تهران: راهبردهای غرب در برابر بیداری اسلامی چیست؟

به گزارش حلقه وصل، نشست «نقش شیعه هراسی و ایران هراسی در مهار و مدیریت بیداری اسلامی» هفتمین نشست از کرسی‌های تخصصی مقاومت و بیداری اسلامی با سخنرانی حسین کمالیان، کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه و رییس سابق ستاد عراق وزارت خارجه و سفیر ایران در کشورهای یمن و تایلند در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

کمالیان در ابتدای این نشست طی سخنانی عنوان کرد: همه ما این باور را داریم که اسلام هراسی بخشی از راهبرد غرب در برابر بیداری اسلامی است و هم اکنون یکی از چالش‌های مهم فراروی جهان اسلام محسوب می‌شود که از دهه‌های پایانی قرن گذشته تاکنون تأثیرات عمیقی بر کشورهای اسلامی گذاشته این پروژه بسیار هدفمند و طراحی شده است که با بهره‌گیری از همه ابزارهای متنوع و تاکتیک‌ها در دامنه وسیع در حال اجرا است.

وی با اشاره به اینکه اسلام هراسی یک موضوع تاریخی و مطلب انتزاعی نیست، توضیح داد: ما معتقدیم که امروز اسلام هراسی در حال حاضر در حال اجرا و پروژه امروزی است و همچنان در دستور کار نظام سلطه قرار دارد. این یک ادعا نیست همه گزارش‌های منتشر شده از سوی مؤسسات بین المللی و تحقیقاتی مثل سازمان همکاری‌های اسلامی،‌ اتحادیه اروپا، بخش‌هایی از سازمان ملل و حتی سازمان‌های مردم نهادی که در اروپا فعالیت می‌کنند در همه گزارش‌هایشان به این نکته اشاره کرده‌اند که در حال حاضر این پروژه در حال اجرا شدن است و بنابراین بحث تاریخی نیست اگرچه سابقه تاریخی هم دارد.

کمالیان اظهار داشت: بررسی‌های مؤسسه گالوپ نشان می‌دهد که در شرایط کنونی همچنان اروپایی‌ها در مجموع دید مثبتی نسبت به مسلمانان ندارند، 54 درصد آمریکایی‌ها و 48 درصد کانادایی‌ها اعلام کردند که در کشورهای اروپایی و غربی با مسلمانان با احترام رفتار نمی‌شود. 16 تا 21 درصد مردم فرانسه، آلمان و انگلستان از اینکه همسایه مسلمان هم داشته باشند راضی نیستند و 60 درصد مسلمانان هم در این کشورها خواستار یک رفتار برابر با دیگران هستند.

وی در این‌باره افزود: براساس تحقیقات گالوپ در ایتالیا 28 درصد، فرانسه 30 درصد، آلمان 34 درصد، انگلستان 38 درصد و در آمریکا 52 درصد معتقد هستند که احترامی برای مسلمانان گذاشته نمی‌شود، این شرایطی است که در کشورهای اروپایی وجود دارد.

کمالیان با تأکید بر اینکه اما یک بخش نظارتی در سازمان همکاری‌های اسلامی داریم که دائما موضوع اسلام هراسی را در کشورهای مختلف پیگیری می‌کند، افزود: آخرین گزارش بنده بیش از 80 مورد گزارش قابل توجه در طول یک سال که قابل پیگیری هم هست از لحاظ قضایی و حقوق شهروندی صورت گرفته است پس اسلام هراسی موضوع روز است و یک امر انتزاعی و تاریخی صرف نیست.

وی افزود: خصوصا بعد از حوادث یازده سپتامبر این بحث وسیع تر شده و متأسفانه حوادث اخیر در اروپا هم که از آنها آگاهی داریم این روند را تشدید کرده و سبب شده که بخش‌های مهمی از زندگی مسلمانان در این کشورها تحت تأثیر قرار بگیرد از حمله به مساجد تا قبرستان‌های شیعیان، تبعیض آموزش، اشتغال، مسکن و فقدان احترام در نهادهای عمومی موضوعی است که امروز درحال اتفاق افتادن است. بنابراین اسلام هراسی همچنان در دستور کار نظام سلطه است.

وی با بیان اینکه اصطلاح اسلام هراسی از سال 1980 یا 1991 وارد ادبیات سیاسی اخیر شده است، افزود: هرچند این تاریخ خیلی هم اهمیت ندارد اما لغتی که از آن در انگلیسی استفاده می‌کنند،  ISLAM phobia است و در واقع یک نوع نفرت یا بیزاری نامعمول است بنابراین باید با اغماض نسبت به این واژه نگاه کنیم.

این کارشناس مسائل خاورمیانه یادآور شد: کسانی که راجع به این مفهوم اظهار نظر کرده‌اند هر کدام متأثر از سطح دانش و نگاه‌های سیاسی، اجتماعی و حوزه تمدنی به این امر نگاه کردند اما باید بدانیم که علی رغم پژوهش‌هایی که در جهان اسلام و غرب و اعراب صورت گرفته و تألیفات متعددی که در این زمینه انجام شده تاکنون هیچ تعریف علمی جامع فراگیر و واحدی که همه ابعاد موضوع اسلام هراسی را در بر بگیرد و مورد پذیرش همه طرف‌ها باشد، بدست نیامده است.

علی رغم همه پژوهش‌ها تاکنون هیچ تعریف علمی ، جامع، فراگیر و واحدی که همه ابعاد موضوع اسلام هراسی را در بر بگیرد،‌ بدست نیامده است

وی درباره تعریف اسلام هراسی گفت: محققین ما در داخل کشور کمتر حاضر شدند راجع به اینکه این واژه را تعریف کنند اغلب برداشت‌ها از سایر منابع با یک نوع اغماض یا ترجمه جدید صورت گرفته است اما در نهایت ما تعریف مشخصی در داخل ایران راجع به این موضوع نداریم. یک تعریف اسلام هراسی ترس و نفرت از اسلام و همه مسلمانان می‌داند که این اصطلاح از تبعیض و طرد مسلمانان از زندگی اجتماعی، اقتصادی و عمومی دلالت می‌کند. در نهایت همه تعاریف تفاوت زیادی با هم ندارند اما این تعریف تقریبا بین همه مورد قبول است.

*دیدگاه‌های مختلف راجع به اسلام هراسی

کمالیان با تأکید بر اینکه اسلام هراسی وقتی توسعه پیدا کرد تبدیل به اسلام ستیزی شد، توضیح داد: یعنی این مفهوم در این مدت شکل عملی به خود گرفت. اما کسانی که راجع به این مفهوم کار کردند یک عده فقط رویکرد تاریخی دارند، یک عده آن را به جنگ صلیبی نسبت می‌دهند و جنگ‌های صلیبی را نقطه شروع اسلام هراسی می‌دانند که امتدادش تا همین الان ادامه دارد و یک عده هم آن را نوعی فروپاشی جدید می‌دانند.

وی اظهار داشت: گروه سوم کسانی هستند که اسلام هراسی را حاصل تحولات اخیر دانستند به ویژه با فروپاشی کمونیسم و اسلام سیاسی این قضیه اتفاق افتاده است در کنار سایر حرکت‌ها و تحولات در جهان اسلام نقطه انقلاب اسلامی ایران توانست با تکیه بر ارزش‌های اسلامی یک سیستم سیاسی جدید را با مردم سالاری دینی و هویت اسلامی تعریف کند، برای خیلی‌ها این زنگ خطر محسوب شد.

کمالیان با تأکید بر اینکه در کنار واقعه یازده سپتامبر و طرح خطر تروریسم اسلامی اینطور مطرح شد که مسلمانان به عنوان اصلی ترین خطر برای تمدن غرب هستند، توضیح داد: متأسفانه رسانه‌ها و مجامع تولید کننده فرهنگ غرب از این مطلب بسیار استفاده کردند و تا حدی توانستند این کار را انجام دهند که اسلام و جهان اسلام را جایگزین خطر کمونیسم و شوروی سابق کنند.

وی درباره مبانی فکری اسلام هراسی توضیح داد: مراکز اسلام هراسی معتقدند که با این ایده اسلام سیاسی یک بلوک قدرتمند اسلامی در حال شکل گیری است این بلوک صاحب تمدن منحصر به فرد و مستقل است و در آن مبانی فکری افرادی که منتسب به جهان اسلام‌اند، افرادی بیگانه و خطرناک برای غرب هستند. بنابراین اینها معتقدند که مسلمانان به دنبال این هستند که قومیت را با دین و سیاست یکی کنند و این می‌تواند خطرناک باشد بنابراین خصومت بر ضد اسلام یک امر عادی و قابل توجیه است.

*راهبردهای غرب در مقابله با بیداری اسلامی

کمالیان درباره راهبردهای نظام سلطه در مقابله با بیداری اسلامی گفت: یکی مخدوش ساختن چهره اسلام به هر شکل ممکن است، این راهبرد مجریان بسیار زیادی دارد دوم تشکیل گروه‌های تروریستی است اگر در چند سال قبل شک وجود داشت که غرب سهمی در ایجاد گروه‌های تروریستی ندارد الان دیگر برای کسی شکی نمانده در همین کارزار انتخاباتی مشخص شد.

وی اظهار داشت: راهبرد دیگر ترویج اسلام سکولار در برابر اسلام واقعی است در کنار آن راه اندازی جنگ‌های نیابتی نیز با پول و نیروی انسانی دیگران وجود دارد و نتیجه آن هم جز تضعیف جهان اسلام چیزی نیست. تلاش غرب این است که در داخل همین مجموعه اسلامی اختلاف ایجاد کنند اختلاف شیعه و سنی هم در همین راستا صورت می‌گیرد.

وی نخستین هدف غرب از اسلام هراسی را تأمین و تضمین پایدار منافعش در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی دانست و گفت: دومین هدف جایگزین کردن اسلام به جای دشمن قبلی غرب است که برخی معتقدند این کار بیشتر برای توجیه کردن ادامه فعالیت‌های نظامی غرب است.

کمالیان یادآور شد: هدف دیگر غرب تسلط بر مناطق استراتژیک منطقه است همه رؤسای جمهور آمریکا یکی از چیزهایی که کاملا مورد نظرشان قبل از هر چیزی در مسائل انتخاباتی است، این که چه سیاست خاورمیانه‌ای دارند. هدف دیگرشان جلوگیری از به چالش کشیده شدن فرهنگ لیبرالی  و توزیع نیروی نظامی در منطقه است. به همین خاطر تأکید می‌کنند که اسلام دین طرفدار خشونت و بی ارزش و دارای فرهنگ ایستا و ... است.