تهران: «آیت‌الله شیخ عیسی قاسم؛ مرد صلح و اصلاح» منتشر می‌شود

به گزارش حلقه وصل، کتاب «آیه‌الله قاسم؛ رجل اصلاح و سلام: استقامه، ثبات، سلمیه»، به مناسبت برگزاری همایش بین المللی تکریم شخصیت آیت الله مجاهد شیخ عیسی احمد قاسم در سال 1394 از سوی مرکز بین‌المللی ترجمه و نشرالمصطفی در قم به زبان عربی منتشر شد و هم اکنون به همت اسماء خواجه زاده برای نشر معارف ترجمه شده و در مرحله آماده سازی برای چاپ است.

ناشر عربی در ابتدای کتاب نوشته است: «ارائه سند به منظور تأکید بر مسالمت‌آمیز بودن، مطالبه اصلاحات جدی و واقعی و وحدت ملی؛ برگرفته از خطبه‌های نماز جمعه حضرت شیخ عیسی احمد قاسم در مسجد امام صادق (ع) شهر الدراز».

کتاب از سخن ناشر، مقدمه، آیت الله قاسم و انقلاب دموکراسی‌خواه بحرین و سه فصل «اصلاحات»، «مسالمت‌آمیز بودن و اجتناب از خشونت» و «وحدت ملی» تشکیل شده است که هر فصل، گزیده‌ای از خطبه‌های نماز جمعه ایشان در سالهای اخیر است.

عناوین برخی خطبه‌ها چنین است: اصلاحات، ضرورتی گریزناپذیر، ادبیات برتری‌جویانه بر مردم، هزینه‌های تداوم جنبش اصلاح طلبی، اصلاحات واقعی راه خروج است، اراده اصلاح طلبی و تغییرخواهی مردم سست نمی‌شود، اصلاحات آن نیست که حاکمان انجام می‌دهند، تداوم اصلاح طلبی انتخاب ماست، گرفتن حق، و برابری و اصلاحات اوضاع را آرام می‌کند، تا وقتی مخالفان در زندان‌اند نمی‌توان اصلاحات را باور کرد، افزایش بی‌عدالتی مستلزم مطالبه اصلاحات است، اصلاحات موجب صلح و پایان اختلافات است، مردم بهای گزافی در راه اصلاح و عدالت پرداخته‌اند، ایمان لزوم اصلاح را افزایش می‌دهد، اصلاح و تغییر ضرورت‌های ملی هستند، حکومت از اصلاحات رویگردان است، حکومت به خواسته‌های عادلانه پشت می‌کند، جنبش ملت‌ها برای مطالبه حق و آزادی است، اصلاحات حاکمیت مردم را به رسمیت می‌شناسد، مسالمت‌آمیز بودن انتخاب ماست، اصلاح حقیقی برقراری عدالت است، نقطه آغاز اصلاح، قانون مبتنی بر اراده ملت است، هر حکیمی ضرورت اصلاح را می‌پذیرد، همه به جنبش اصلاح طلبی می‌پیوندند، مبارزه با اصلاح‌طلبی ظلم و عقب‌ماندگی است، بحرین چندین سال درگیر اصلاح طلبی است، آیا کشورهای حاشیه خلیج نباید اصلاح‌طلب باشند؟، جنبش اصلاح‌طلبی ملی، صلاح و اصلاح متعلق به مردم بحرین است، خشونت در اصلاح‌طلبی، نظام رسمی عربی به اصلاح نیاز دارد، تقاضای حقوق و اصلاح، اصلاح واقعی ضرورت است نه آرزو، رواج اتهام توطئه برای رویارویی با تقاضای اصلاح، ظلم در هر تکه‌ای از زمین بنای ظلم در سراسر زمین است، پاسخ فریادهای اصلاح طلبی، اسلحه مرگبار است، پاسخگویی به اراده اصلاح، منبری برای اصلاح نه افساد. برای وحدت و حقیقت و هدایت، چرا بحرین را از اصلاحات سیاسی استثنا می‌کنند؟، لزوم اصلاحات جامع و ریشهای، و عدالت و برابری، توقف اصلاحات چوبه دار برای کشور و پایانی فاجعه‌آمیز است، با توقف گفتگو مشکل به قوت خود باقی می‌ماند و اصلاح به تأخیر می‌افتد، آیا گفت‌وگو به خاطر اصلاحات است؟، اصلاح سیاسی از بزرگترین دغدغه‌ها و خواسته‌های دین است، اصلاحات سیاسی به‌رغم نیاز شدید متوقف شده است، تنها منجی بحران‌های شدید کشور اصلاحات شفاف است، صدای مردم و نمادها در مطالبه گفت‌وگو پیرامون نیازمندی‌های اصلاح گرفته است، کمتر از سقف اصلاح نظام سیاسی وجود ندارد، هرچه روی زمین است می‌گوید: اصلاح وجود ندارد، راه حل، اصلاح واقعی است، سیاست اصلاحات باعث همبستگی مردم می‌شود، «تأکید بر مسالمت‌آمیز بودن در خاستگاه و شیوه‌ها ثابت است»، استفاده از شیوه‌های مسالمت‌آمیز بودن، پیمان اجتناب از خشونت، هرچه بر عمر جنبش افزوده شد ناسازگاری حکومت بیشتر شد، خشونت بیشتر می‌شود، اصلاح‌طلبی ضروری است، نقض حقوق بشر وقیحانه ادامه دارد، ریخته شدن یک قطره خون هم مرا ناراحت می‌کند، بحران‌ها محو نمی‌شوند، حکومت از مردم جدا افتاده است، ترور و سرکوب نمی‌تواند عزم ملت را از بین ببرد، ما به شیوههای مسالمت‌آمیز و مقاومت فرهنگی ایمان داریم، به‌رغم تأکید ما روی مسالمت‌آمیز بودن؛ آیا فقط مردم باید مسالمت آمیز رفتار کنند؟!، «برادری مستحکم و وحدت پایدار»، ملت واحد، دموکراسی واحد، دموکراسی؛ نه سنی و نه شیعی، رنج همه مردم نه یک طائفه، نه به ردپای طائفه گری، تصمیم جنبش چیست؟ و وحدت ملی و اتحاد امت.

در بخشی از مقدمه کتاب آمده است:

«آیت الله شیخ عیسی قاسم قریب پنجاه سال است با مواضع ملی محکم، التزام ثابت به صلح و مجهز شدن، اصلاح‌طلبی، ایجاد تغییر با استفاده از سخنان صادقانه و نصیحت هدفمند و فعالیت مستمر در راه ایجاد الفت و سازگاری و تقریب، در فضای دینی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بحرین فردی شناخته شده است. و وفاداری و علاقه مردم به شخص او، و طرح‌ها و شفافیت و ایمان کاملی که به دعوت به خیر و مصلحت همگان دارد بیانگر محبوبیت عظیم اوست. آیت الله شیخ عیسی قاسم شخصی است که بیشترین اهتمام و محافظت را نسبت به خون و اتحاد و ارتباط برقرار کردن گروه‌های بحرین با هم داشته و طی ده‌ها سال نقشی عظیم در عرصه فعالیت ملی و سیاسی و اتحاد این کشور ایفا نموده است؛ مردی که دست پاک و زبان عفیف او در تاریخ ثبت شده است.

در بخشی از کتاب با عنوان «آیت الله قاسم و انقلاب دموکراسی‌خواه بحرین» می‌خوانیم:

آیت الله شیخ عیسی احمد قاسم از دیرباز صریحاً اعلام کرده است که بحرین به دموکراسی و اصلاحات سیاسی واقعی نیاز دارد. او به وضوح از نیاز بحرین به آزادی سیاسی بیشتر، یعنی رسیدن به این اصل قانون اساسی که «ملت منبع قدرت‌هاست» حمایت می‌کند. مطالبات حقوقی او بر اساس شیوه‌ای ثابت انجام می‌شود که تأکید دارد مطالبه در چارچوب‌های مسالمت‌آمیز و متمدن و با استفاده از زبان نصیحت و دعوت به خیر و توافق صورت بگیرد.

آیت الله شیخ عیسی عضو شورای تأسیس (سال 1971)، و عضو مجلس ملی (سال 1973) بوده است. او در انتخابات سال 2006 و 2010 از مردم خواست در انتخابات مشارکت فعال داشته باشند و خودش هم در انتخابات شرکت کرده و پیوسته به بهبود و اصلاحات دعوت می‌نمود.

موج بهار عربی و انقلاب 14 فوریه 2011 خواهان تغییر و تحول به سوی دموکراسی واقعی بود. شیخ عیسی قاسم از برجسته‌ترین حامیان این انقلاب به شمار می‌آید که بر روی منبر خود مظلومان را با گفتار نیک و حمایت از مطالبات مردم یاری کرده و پیوسته به توافق و دموکراسی و اصلاح واقعی دعوت نموده است.

با این حال تأثیرگذاری مواضع او، که حامی دموکراسی و تحکیم حقوق بشر و دعوت به خیر و رعایت انصاف نسبت به مظلومان بود باعث شد تا دعوت و تحریک پیوسته‌اش برای ایجاد تغییر به سوی دموکراسی، با هجمه شدید رسانه‌ای و امنیتی دستگاه‌های نظام مواجه شود و سرسپردگان آن در تلاش برای ضربه زدن به ملی‌گرایی او تمام ارزش‌ها و آرمان‌ها و وظایف را زیر پا بگذارند و بارها او را تهدید کنند.

آیت الله شیخ عیسی با وجود رژیم تروریستی بحرین و درنده خویی آنها در برخورد با خواسته‌های مردم، و قتل و جرح و گرسنه نگاه داشتن ده‌ها هزار نفر از مردم کشور و هدف گرفتن جان و رزق و دین و آبروی آنان؛ سخنرانی‌های تحریک و تأکید کننده بسیاری پیرامون فعالیت مسالمت‌آمیز و خالصانه ایراد کرد، به عنوان مثال، می‌گوید: من معتقدم جنبش ملی تا حد زیادی مسالمت‌آمیز بودن خود را به دست می‌آورد و خشونت حکومت و همدستی‌های خارج را با مشکل مواجه می‌کند. مسالمت‌آمیز بودن اسلوب اولی است و ادامه دارد. این جنبش 180 درجه با خشونت فاصله دارد.

«ما اصلاحات می‌خواهیم، و انفجارها و اشاعه ترس را محکوم می‌کنیم، و در راه امنیت همه‌جانبه خود، و قبل از آن امنیت دین و آبرویمان فداکاری می‌کنیم، و امنیت آبرویمان قبل از امنیت جسممان قرار دارد.»

«ما فقط خواهان امنیت خود نیستیم، بلکه آن را برای تمام اهل زمین می‌خواهیم. ما نجات روحی و فکری، امنیت فکری و روحی و اخلاقی و بشری تمام انسان‌های روی زمین را می‌خواهیم.»

«شیعه و اهل سنت در بحرین و غیر بحرین برادر یکدیگر هستند؛ برادر دینی، ملی، تاریخی، برادر گذشته و حال و آینده. همه ما ملت واحد هستیم، نه دو ملت.»

آیت الله شیخ عیسی قاسم کیست؟

آیت الله حاج شیخ «عیسی احمد قاسم الدرازی البحرانی» از برجسته‌ترین علما و رهبران سیاسی بحرین است که در روستای "دَراز"، از روستاهای اطراف "منامه" در پایتخت بحرین دیده به جهان گشود و تحصیلات مقدماتی خود را در مدارس این روستا به پایان رساند. تحصیلات علوم دینی خود را در بحرین در دهه 1960 میلادی با حضور در محضر شیخ "علوی الغریفی" آغاز کرد و سپس راهی نجف اشرف شد تا به تحصیل علوم دینی و از جمله فقه در آن بپردازد. وی از جمله دانش‌آموختگان آیت الله شهید "سید محمدباقر صدر" است. با آغاز فعالیت برای تأسیس پارلمان بحرین که قصد داشت پس از شکل‌گیری کشور، کار تدوین قانونی اساسی بحرین را به انجام برساند، مردم بحرین از شیخ قاسم خواستند با بازگشت به این کشور خود را برای حضور در این پارلمان کاندیدا نماید و در عمل شیخ عیسی موفق شد با بالاترین رأی به پارلمان بحرین راه یابد و در کنار جریان اسلامگرای پارلمان، نقش مهمی در تدوین مواد و بندهای اسلامی در قانون اساسی بحرین ایفا کند. در سال 1971 میلادی، وی نامزد نمایندگی در مجلس ملی شد و با به دست آوردن آرای لازم به این مجلس راه یافت و تا زمان انحلال این مجلس با اخلاص و وفاداری هرآنچه در توان داشت، به مردم بحرین خدمت کرد.

در سال 1971 میلادی که جمعیت "بیداری اسلامی" در بحرین تأسیس شد، وی از جمله بارزترین و برجسته‌ترین بنیانگذاران آن بود و در ادامه، در ابتدای دهه 1990 میلادی برای اتمام تحصیلات عالیه دینی خود، عازم شهر مقدس قم شد و تحصیلات حوزوی و علوم دینی خود را در محضر اساتیدی چون آیات عظام مرحوم آیت الله "فاضل لنکرانی"، "سید محمود هاشمی شاهرودی" و "سید کاظم حائری" ادامه داد. وی تا هشتم مارس سال 2001 میلادی در قم اقامت داشت و مشغول به تحصیل بود تا اینکه در این سال خود را برای بازگشت به بحرین آماده کرد و پس از ورود به بحرین که با استقبال وسیع و شورانگیز مردم این کشور انجام گرفت، رسالت تدریس و آگاه سازی و بیدارسازی شیعیان بحرین نسبت به ظلم و استبداد آل خلیفه و اقامه نماز جمعه را برعهده گرفت.

**گزیده سخنان علمای بزرگ درباره شیخ عیسی قاسم

حضرت آیت الله العظمی "سید علی خامنه‌ای"، رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیت الله شیخ عیسی قاسم را "ستاره‌ای در آسمان تشیع" توصیف نموده و فرمودند: «اینجانب به وجود شیخ افتخار می‌کنم.»

آیت الله "سید کاظم حسینی حائری" از مراجع تقلید عراق نیز درباره ایشان فرمودند که شیخ قاسم، "عالم ربانی" و "شیخ جلیل القدری" است که هر کس به وی اقتدا کند و از او هدایت جوید، رستگار می‌شود.

آیت الله محمدتقی مصباح یزدی نیز درباره شیخ عیسی قاسم گفته است: «من پیش از سفرم به بحرین، شیخ عیسی را که از اعضای مجمع جهانی اهل بیت (ع) و نماینده آیت الله خامنه‌ای بودند، می‌شناختم. سابقه آشنایی من با ایشان به جلسات مجمع و حضور ما در آنجا باز می‌گردد و من هیچ‌گاه جز علم و تقوا و پرهیزگاری چیزی از ایشان ندیدم و با هیچ یک از علمای بحرین به اندازه شیخ عیسی آشنا نیستم و نمی‌توانم آنها را با شیخ عیسی مقایسه کنم.»

وی می‌افزاید: «بی‌شک انتخاب ایشان توسط رهبر معظم انقلاب برای عضویت در مجمع جهانی اهل بیت (ع) به دلیل ارجحیت شیخ بر سایر علمای کشور بحرین است و در یک کلام، باید بگویم من مرید و دوستدار ایشان هستم و همواره برای آن شیخ جلیل القدر دعای خیر می‌کنم.»

علامه سید عبدالله الغریفی که خود از علمای بزرگ و محبوب بحرین است درباره عظمت مقام شیخ قاسم می‌گوید: «من تا این لحظه به هیچ شخصیت بزرگی به اندازه شیخ عیسی احمد قاسم، ایمان عمیق نداشته‌ام و در مورد رهبری ایشان در چنین سطحی، به هیچ وجه نگران و مردد نیستم.»

**برنامه نشر معارف در زمینه بحرین؛ ترجمه و انتشار علمای مبارز و انقلابی بحرین

دفتر نشر معارف درباره شناخت بحرین کتاب «انقلاب کرامت در بحرین» (مجموعه گفتارها و گفت‌وگوهای انقلابیون بحرینی و صاحب نظران) را به کوشش ایمان نوروزی منتشر کرده است و کتاب «بازخوانی خطبه‌های انقلابی امام حسین (ع)» نوشته عبدالوهاب حسین (رهبر انقلاب بحرین) را با ترجمه دکتر حجت الله فسنقری و ام البنین قزلسفلو به زودی منتشر می‌نماید. دفتر نشر معارف هم اکنون مجموعه آثار آیت الله شیخ عیسی قاسم (رهبر شیعیان بحرین) در 7 جلد و مجموعه آثار آیت الله سید عبدالله الغریفی (از علمای مبارز بحرین) در 5 جلد و مجموعه آثار استاد عبدالوهاب حسین (رهبر انقلاب بحرین) را در 4 جلد در دست ترجمه و نشر دارد.