به گزارش حلقه وصل، آیتالله سید مهدی میرباقری (رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم و عضو مجلس خبرگان رهبری): جامعه مؤمنین بر محور محبت به خدای متعال و محبت به ولی آنها شکل میگیرد و طبیعتاً روابطی که در جامعه آنها پیریزی میشود بر بنیان این محبت استوار میشود یکی از این روابط هم ارتباطات مالی بین مؤمنان است و یک بخشش هم انفاق و بخششهای مومنین نسبت به هم است.
همان طور که نماز دارای آداب ظاهری و ادب باطنی دارد، معاملات بین مؤمنین هم ظاهری و باطنی است آداب ظاهری در فقه ذکر میشود.
بحث انفاق در جامعه مؤمنین باید به مدار محبت آنها به یکدیگر باز گردد، در نگاه مؤمنین این امکانات معیار شرافت و کرامت نیستند، نه آن کسی که فاقد این امکانات است در دستگاه معرفتی ما تحقیر میشود و نه کسی که واجد امکانات است، به خاطر آن تجلیل میشود، بنابراین در قرآن ثروتمند بودن یا نبودن عامل داشتن شرافت نزد خدا نیست.
فراعنه تاریخی همیشه خیال میکردند معیار کرامت و شرافت و خیر و شر داشتن اموال و امکانات است که خداوند میفرماید همین ثروت موجب طغیان و فساد و در نهایت منتهی به عذاب الهی آنها شده و میشود. لذا مؤمنین مدار کرامت و شرافت را داراییهای خود نمیدانند وقتی این را عامل کرامت میدانند که آن را در راه خدا خرج کنیم.
نکته دیگر مؤمنان خود را مستخلف میدانند و خدا خود را خلیفه و میراث آنها دانسته است.
این امکانات دنیایی برای نگه داشتن نیست که اگر نگه داریم هم امکانات ضایع میشود و هم انسان را ضایع میکند، ولی اگر انفاق شود هم امکانات رشد میکند و هم منتهی به رشد انسان میشود. این مالک مادیات ندیدن شرح صدری ایجاد میکند که باعث میشود از یک دست امکانات را بگیریم و از دست دیگر انفاق کنیم.
پس مؤمن در انفاق خود درک میکند که این امکانات را خدا بخشیده، خدا به صرف او نداده بلکه برای انفاق داده و اینها را حوالههای خدای متعال میداند و این طور نیست که احساس کند حال تصادفاً میتواند به عدهای کمک کند، بلکه تدبیر خداست.
ما نمیگوییم که در جامعه ظلم اقتصادی باید باشد و این ظلم منتهی به محرومیت عدهای شود این بحث دیگری است که باید جای دیگر با آن مبارزه کرد، اما در هر صورت این دستهای رسیده را حوالههای خدا باید دانست و به همین دلیل مؤمن واقعی باید خدا را سمت خود ببیند و زمانی که در راه خدا انفاق میکند، طرف حساب خود را خدا دانسته و توقعی از مؤمنین نداشته باشد.
اگر ما در دادوستد با بندگان خدا سروکار داشته باشیم، این امکان که انسان به شرح صدر برسد، فراهم نمیشود چرا که ما نمیتوانیم از انسانی توقع داشته باشیم، با این تلقینها و احساسهای نوع دوستی نمیتوان کاری کرد، چرا که وسوسههای دنیایی هم زیاد است باید تحولات معنوی داشته باشیم و احساس کنیم آنچه در دست ماست امانت است که اگر انفاق کنیم برایمان باقی میماند.
علی(ع) در نهج البلاغه میفرمایند که ضعفا به شما کمک میکنند، امکاناتی که شما باید از گردنههای صعب العبور عبور دهید و نمیتوانید با خود از این دنیا ببرید از طریق فقرا و کمک به آنها، آن دنیا تحویل ما داده میشود. خداوند نیز این دادوستد را در قرآن کریم در بحث جهادگران در راه خدا و انفاق و ... توضیح داده است.