تلاش های سینمـا برای فرار از دست کرونا فایده ندارد

در ایران پس از اعلام ورود ویروس کرونا، وزارت فرهنگ و ارشاد از نخستین سازمان هایی بود که تمامی برنامه‌های هنری و سینمایی را در ابتدا برای یک هفته و پس از آن تا پایان سال و حتی تا امروز تعطیل کرد. به این ترتیب سینمای ایران نیز مانند بسیاری از مشاغل تحت تاثیر شیوع این ویروس قرار گرفت و تن به تعطیلی ناخواسته داد. با ادامه تعطیلی سینماهای کشور، سینماداران هم مانند سایر اقشار بدنه سینما با ضرر و زیان های مالی فراوانی  روبه‌رو شدند، ضررهایی که به نظر می‌رسد دامنه آن بزرگ تر شود و گریبان سینما را رها نکند. در این شرایط حرف‌ها و پیشنهادهای بسیاری برای کمک به سینما مطرح شد که البته تقریبا هنوز هیچ یک از آنها به نتیجه‌ای نرسیده‌اند. در پایان همه اتفاقات پیش آمده و مطرح شدن امکان آنلاین فیلم ها، بازهم این خبر منتشر شد که بازگشایی سینماها موضوعی است که سینمادارها به‌طور داوطلبانه می‌توانند آن را آغاز کنند.

 اما و اگر بازگشایی سینماها

بازگشایی سینماها با اما و اگرهای فراوانی روبه‌رو است و شایعات در فضای مجازی بیداد می‌کند. تا این لحظه و در آخرین جلسه‌ای که کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما با حضور نماینده انجمن سینماداران برگزار کرده اند ضوابط بازگشایی سینماها مورد بررسی قرار گرفته. در این جلسه ضمن بررسی ضوابط بازگشایی سالن‌ها جهت پیشنهاد به ستاد ملی مبارزه با کرونا مقرر شده بازگشایی سینماها پس از اعلام، داوطلبانه باشد و همه سینماها ملزم به بازگشایی نباشند. همچنین کمک هزینه‌ای از سوی سازمان سینمایی برای تهیه اقلام بهداشتی سینماها نیز درنظر گرفته می‌شود.

در این جلسه با توجه به ثبت نام ۳۶۴۵ نفر در سامانه ثبت اطلاعات فعالان آسیب‌دیده سینما از کرونا مقرر شد اطلاعات ثبت‌شده با اطلاعات خانه سینما و صندوق اعتباری هنر مطابقت داده شود و طی روزهای آینده با نهایی شدن لیست افراد دارای اولویت، از حدود هزار نفر حمایت شود.

این در حالی است که دکتر علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران در نشستی با اعضای هیأت مدیره خانه سینما، تدوین پروتکل بهداشتی مشترک برای بازگشایی سینماها در آینده را لازم دانسته و تاکید کرده، در این شیوه نامه باید به تهویه هوا، نحوه فروش بلیت و نشاندار کردن صندلی‌ها، فاصله گذاری ها، کاهش زمان حضور افراد برای نمایش فیلم، تنظیف و ضدعفونی سینما بین سئانس‌ها، عدم مصرف مواد غذایی در سینما، استفاده از ابزار کنترلی مثل تب سنجی و محدودیت سنی توجه شود.در نهایت آنچه گفته می‌شود این است که در هفته آینده تیمی از معاونت امور بهداشتی با مشارکت اهالی خانه سینما به تدوین این پروتکل بپردازند.

از قاچاق خروج تا آمار فروش بلیت

تا زمان تصویب و نهایی شدن این پروتکل آنچه در سینماها مورد توجه قرار گرفت استفاده بیشتر از توان و ظرفیت VOD ها بود که این طرح برای نخستین بار با فیلم خروج به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا اجرایی شد. خروج در حالی از ۲۴ فروردین به صورت آنلاین و پیش از اکران عمومی سینما از سامانه های فیلیمو و نماوا اکران شد که به فاصله چند ساعت نسخه قاچاق این فیلم در فضای مجازی منتشر شد و سرنوشت یکی از مهمترین ایده‌ها برای استمرار ارتباط مخاطبان با تولیدات روز سینمای ایران در روزهای تعطیلی سینماها را با تهدید جدی مواجه کرد. در چنین شرایطی باید دید آیا صاحبان دیگر فیلم‌های اکران نشده سینمای ایران که در شرف تصمیم گیری برای اکران اینترنتی فیلم شان بودند، از این پس با چه تمهیداتی راضی به اکران فیلم‌شان در فضای مجازی خواهند شد؟

پس از گذشت چندین روز از اکران آنلاین فیلم خروج تازه ترین اثر ابراهیم حاتمی کیا، فیلیمو و نماوا در گزارشی مشترک از نخستین آمار فروش بلیت این فیلم خبر دادند. بر این اساس ۳۳ هزار و ۹۹۵ بلیت در ۲۴ ساعت ابتدایی اکران آنلاین خروج در این دو سامانه اینترنتی به فروش رفته که درآمدی بیش از ۴۰۷ میلیون تومان را برای این اکران آنلاین به همراه داشته است.

 اکران آنلاین،  اتفاقی مثبت برای سینما

اکران اینترنتی فیلم خروج واکنش های مثبت و منفی زیادی را به همراه داشت. در همین ارتباط، احمدرضا درویش، کارگردان سرشناس سینمای ایران اکران اینترنتی فیلم ها را اتفاق مبارکی قلمداد کرد و گفت: در شرایط فعلی که مردم گرفتار ویروس کرونا هستند، این‌که اهل فرهنگ به نوعی احساس مسؤولیت می‌کنند تا بتوانند بخشی از اوقات فراغت مردمی را که در منزل هستند، پر کنند، قطعا مسأله مبارکی است و ان‌شاءا... نتیجه‌بخش هم باشد و مردم از آن استقبال کنند.

در همین راستا سخنگوی شورای عالی اکران هم با تأکید بر این‌که اکران اینترنتی برای فیلم‌های کم‌هزینه یک فرصت است، تأکید دارد فیلم‌های پرفروش برای عرضه اینترنتی، شانس فروش میلیاردی در سینماها را از دست نمی‌دهند. علی سرتیپی، درباره اکران فیلم‌های سینمایی در اینترنت پیش از اکران عمومی می‌گوید: امیدوارم فیلم‌هایی که قرار است از این طریق در اختیار مخاطبان سینما قرار گیرد از نظر بازگشت سرمایه موفق باشند، البته بعید می‌دانم این نمایش‌ها بتواند به درآمد سینماداران صدمه بزند. در شرایطی که مشخص نیست سالن‌های سینمایی تا چه زمانی تعطیل هستند، نمی‌توان به صاحبان فیلم‌ها پیشنهاد داد که فیلم‌های خود را برای اکران در سینما نگه دارند یا این‌که بگوییم حتماً برای نمایش در VOD‌ها آماده کنند، این تصمیمی است که خود صاحبان فیلم‌ها باید را بگیرند.

از سویی دیگر محمد نیک‌بین، تهیه‌کننده سینما هم اکران آنلاین را کمکی برای فراگیری سینما می‌داند و تاکید می‌کند: قبل از تعطیلی کرونایی سینماها هم آمار مطلوبی از مخاطبان نداشتیم و بسیاری از شهرستان‌ها و شهرهای کوچک سینما ندارند یا اگر هم دارند کیفیت خوب ندارند و برای همین مخاطب رغبت نمی‌کند به سینما برود، بنابراین اکران آنلاین می‌تواند خیلی به فراگیری سینما کمک کند.

محمدحسین لطیفی از جمله کارگردانانی است که احتمال اکران آنلاین فیلم اش مرد نقره ای وجود دارد. او البته شرایط اکران آنلاین را کمی سخت می‌داند و در این باره می‌گوید: در این شرایط شیوع بیماری کرونا و تعطیلی سینماها، آقای حاتمی‌کیا به عنوان اولین نفر پیشقدم شد، اما شرایط اکران آنلاین قدری سخت است. در اکران اینترنتی احتمال همه جور خطایی می‌رود. این‌که چه کسی کار را ضمانت می‌کند و تا چه میزان هم ضمانت می‌کند، از مسائل مهم است و لذا اگر بخواهیم بی‌محابا عمل کنیم، شاید کار مناسبی نباشد و بهتر است فعلا صبر کنیم.

 امید داریم

کاش جواب این سوال را می‌دانستیم که بالاخره چه زمانی این بحران و این روزهای سخت به پایان می‌رسد؟! ظاهرا چاره‌ای نداریم جز این‌که به هر خبرامیدوار کننده‌ای دلخوش باشیم، اما واقعیت این است که با نگاهی به چین در می‌یابیم که ماجرا به این سادگی نیست. همین چند هفته پیش بود که اعلام کردند چین بحران کرونا را پشت سر گذاشته و در پی کاهش چشمگیر شیوع بیماری سینماها را (البته با تمهیدات خاصی) باز می‌کند.

خبری که تمام سینماگران را در سراسر دنیا خوشحال کرد، چرا که حداقل می‌توانستند امیدوار باشند که حتی اگر سینماهای کشور خودشان تعطیل است، اما فیلم هایشان لااقل در سینماهای چین اکران می‌شود. این خوشی البته دوام چندانی نداشت، چرا که خیلی زود مشخص شد با وجود مهار نسبی بیماری در چین باز امکان بازگشایی سینماها نیست. 

در این بین البته باید به تاثیری که پدیده شیوع کرونا روی فکر و رفتار اجتماعی مردم خواهد گذاشت هم توجه کرد و دید چقدر و تا چه زمان مردم پس از کرونا احتیاط پیشه خواهند کرد، اما آنچه در این بین مسلم است این که امسال صنعت سینمای جهان ورشکسته است. مگر این‌که به جای تلاش برای بازگشایی شتاب زده سینماها امکانات دیگر جدی گرفته شوند. موضوعی که کارشناسان در آمریکا هم درباره اش هشدار داده بودند و حالا ما هم در ایران باید آن را تکرار کرده و نسبت به بازگشایی شتابزده سینماها هشدار دهیم.