تهران: آقای وزیر ارشاد ساعتی در راسته کتاب قدم بزنند تا ولنگاری در این حوزه را به چشم ببینند

به گزارش حلقه وصل، میثم نیلی، مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، دربارۀ اظهارات اخیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مبنی بر اینکه «در بخش کتاب، ولنگاری فرهنگی نداریم»، گفت: مع‌الاسف، ایشان از فضای کتاب و نشر دورند و آن‌گونه که باید، در این فضا تنفس نمی‌کنند؛ لذا اینگونه تصور می‌کنند در حوزۀ کتاب ولنگاری فرهنگی نداریم. کسانی که از نزدیک با کتاب درگیر هستند و دائماً آثار و تولیدات جدید این حوزه را می‌بینند و بررسی می‌کنند، می‌دانند وضع سلامت محتوایی کتاب‌ها خوب نیست.

وی افزود: البته بخشی از این وضعیت، نتیجۀ سیاست‌های توازنی ارشاد است. منتقدان و دلسوزان فرهنگ انقلاب، از زمانی که زمزمه‌های «واگذاری ممیزی به بخش خصوصی»، «ممیزی بعد از چاپ» و... از سوی آقای رئیس‌جمهور، آقای دکتر جنتی و برخی دیگر از عناصر فرهنگی دولت شنیده می‌شد، به بیان‌های مختلف، هشدار می‌دادند که نتیجۀ این سخنان و اظهارات، ولنگاری فرهنگی در حوزۀ کتاب است؛ امّا متأسفانه نقد مشفقانۀ آن‌ها شنیده نشد.

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی  اظهار کرد: در این چند سال، شخص رئیس دولت در محافل مختلفی که دربارۀ کتاب و نشر سخنرانی کرده‌اند، همواره از نقش هدایتگری حاکمیت و از وظیفۀ دولت برای مقابله با جریان مهاجم عقب نشسته‌اند و طبیعی است که وقتی نفر اول دولت، چنان نگاهی داشته باشد، در حوزۀ کتاب هم چنین وضعیتی پیش بیاید که بهترین واژه برای توصیف آن، همان ولنگاری است.

نیلی در ادامه گفت: البته ما بنا نداشته و نداریم این مسائل را در رسانه‌ها، مطرح و پیگیری کنیم. از قبل، سعی‌مان بر این بوده که با نقدهای مشفقانه و مشاوره‌های خیرخواهانه با مسئولان این امر در وزارت ارشاد، اوضاع را به‌سمت اصلاح پیش ببریم؛ کمااینکه ارادۀ مثبتی که اخیراً در ادارۀ کتاب معاونت فرهنگی برای اصلاح به‌وجود آمده، امیدهایی برای بهبود وضعیت به‌وجود آورده است و ما هم آن‌چه از دستمان بر بیاید، دریغ نکرده و نمی‌کنیم.

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، افزود: یک وقت شما می‌بینید کسی در کارش، خطایی وجود دارد؛ امّا سرش را پایین انداخته و تلاش می‌کند آن خطا و ایراد را برطرف کند و به سمت اصلاح حرکت کند. خب، در این صورت، با اینکه وجود خطا در یک سیستم و مجموعه، امر مذمومی است، لکن پذیرش آن خطا و تلاش برای رفع آن، اتفاق مثبتی است و راه را برای اصلاح، باز و هموار می‌کند. اما گاهی شما با کسانی مواجه می‌شوید که نه‌تنها خطا و اشتباهی را که در سیستم‌شان وجود دارد، نمی‌پذیرند؛ بلکه وضع موجود و نامطلوب را افتخارآمیز و کاملاً طبیعی جلوه می‌دهند.

نیلی ادامه داد: ما به‌عنوان تشکلی که حوزۀ مسئولیتمان بسیار محدودتر از وزارت ارشاد است، خود را مخاطب سخنان حضرت آقا می‌دانیم و به این مسئله فکر می‌کنیم که برای بُرون‌رفت از این وضعیت چه باید بکنیم. به طریق اولی، انتظار می‌رود، آقای دکتر جنتی که بیشترین مسئولیت در این باره را بر عهده دارند، بیشترین اِشراف را هم داشته باشند و برای آن تدبیر کنند؛ امّا وقتی می‌بینیم که متولی اصلی فرهنگ در دولت، اوضاع کتاب را مُساعد و طبیعی می‌داند و تبعاً لزومی هم به حرکت اصلاحی احساس نمی‌کند، نگران می‌شویم.

وی گفت: ما حاضریم داشته‌ها و اطلاعات دقیقی که مؤیِد ولنگاری فرهنگی در حوزۀ کتاب است، در اختیار ایشان قرار بدهیم. البته به‌دست‌آوردن بخشی از این اطلاعات، نیاز به رصد دقیق و تلاش زیادی هم ندارد. نگاهی به آثار برگزیدۀ برخی جشنواره‌ها، به‌عنوان مشتی که نمونۀ خروار است، تا حدی نشان می‌دهد سیاست‌های اعتدالی در حوزۀ کتاب، چه نتایجی خواهد داشت.

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، با انتقاد از دوری وزیر ارشاد از کتاب گفت: علاوه بر این، به آقای وزیر پیشنهاد می‌کنم ساعتی را در پیاده‌روهای راستۀ کتاب قدم بزنند و از کتاب‌هایی که دستفروشان، با طیب خاطر و فراغ بال، به مردم عرضه می‌کنند دیدن کنند. به ایشان پیشنهاد می‌کنم سری هم به برخی کتابفروشی‌ها بزنند و نگاهی به برخی کتاب‌های غیرمجازی که علناً در قفسۀ برخی کتابفروشی‌ها قرار دارد، بیندازند. به ایشان پیشنهاد می‌کنم از آنجا، سری هم به برخی دیگر از چاپخانه‌ها بزنند و ببینند چه کتاب‌هایی آنجا چاپ می‌شود؛ کتاب‌های بی‌مجوز قبل‌ازانقلاب، کتاب‌های مجوزدارِ پرفروش بدون اجازۀ ناشر و... . البته این‌ها چند مثال ساده است. مثال‌های دیگری هم از این دست، وجود دارد که مجال پرداختن به آن‌ها وجود ندارد.

نیلی ادامه داد: کسانی که با چاپ و انتشار این قبیل کتاب‌ها، بُنیۀ نحیف نشر را نحیف‌تر می‌کنند و به ناشران هم ضربۀ اقتصادی می‌زنند، بدون هیچ مانعی و باآرامش تمام به کار خود مشغولند؛ در صورتی که عملاً حمایت مؤثری هم از ناشران برای تولید آثاری در جهت مقابله با جریان مهاجم نمی‌شود.

وی افزود: البته همه می‌دانیم که تعداد کتاب‌های مفسده‌انگیز اخلاقی و اعتقادی، در نسبت با کل آثار تولیدشده در سال، بسیار کم است؛ ولی خُب این جنس کتاب‌ها، یکی‌اش هم زیاد است و اطمینان داریم آقای دکتر جنتی هم دوست ندارند در روز قیامت، مسئولیتِ حتّی یک برگ از این کتاب‌ها بر عهده‌شان باشد.

مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی در پایان افزود: ما چند سال است که مسامحه در حوزۀ کتاب را چه در ممیزی، چه در حمایت‌ها و... شاهدیم. با این حال، در همۀ این سال‌ها هیچ‌گاه بنای مقابلۀ رسانه‌ای نداشته‌ایم و به نهی‌ازمنکر در جمع‌های خصوصی‌تر اکتفا کرده‌ایم. بقیۀ علاقه‌مندان و دلسوزان حوزۀ کتاب هم چنین روشی را داشته‌اند؛ اما اظهارات اخیر آقای وزیر نشان داد که سکوت نجیبانۀ دلسوزان حوزۀ کتاب، گونۀ دیگری برداشت می‌شود. با این اوصاف، امیدواریم، برخلاف اظهارات آقای وزیر، ارادۀ مثبتی که اخیراً در ادارۀ کتاب وزارت ارشاد برای اصلاح وضعیت ولنگارانه مشاهده می‌شود، منشاء حرکات و اثرات مثبتی باشد.