تهران: نیازمند نقد درون‌گفتمانی هستیم

به گزارش حلقه وصل، جهانگیر خسروشاهی در جلسه نقد و بررسی کتاب «روایت ناتمام» نوشته رضا رسولی اظهار داشت: جمع ما شبیه به یکان موشکی است؛ چرا که باید هدف را درست تشخیص دهیم؛ تا ببینیم که کتابی که درباره شهید ستاری نوشته شده چقدر به هدف نزدیک شده است؛ نویسنده چقدر توانسته آن را به مخاطب عرضه کند که تحمیلی نباشد؟ کتابی مثل روایت ناتمام مثل پر کردن سنگر است؛ دیگران هم که با ما دشمنی دارند، بدون هدف کار نمی‌کنند.

وی در ادامه توضیح داد: باید کار ارزش نقد داشته باشد. این کتاب شایستگی و ویژگی لازم را داشته که آن را به عیار نقد بسنجیم؛ تا خلوص آن مشخص شود. آفتی که در هنر ادبیات انقلاب وجود دارد این است که متن نقد اثر نقد مولف است؛ درحالی‌که چنین نباید باشد. بی‌ظرفیتی در نقد شدن، منتقدان را گوشه‌نشین کرده است. من نقد مکتوب انجام نداده‌ام؛ اما مجموعه روایت فتح برای من مهم بود؛ که پذیرفتم کتاب روایت ناتمام را نقد کنم. نتیجه زحمات منتقدین متأسفانه جدی گرفته نمی‌شود و در حوزه انقلاب تعداد زیادی منتقد وجود ندارد.

وی درباره ویژگی‌های کتاب گفت: از محسنات این کتاب مشاوره در تالیف است که بسیار ارزشمند است. روایت ناتمام اثری مهم در روزگار ما و پاسخ به عده‌ای است که در جبهه مقابل، رمان‌نویس تربیت می‌کنند؛ تا خود را تقویت کنند.

چهره سال جشنواره «رسول آفتاب» در ادامه افزود: درباره شهید ستاری کارهای بسیاری انجام شده و «روایت ناتمام» هشتمین کتابی است که می‌توان از آن در این زمینه نام برد. این کتاب بر شانه کتاب‌های قبلی ایستاده است و وجه تمایزی نسبت به آن‌ها دارد. فصل اول کتاب (یادداشت ستاری) شاهکاری در نثر است. باید آن را بارها خواند و یاد گرفت که چگونه نوشت.

وی در انتقاد به این کتاب گفت: طراحی این مجموعه قرار بوده که «از چشم‌ها» باشد؛ مثلا برادر، خواهر و...؛ اما در این کتاب مثلا روایت اول این‌گونه نبوده و نمی‌توانیم بگوییم چشمِ شهید ستاری؛ درحالی‌که کتاب‌های قبلی «از چشم‌ها» این ویژگی را ندارد.

خسروشاهی در پایان اظهار داشت: روایت ناتمام در یک قدمی رمان ایستاده، الان هم دیر نشده و می‌توان این کار را کرد و یک رمان خوب بر اساس آن نوشت.

رضا رسولی نویسنده کتاب روایت ناتمام در پاسخ به نقدهای جهانگیر خسروشاهی گفت: این کتاب تحقق آرزوهای من است. در قسمتی از کتاب می‌خوانیم که شهید ستاری به خودکفایی فکر می‌کردند و در ادامه می‌بینیم که خود ستاری آدمی آکادمیک بود؛ اما عمرشان کفاف نداد که به آنها تحقق ببخشد.

رسولی در ادامه اظهار داشت: ما در این روزگار به نقد درون گفتمانی نیاز داریم تا بتوانیم نقاط قوت خود را افزایش دهیم. مثلا طراحی کتاب در این روزگار جایی ندارد. این زحمات همیشه به نتیجه مطلوب نمی‌رسد.

وی درباره عنوان کتاب بیان کرد: من به استناد آیه‌ای از قرآن قصد داشتم نام کتاب را «آسمان روزی» بگذارم و فصل اول کتاب که یادداشت‌های ناتمام شهید ستاری است، روایت ناتمام باشد؛ که موقع انتشار نام کتاب و نام فصل اول آن جابجا شده‌اند.

رسولی درباره سختی‌های این کار گفت: من با تعدادی از درجه‌داران نیروی هوایی گفت‌وگو کردم؛ که صحبت‌های بسیاری از آن‌ها به لحاظ امنیتی نباید گفته می‌شد؛ این مسئله باید حل شود و بسیاری از آن‌ها به خاطر کهولت سن، خاطراتشان را فراموش کرده بودند.

وی در پایان تصریح کرد: بخشی از ایرادات ویرایشی قصه به ویراستار برمی‌گردد؛ ولی بخش دیگر به خود من مربوط می‌شود. تعمدا بخشی از دیالوگ‌ها را عامیانه ننوشتم و از علامت سجاوندی استفاده نکردم؛ تا از خوش‌خوانی کتاب کاسته نشود.