدن صنعت نفت مرجعیت مردم متدین آذربایجان را برعهده داشت. وی از چند سو مورد هجمه مخالفان و معاندان بود مبارزات وی با جریان بیگانه‌گرای حزب توده و فرقه دموکرات موجب شد با برپایی مراسم­‌های باشکوه ترحیم آیت‌الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی کمر استالین را در آذربایجان بشکند.

استقبال نکردن از محمدرضا پهلوی در سفر به تبریز به عنوان یکی از مهم‌ترین کارهای وی به همراه سایر علما بود که این کار در اعتراض به رعایت نکردن موازین شرعی و اعتراض به سیاست‌های ضدمذهبی رضاشاه (کشف حجاب) انجام شد و دست‌آویزی برای مخالفت عوامل حکومتی با آیتالله شهیدی شد. آنها با علم کردن فردی در قامت مرجعیت در مقابل وی، افرادی عامی را به آزار و اذیتش تحریک کردند و باستناد به شواهد و قراینی وی مسموم و به شهادت رسیده است.

مشی سیاسی و مبارزاتی آیت‌الله شهیدی میراثی بود که در بستر آن آیت‌الله قاضی‌طباطبایی نهضت اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی (ره) را در آذربایجان هدایت و به سر منزل مقصود برساند. در حقیقت زمینه‌ساز انقلاب اسلامی در آذربایجان در سال‌های قبل از نهضت اسلامی، آیت‌الله شهید بودند.

آیت‌الله شهیدی که پدرش را مشروطه‌خواهان افراطی در تبریز به شهادت رساندند و از این رو لقب «شهیدی» گرفت. در ایام حضورش در تبریز علی‌رغم مقام علمی و فقهی برجسته در غربت زیست و بعد از رحلت هم چندان که شایسته مقام او بود به علت مشخصی مورد توجه حوزه‌های علمیه تبریز و آذربایجان قرار نگرفت! در حالی که آثار علمی وی در حوزه علمیه نجف و قم جزو آثار مورد توجه و استفاده طلاب علوم دینی در سطوح عالی است.

با این وصف تنها بازمانده آیت‌الله العظمی شهیدی «علی‌اصغر شهیدی» بدون همکاری و مساعدت مراکز ذی‌ربط و متولی همچون اداره اوقاف و یا اداره ارشاد اسلامی و یا حوزه علمیه تبریز طی بیش از 10 سال با انجام مصاحبه­‌های متعدد، جستجو در بین منابع و مأخذ و بررسی اسناد و مدارک خانوادگی موفق شد کتابی نسبتا جامع پیرامون زندگی و حیات اجتماعی-سیاسی  و علمی آیت‌الله العظمی شهیدی فراهم کند. مولف کتاب «خورشید پنهان» اعلام کرد در شصت و یکمین سالگرد ارتحال آیت‌الله العظمی حاج میرزا فتاح شهیدی در بیش از پانصد صفحه آماده انتشار شد.

این کتاب بر اساس اسناد خانوادگی، اسناد و مدارک علمی آیت‌الله شهیدی نزد برخی شاگردان و مریدان از جمله حاج محمدحسن­ عبدیزدانی و همچنین روایت همسر و صبیه آیت‌الله شهیدی تألیف شده است. در این اثر ارزشمند خاطرات متعددی از علمای برجسته آذربایجان گردآوری شده که به مطالب مستند از آیت‌الله شهید قاظی‌طباطبایی از «سفرنامه بافت» می‌­توان اشاره کرد. چند مقاله علمی هم که از سوی استادان نگارش یافته ضمیمه این اثر شده است. موضوع جالب آنکه خود مولف از نزدیک شاهد وضع مشقت‌­آور ادامه اهانت­‌ها و بی‌ادبی‌ها و همچنین وضع معیشت سخت خانواده آیت‌الله شهیدی بوده است.

در این اثر علاوه بر ارائه اسناد علمی و مدارک معتبر همچون دستخط­‌های آیت‌الله شهیدی تصاویر ارزشمند و منحصر به‌فردی فراهم است که در نوع خود کم‌نظیر است. مؤلف برای فراهم آوردن مستندات کتاب سفرهایی به روستای داش‌آتان زادگاه پدری آیت‌الله شهیدی هم کرده و خاطرات شفاهی جالبی جمع آوری کرده است.

کتاب «خورشید پنهان» به زودی با مشارکت موسسه تاریخ و فرهنگ دیارکهن و انتشارات سفیر اردهال منتشر خواهد شد.