زندگی مستند علما روی خط اوج

به گزارش حلقه وصل، در شکل تازه زندگی‌ای که تجربه‌اش می‌کنیم بیشتر از قبل خو کرده‌ایم به فیلم دیدن توی خانه، از اکران آنلاین سینماها گرفته تا تماشای فیلم و سریال، انیمیشن و کنسرت‌های موسیقی. خلاصه که سرویس‌های آنلاین تماشای فیلم  کم‌کم به بخش جداناشدنی‌ای از زندگی‌مان بدل می‌شوند.

در این روزگار عجیب و غریب، فارغ از این‌که ستاد ملی کرونا چه زمانی اجازه بازگشایی سینماها و مراکز فرهنگی را صادر کند، به نظر نمی‌رسد حالا حالاها مردم در اماکن عمومی حاضر شوند و انگار باید به مرور زمان به فکر تغییرات عمده‌ای در ساختار سینمای ایران باشیم.

اواخر فروردین، با اکران اینترنتی فیلم «خروج» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و تهیه‌کنندگی سازمان اوج، موفقیت اقتصادی نسبتا خوبی شامل حال سینمای ایران شد که این موفقیت اقتصادی نوید مسیر تازه‌ای را در سینمای ایران داد؛ مسیری برای اصلاح الگوهای کهنه تولید با توجه به میزان فروش و سودآوری و میدان دادن به استعدادهای جوان و نیروهای تازه. از این‌رو، بعضی از صاحبان فیلم‌های سینمایی تصمیم گرفتند که فیلم‌هایشان را روانه پلتفرم‌های VOD کنند و در این مسیر سازمان هنری رسانه‌ای اوج هم تصمیم به سرمایه‌گذاری روی مستندهای خود کرد.

این سازمان در ادامه عرضه مستندهای موضوع‌محور خود، همزمان با شب‌های قدر، هشت مستند «وُد» به کارگردانی ابوالفضل منافی‌پور، «صحوری» به کارگردانی سیدامیر طباطبایی، «شمیم باران» به کارگردانی مصطفی حسن‌بیگی، «مجتهد لاری» به کارگردانی جواد یغموری، «آ سید مهدی» به کارگردانی بابک مینابی، «شیخ رضا» به کارگردانی بابک مینابی، «جعبه سیاه سفید» به کارگردانی سیدسینا عودی و «هشت بهانه کوچک برای یادآوری» به کارگردانی محمد صمیع‌پور را درباره علمای بزرگ دینی در سرویس‌های اینترنتی نمایش فیلم عرضه کرد.

آن‌طور که مطلع شده‌ایم، عرضه مستندهایی درباره علمای دینی در سرویس‌های اینترنتی با استقبال خوب مردم مواجه شده است و کارشناسان و صاحب‌نظران سازمان اوج بر این موضوع اذعان دارند که باید از امکانات سامانه‌های اینترنتی چون فیلیمو و نماآوا استفاده بهینه برد و به مناسبت‌های مختلف بسته‌های مختلفی را در دسترس مردم قرار داد.  ظاهرا بعد از اکران اینترنتی موفق فیلم «خروج» و متعاقبا طرح «سینما ماشین»، کلیدواژه‌ای طراحی شده به نام «سینمای مطالبه‌گر» که در ادامه و در فاز دوم فعالیت‌های این سازمان، پنج مستند آرشیوی با محوریت مطالبه‌گری به سرویس‌های آنلاین عرضه شده که با استقبال مردم مواجه شده. در ادامه موفقیت این طرح و همزمان با فرا رسیدن شب‌های قدر، مستندهای باکیفیتی با محوریت زندگی هشت عالم بزرگ دینی در فضای مجازی عرضه شد و از آنجا که این مستندها جذابیت لازم برای برقراری ارتباط با مردم را داشتند، مردم می‌توانند به‌راحتی آنها را دانلود کنند و ببینند.

 آمار چه می‌گوید؟ پیش از هرگونه قضاوت درباره میزان استقبال مخاطب از عرضه اینترنتی این مستندها توسط سازمان اوج باید رقم دقیقی از میزان دانلود آنها توسط مردم در دست داشت، اما گویا هنوز رقم دقیقی از این میزان از سوی این سازمان برآورد نشده است؛ ولی آنچه به‌نظر می‌رسد گواه آن است که مسؤولان سازمان اوج از اکران اینترنتی هدفمند آثارشان راضی هستند. ظاهرا آنها برنامه‌ریزی مدونی برای این کار داشته و همچنین آثاری صرفا مختص به نمایش در اینترنت تولید می‌کنند. در مورد آثار مستند اما، معتقدند از آنجا که معمولا در سینما و تلویزیون مهجور واقع می‌شوند بهترین مکان برای نمایش آنها همین فضاهای مجازی است و تا اینجای کار مردم نشان داده‌اند که می‌توانند با این روش از عرضه آثار مستند ارتباط برقرار کنند.

آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد، سه مجموعه مستندسازی بزرگ در ایران مشغول همکاری با سازمان اوج هستند که در حال حاضر در خانه مستند دو سوژه جدید در حال کار است. اولی در مورد شهید محمدباقر صدر که از بزرگان سیاسی- دینی عراق و ایران محسوب می‌شود و دیگری در مورد مرحوم فلسفی (واعظ مشهور).

در همافیلم هم چندین و چند مجموعه مستند مذهبی در حال ساخت است و در نهایت این‌که مسلما پرداختن به شیوه زندگی و منش و سبک زندگی روحانیون بزرگ اسلام در دستور کار سازمان اوج قرار دارد.  با توجه به محتوای مذهبی این هشت مستند و با علم به این‌که همچنان در ماه مبارک رمضان قرار داریم، به نظر می‌رسد این آثار مورد توجه مخاطبان به‌ویژه علاقه‌مندان به آثار دینی قرار بگیرد؛ بنابراین مروری اجمالی داریم بر مضمون و محتوای این آثار.  ود کارگردان: ابوالفضل منافی‌پور مضمون: این مستند به مشی و زندگی علامه امینی در توجه به وحدت مسلمانان می‌پردازد. این مستند متشکل از پنج سکانس است که در هر سکانس به یکی از مباحث مودت، کتاب الغدیر، وحدت مسلمانان، مظلومیت امیرالمومنین و گریه بر اباعبدا... الحسین علیه‌السلام پرداخته شده است. علامه امینی: عبدالحسین امینی معروف به علامه امینی، فقیه، محدث، متکلم، مورخ، نسخه‌شناس و از علمای بزرگ شیعه قرن 14 هجری قمری است. این عالم بزرگوار کتاب مشهوری به نام «الغدیر» دارد که در آن محتوای حدیث غدیر که درباره امامت و ولایت و خلافت امیرالمومنین و اطاعت از ایشان است را به اثبات می‌رساند.  شمیم باران کارگردان: مصطفی حسن‌بیگی مضمون: روایتی است از زندگی معنوی آیت‌ا... مجتهدی‌تهرانی. آیت‌ا... مجتهدی‌تهرانی: عالمی برجسته و مدرس اخلاق بود. ایشان در تهران ریاست علمی و مدیریت مدرسه علمیه حاج‌ملا محمد جعفر را که اینک به‌نام حوزه علمیه آیت‌ا... مجتهدی معروف است به عهده داشتند. هم‌اکنون در این حوزه حدود هزار طلبه مشغول فراگیری مباحث دینی هستند. از جمله اجداد آیت‌ا... مجتهدی، ملامحمدعلی مجتهد و ملامحمدباقر مجتهد و ملامحمدکاظم مجتهدکاشانی بودند.  صحوری کارگردان: سیدامیر طباطبایی مضمون: این مستند درباره زندگی احمد بن اسحاق قمی نماینده امام حسن عسکری (ع) در قم و تبدیل این شهر به‌عنوان یکی از کانون‌های اصلی آیین زرتشت به مرکز تشیع است. پیش از ورود حضرت معصومه (س) به شهر قم، این شهر از کانون‌های اصلی آیین زرتشت در ایران بود؛ اما با مهاجرت خاندان اشعری به این شهر، قم به کلی دگرگون شده و به نوعی خط اول شکل‌گیری مکتب تشیع پایه‌گذاری می‌شود. احمد بن اسحاق قمی: از مراجع دینی عالم اسلام است که مسجد امام حسن عسکری (ع) در قم توسط او و به دستور امام عسکری(ع) ساخته شده است.  مجتهد لاری کارگردان: جواد یغموری مضمون: روایتی است از زندگی آیت‌ا... سیدعبدالحسین موسوی‌لاری. آیت‌ا... سیدعبدالحسین موسوی‌لاری: عالم بزرگواری که پس از تحصیل در نجف به لار آمد و برای مبارزه با استبداد در دوران مشروطه، تلاش بسیاری کرد.  ایشان اسلام‌شناس متبحری بود که با آموزش علوم اسلامی درصدد نشر معارف قرآن در ایران برآمد و در زمان حیاتش، مردم محروم جنوب را از ستم قاجار و استعمار انگلیس رهایی بخشید. ایشان با تلاش بسیار  به قوه استنباط احکام الهی مسلط شدند و در 22سالگی به درجه اجتهاد رسیدند.  آ سید مهدی کارگردان: بابک مینایی مضمون: درباره شخصیت، افکار و حالات روحی سیدمهدی قوام از علما و روحانیون دهه ۲۰ و ۳۰ تهران است. در این مستند سعی شده با نگاهی موشکافانه و گاه متناقض، ابعاد مختلفی از زندگی مرحوم قوام برای جامعه امروز آشکار شود. سیدمهدی قوام: سیدمهدی قوام از روحانیان اخلاقی دهه ۴۰ تهران بود که کتاب «کتاب قوام» به قلم محسن دریابیگی درباره زندگی ایشان به چاپ رسیده است. روزی که پیکر سیدمهدی قوام را آوردند که در قم دفن کنند، به‌اندازه دو تا صحن بزرگ حضرت معصومه(س) جمعیت آمده بودند که باور کردنی نبود.  جمعه سیاه سفید کارگردان: سیدسینا عودی مضمون: روایتی است از سرگذشت و خدمات مرحوم شیخ‌احمد کافی در دوران رژیم پهلوی. شیخ‌احمد کافی: زنده‌یاد کافی از خطیبان مشهور تهران در دوران پهلوی دوم بود. او شهرت خود را با سخنرانی‌هایی که در طرفداری از امام خمینی(ره) می‌کرد، به‌دست آورد و از خدمات ایشان علاوه بر جذب بسیاری از جوانان به مسائل دینی، می‌توان به تأسیس بیش از ۲۰ مهدیه در شهرهای مختلف ایران اشاره کرد. کافی از علمایی همچون امام خمینی(ره)،‌ابوالقاسم خوئی و محمدرضا گلپایگانی اجازه در امور حسبیه داشت.  شیخ رضا کارگردان: بابک مینایی مضمون: این مستند به زندگی زنده‌یاد شیخ‌رضا سراج از خطیبان توانمند سال‌های نه‌چندان دور کشور پرداخته. شیخ‌رضا سراج: از آن دسته روحانی‌هایی که با بیان نافذش در تشریح مسائل دینی بین مردم بسیار محبوبیت داشت و در طی سال‌ها بسیاری از جمله رسول ترک، فرج تراب و طیب حاج‌رضایی را هدایت کرد. او برای خود سبک روضه‌خوانی خاصی داشت و به همین دلیل است که ایشان را معروف به «آیت البکا» می‌دانند. از آثار ایشان ترجمه و تفسیر قرآن مجید است که در تهران به چاپ رسیده است. ایشان در طول سال و بالاخص دو ماه محرم و صفر و ایام فاطمیه اقشار بسیاری را پای منبر خود می‌نشاند.  هشت بهانه کوچک برای یادآوری کارگردان: محمد صمیع‌پور مضمون: این مستند درباره سیره و منش امام موسی صدر است و به بررسی ابعاد شخصیتی ایشان می‌پردازد. در این مستند با افراد مختلفی از جمله محمدمهدی مهتدی سفیر سابق ایران، حجت‌الاسلام زائری، عادل پیغامی، نماینده جنبش امل لبنان و برخی دیگر از نزدیکان امام موسی صدر مصاحبه شده است. امام موسی صدر: از اندیشمندان شیعه در عرصه فرهنگی و سیاسی که پس از هجرت از ایران به لبنان، مجلس اعلای شیعیان لبنان و جنبش امل را تأسیس کرد و رهبری فکری و سیاسی شیعیان در این کشور را برعهده گرفت.

*جام جم