تهران: نمایش «فراموشی» تلنگری برای جامعه/ انسان امروز از مذهب فاصله گرفت

به گزارش حلقه وصل، ششمین نشست «روایت صحنه» با موضوع نقد و بررسی نمایش فراموشی شب گذشته 25 آبان ماه با حضور رضا آشفته منتقد و پژوهشگر تئاتر، محمدزوار بی ریا کارگردان نمایش «فراموشی» و سروش طاهری بازیگر این نمایش با حضور جمعی از علاقمندان تئاتر در تماشاخانه سرو برگزار شد.

رضا آشفته منتقد تئاتر در مهمترین بخش سخنان خود ضمن اشاره به ویژگی های برجسته متن نمایش و عامل درنگ تماشاگر بر نمایش گفت:  هدف تئاتر درنگ کردن و تامل کردن برای انسان است. آن چیزی که جاذبه اصلی این متن می تواند باشد موضوع آن است. موضوعی که من فکر می کنم مسئله روز جامعه است. از این جهت که متاسفانه می بینم، انسان امروز دچار فاصله با مذهب شده است. به جای اینکه مذهب بتواند انسان را انسان تر کند اما پول وجه غالب در برخی از این موارد است. واین دنیای مادی است که بر عناصر این نمایش غالب می شود و ما چیز دیگری از قدرت و پول می بینیم. این خیلی خوب است که تئاتر در این موضوعات درنگ می کند علیرغم اینکه محدودیت هایی هم وجود دارد. اما این درنگ اندک هم از هیچی بهتر است به واسطه اینکه چه بسا همین تئاتر این حوصله را به ما بدهد که ما اگر قرار است زندگی کنیم ببینیم چه تقدیری برای تک تک ما لازم است. این پول اگر قرار است که سمت و سوی غلطی به ما بدهد و انحرافی در مسیر انسانی ما ایجاد کند مطمئنا چیز مهمی را از دست خواهیم داد.

وی ادامه داد: در این نمایش هم مسئله همین است. قصه دو دوست که کار و کسب شان دچار اتفاقاتی شده است ولی اصل مطلب (امام رضا) که در جوار او قرار گرفته اند را فراموش کرده اند. در عنوان هم تاکید بر این فراموشی می شود. دقیقا چه چیزی سبب این فراموشی می شود. اصل و پایه انسان این است. وقتی انسان دچار فراموشی می شود همه چیزش را از دست می دهد. در اینجا مثال بارزی که برای آن وجود دارد، پدر است. پدر را برای همیشه از دست می دهد. در حالی که پدر می تواند همچنان سرچشمه باشد، تا انسانیت تداوم داشته باشد. اینها نکات بارز این نمایش هستند. این متن چون می تواند چنان درنگی را به تک تک ما بدهد، من فکر می کنم به همین دلیل متن ارزشمندی است. حس می شود در طی یک ساعتی که این نمایش را می بینیم خیلی چیزها را به ما یادآوری می کند. این مسئله ای مهم است و پیش پا افتاده نیست.

منتقد تئاتر درباره لزوم دیدن چنین تئاترهای گفت:  دیدن این تئاتر زمینه را فراهم می کند که ما فکر کنیم. تئاتر تماشاگر را به فکر وا می دارد. تفکری که با این تصویرها و بازی ها درخشش خودش را دارد، یک غلیان حس ایجاد می کند و شاید شخص را دچار تاملات عمیق بنماید. تئاتر آدم را هوشیار می کند. این همه زبان بازی و دوز و کلک بازی که بین دو رفیق این نمایش وجود دارد این موارد حوصله ای در ما ایجاد می کند که ما ببینیم که انسان واقعا چیست؟ چه چیزی سبب متلاشی شدن شخصیت نصیر می شود چه چیزی سبب فراموشی او می شود. همین ارتباط نزدیک و حوصله ای که به واسطه این تئاتر ایجاد می شود بهترین امتیاز است. باید قدردان این نمایش تئاتر(فراموشی) باشیم و دوستانی که با تعمق و تفکر بیشتر در تئاتر سیر می کنند.»

وی تصریح کرد:«  مسلما من نیز به واسطه دیدن نمایش «فراموشی» بایست که در پدر بودن خودم یا فرزند بودن خودم درنگ کنم. این می تواند برای تک تک ما اتفاق بیافتد. نمایش ما را به این فکر وا می دارد که چگونه است که ما دروغ می گوییم یا چگونه است که ما سر رفیق مان را کلاه می گذاریم آن هم رفیقی که نان و نمک او را خورده ام و حال باید نمکدان را بشکنم و این شکستن از شکستن پیکره انسانی هم دردناک تر است. اینها نشان دهنده این است که نمایش با حوصله کار شده است. هر چند که محدودیت هایی وجود دارد که نمی گذارد زاویه تندتر شود و درنگ بیشتری برای مخاطب ایجاد شود. اما می شود با اغماض از اینها گذشت کرد.

رضا آشفته درباره ساختار و اجرای نمایش گفت: من فکر می کنم به لحاظ ساختاری بشود گفت اثر چه در متن و چه در اجرا به سمت نوعی مینی مالیسم گرایش دارد. مینی مالیسم از این جهت که معادل فارسی آن را که آقای ناظرزاده کرمانی کمینه گرایی تعریف کرده است و در تعریف متن مینی مال، به جای پیرنگ از خرده پیرنگ برخوردار است. به نوعی قرار است که پایان باز وجود داشته باشد. بر خلاف پیرنگ و متنی که ارسطویی است و میانه  و پایان اثر مشخص است. در خرده پیرنگ آغاز و میانه داریم اما پایان نداریم و نزدیک به پایان با طرح پرسش همه چیز تمام می شود. حالا یک یا دو پرسش اساسی وجود دارد به واسطه اینکه تخیل و برداشت تماشاگر در این جنس کارها اهمیت دارد و تا جایی پیش می رود و آن درنگ و پرسش اصلی این است که این پدر چی هست و این فراموشی به چه علت است. و این پیامد را نیز برای پدر داریم که خودش نیز دچار این فراموشی شده است. دچار آلزایمر شده است که البته آلزایمری روانی و فلسفی است. این مسئله را برای من مخاطب ایجاد می کند که من نیز دچار چنین مسئله فلسفی خواهم شد.

بنابراین گزارش، پنجمین نشست «روایت صحنه» با نقد و بررسی نمایش «خوب، بد، زشت» در «پلاتونمایش روایت» برگزار شد.این نشست بعد از اجرای این نمایش با حضور رضا آشفته منتقد و پژوهشگر تئاتر، شقایق فتحی کارگردان، ابوالفضل حاجی علیخانی نویسنده  و برخی از علاقمندان برگزار شد.