خراسان رضوی: آیین پایانی جشنواره نقالی و شاهنامه‌خوانی «نقشا»+تصاویر

حلقه وصل: آیین اختتامیه نخستین جشنواره نقالی و شاهنامه خوانی با عنوان «نقشا» در جوار آرامگاه فردوسی به همت حوزه هنری خراسان رضوی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، مرشد ورمزیار، عضو هیئت داوران جشنواره نقالی و شاهنامه‌خوانی نقشا اظهار داشت: یکی از دلایل عظمت فردوسی این است که متن او علی‌رغم گذشت قرن‌های بسیار هنوز به راحتی برای علاقه‌مندان به زبان فارسی قابل خواندن و ارتباط گرفتن است. من به عنوان تنها نقالی که هم به زبان فارسی و هم به زبان انگلیسی نقالی می‌کنم به شما می‌گویم که بسیاری از مردم انگلیسی زبان همین امروز قادر نیستند متون ادبی خودشان که مثلا از قرن شانزده میلادی مانده است را به راحتی بخوانند؛ مگر اینکه یک دیکشنری در کنار آن‌ها وجود داشته باشد. اما شاهنامه فردوسی و زبان و ادبیات فارسی آنقدر استحکام و تازگی دارد که حتی امروز می توان آن را با کمی دقت و توجه قرائت کرد و آن را فهم کرد. زیرا این زبان چندان با هزار سال پیش تفاوتی پیدا نکرده است. توانا بود هرکه دانا بود / ز دانش دل پیر برنا بود. این ها نیاز به ترجمه و تفهیم ندارد.

عضو هیئت داوران جشنواره نقالی و شاهنامه‌خوانی نقشا درباره سطح اثار و شرکت کنندگان در این جشنواره عنوان کرد: سطح اثار بسیار بالا و داوری این آثار بسیار دشوار بود. اولا اقبال عمومی نوجوانان و جوانان، خردسال و کهنسال، دختر و پسر، آنچنان بود که انتخاب برگزیدگان از بین حدود هفتصد اثر واقعا کار سخت و طاقت فرسایی بود. از طرفی این تعداد از شرکت کنندگان متنوع واقعا سرمایه بی بدیل و بزرگی برای کشور ماست که مسئولین باید قدر بدانند و برای آن برنامه ریزی داشته باشند. داوری این اثار به سختی و با دقت برگزار شد، چنان که برای داوری هر اثر 19 ردیف امتیازی مورد توجه قرار میگرفت.

ورمزیار ادامه داد: جشنواره نقشا در اولین قدم خود بسیار محکم برداشته شده است و در سطح بالایی برگزار شده است، اما باید در نظر داشت که ما اختتامیه جشنواره نقشا را پایان ماجرا نمی‌دانیم؛ بلکه این امر آغاز یک مسیر طولانی و بزرگ در رشد و ارتقاء هنر نقالی و شاهنامه‌خوانی در کشور ما خواهد بود.

دکتر احمدرضا آذری دبیر علمی و عضو هیئت داوران جشنواره نقالی و شاهنامه‌خوانی نقشا در این مراسم اظهار داشت: وجوه متعددی شاهنامه را اثرگذار کرده است که یکی در ساحت زبان و دیگری در ساحت اندیشه و تأکید و مواجهه آن با خرد است. درباره زبان شاهنامه خاطره‌ای از دکتر دینانی تعریف میکنم که ایشان می گفت زمانی که در دانشگاه الازهر مصر در حال گذراندن یک فرصت مطالعاتی بودم یکی از اساتید انجا با حسرت مرا نگاه کرد و گفت خوش به حال شما. اگر ما هم مثل شما در کشورمان یک فردوسی می‌داشتیم زبان مان تغییر نکرده بود.

آذری با بیان اینکه زبان بستر اندیشه است و ما بدون زبان نمیتوانیم اندیشه کنیم، افزود: پس اولین کار مهم فردوسی در ساحت زبان بوده است. فردوسی با عملکرد خود زبان فارسی را زنده نگاه داشته است، به طوری که اهالی سایر زبان‌ها در این مورد به ما غبطه می‌خورند. دومین کاری که فردوسی انجام داده است در ساحت اندیشه و خرد است که میتوان درباره آن بسیار سخن گفت. اما با همه این عظمت، امروزه زبان فارسی در خطر است. در حال حاضر دایره لغات کودکان و جوانان و مردم ما محدودتر شده و کاهش پیدا کرده است که این مسأله تهدید بزرگی برای زبان فارسی است. چرا که وقتی دایره لغات ما کاهش پیدا کند، دایره و گستره اندیشیدن ما کوچک خواهد شد و ما از برکات اندیشه ورزی محروم خواهیم شد.

آذری در ادامه درباره چند و چون برگزاری جشنواره نقشا گفت: نفس برگزاری این جشنواره بسیار مهم و خوب است و جشنواره هم با قوت مطلوبی اجرا شد. اگرچه بیماری کرونا باعث شد در روند اجرای جشنواره تغییراتی ایجاد شود، اما همین مسأله باعث شد مردم و شرکت کنندگان در فضای منزل به شاهنامه فکر کنند و برای ما اثر ارسال کنند

در ادامه مرشد محسن میرزاعلی، دبیر جشنواره نقالی و شاهنامه‌خوانی نقشا درباره آثار رسیده به دبیرخانه این جشنواره اظهار داشت: ابتدا باید بگویم این جشنواره در اطاعت از فرمان پیر و مرشدمان مقام معظم رهبری درباره توجه به زبان فارسی و پاسداشت گنجینه های آن شکل گرفته است. خوشبختانه استقبال از جشنواره نقشا بسیار خوب بود و 700 اثر به این جشنواره ارسال شد که خود ما انتظار این تعداد را نداشتیم. در اولین مرحله از بررسی اثار، که با دقت و توجه بسیار خوب نخبگان نقالی و شاهنامه خوانی انجام گرفت، تعداد 321 اثر از آثار دریافت شده به مرحله بعدی راه یافتند و در نهایت از بین این اثار تعداد 64 نفر نیز در بخش‌های مختلف کاندید دریافت جایزه شدند.

از دیگر مهمانان حاضر در اختتامیه جشنواره نقشا محسن مؤمنی شریف، رئیس سابق حوزه هنری انقلاب اسلامی بود در رابطه با برگزاری این جشنواره اظهار داشت: در پایان مأموریتم در حوزه هنری خدمت شما رسیدم تا از نزدیک به شما پاسداران زبان و ادبیات فارسی تبریک و خسته نباشید عرض کنم. خوشبختانه امروز در خراسان رضوی فعالیت های خوبی در زمینه فردوسی، شاهنامه و هنر حماسی انجام میشود که یکی از آنها تأسیس جشنواره هنرهای حماسی در حوزه هنری خراسان رضوی است. با اینکه ما یک ملت حماسی هستیم و یکی از بزرگترین مولفه های یک انسان ایرانی حماسه است، متاسفانه هنر امروز ما خالی از حماسه است و ما به عنوان مدیران و هنرمندان موظف هستیم خلاءهای موجود در این بخش را پر کنیم، وگرنه شرایط برای ما سخت تر خواهد شد. آرزوها و اهداف متعالی و بزرگ مردم ما در این روزگار باید موجب توجه بسیار زیاد ما به حماسه و هنر حماسی باشد که فعلا اینگونه نیست.

مومنی شریف ادامه داد: جشنواره نقالی و شاهنامه‌خوانی نقشا در کنار جشنواره هنرهای حماسی از راه‌حل‌های خوب و مناسب برای بهبود شرایط هنر، ادبیات و فرهنگ ما در زمینه هنر حماسی است، که امیدوارم قدم های بعدی این دو جشنواره به خوبی و بزرگی برداشته شود.

بخش بعدی اختتامیه نقشا به تجلیل از بزرگان هنر نقالی و شاهنامه‌خوانی اختصاص داشت که در این بخش پهلوان احدیان، پهلوان توکل، امیر چوبدار موسس زورخانه امیرکبیر، پهلوان آزمون، استاد غلامعلی راد و همچنین دکتر نجاری که به علت کسالت در بیمارستان بستری بودند، مورد تجلیل و قدردانی قرار گرفتند.

دکتر محمدجعفر یاحقی؛ استاد ادبیات دانشگاه فردوسی از دیگر مهمانان و اساتید حاضر در این برنامه در سخنانی اظهار داشت: شاهنامه برای فرهنگ ما منشاء خیر و برکت است و امروز ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای یکی از یادگاران انسان ایرانی است که شاهنامه آن را برای ما حفظ کرده است. به همین دلیل مرشدان و پهلوانانی که در این برنامه مورد تقدیر قرار گرفتند به دلیل نقش پررنگ شان در انتقال فرهنگ پهلوانی به ما شایسته هرگونه تقدیر و تشکر هستند. ما باید قدردان پهلوانان، که نگاه دارندگان اخلاق و فرهنگ ایرانی و اسلامی هستند، و قدردان نقالان و منتقل کنندگان این فرهنگ باشیم.

از دیگر بخش های این برنامه سخنرانی کوتاه میثم مرادی، رئیس حوزه هنری خراسان‌ رضوی بود که او نیز به تبیین نگاه حوزه هنری خراسان رضوی به فردوسی و هنر حماسی پرداخت. مرادی در ادامه از حمایت های مادی و معنوی، محسن مومنی شریف، در اجرای جشنواره های «هنر حماسی» و «نقشا» قدردانی کرد. و با اهدای کاشی متبرک صحن حرم مطهر امام رضا (ع) به محسن مومنی شریف، برای او در ادامه خدمات فرهنگی آرزوی موفقیت کرد.

از آخرین بخش‌های اختتامیه جشنواره نقشا قرائت بیانیه هیأت داوران توسط کوروش زارعی، بازیگر و مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، بود و پس از آن نوبت به اعلام اسامی کاندیداها و برگزیدگان هر بخش رسید که در این بخش از برگزیدگان جشنواره نقالی و شاهنامه‌خوانی «نقشا» در بخش های مختلف تقدیر شد.

برگزیدگان نخستین جشنواره نقالی و شاهنامه‌خوانی نقشا:
بخش «نقالی و شاهنامه‌خوانی کودک»: آوا فیاضی، آرش ملکی وند، ریحانه خدایی، هستی شایسته فر، نیوشا ارزنده، محمدحسین دادمان، سیدیاسین آل داوود، الناز طهماسبی نژاد، باران نیک اندیش، علی اکبر ریاضی، ادرین زهرایی، پریان سادات ندیمی، سارینا حیدری، طنازسادات حبیبی، محیا محمدجعفری.

بخش «نقالی و شاهنامه خوانی نوجوانان، خانمها»: نفر سوم نیوشا تنگسیری، نفر دوم نادیا نظری، نفر اول آتنا بیات.

بخش «نقالی و شاهنامه خوانی نوجوانان، آقایان»: نفر سوم حمیدرضا محمدلو، نفر دوم علیرضا متشفع، نفر اول محمدرضا محمدی نصرآبادی.

بخش «شاهنامه خوانی خانم ها در بخش نوجوان»: نفر سوم خانم میرفندرسکی، نفر دوم نرگس فکرنشان، نفر اول پرنیان شبانی.

بخش «نقالی و شاهنامه خوانی خانمها، بزرگسال»: نفر سوم معصومه لَشَنی، نفر دوم بهاره جهاندوست، نفر اول حلیمه باروتچی.

بخش «نقالی و شاهنامه خوانی آقایان، بزرگسال»: نفر سوم محمد رفیع شیخی، نفر دوم سیدمهرداد کاووسی، نفر اول احسان افچنگی.

بخش «شاهنامه خوانی بانوان»: نفر سوم صدیقه کردی و نیلا منصوری به طور مشترک، نفر دوم مهسیما درکی، نفر اول سارا عباسپور.

بخش «شاهنامه خوانی اقایان»: نفر سوم رضا سالاروند، نفر دوم پویا بازرگان، این بخش نفر برگزیده ندارد.