تهران: بچه‌های مسجد نیازمند نمایشنامه‌هایی فنی و محتوایی هستند

به گزارش حلقه وصل، كوروش زارعی به تاریخچه‌ای از راه‌اندازی دفتر نمایش‌های بچه‌های مسجد در حوزه هنری اشاره كرد و گفت: عملكرد و محصولات دفتر بچه‌های مسجد نشان می‌دهد در سالیان قبل این دفتر مسیر موفقی را طی كرده است و مجموعه نمایش‌نامه‌های چاپ شده در آن سال‌ها و نیز رشد هنرمندان بسیاری از آن بستر، نشان از كارنامه‌ی مثبت بچه‌های مسجد دارد.

وی اضافه كرد:‌ حدود دو دهه‌ی قبل، من و تعدادی از دوستان و همكاران مثل آقایان حسین فدایی حسین و رضا آزاد، فعالیت‌های متعددی در دفتر بچه‌های مسجد داشتیم و از اساس پایه‌گذار آن بودیم اما با توجه به تغییر مدیریت‌ها، این دفتر تعطیل شد تا اینكه دو سال قبل دكتر امینی سعی كرد در مركز هنرهای نمایشی حوزه هنری این دفتر را احیا كند. از این رو من را نیز دعوت به همكاری كرد. من هم فعالیت‌هایی را شروع كردم اما با توجه به مشكلات و كمبود‌های مالی و اعتباری، آنچه كه می‌خواستیم اتفاق نیفتاد.

زارعی با اشاره به دغدغه‌مندی خود نسبت به احیای فعالیت‌های دفتر نمایش‌های بچه‌های مسجد، اظهار داشت:‌ دفتر بچه‌های مسجد كه هم‌اكنون با عنوان «دفتر تئاتر مردمی بچه‌های مسجد» فعال شده است، نیاز به نیروهای خوش‌فكر و با انگیزه دارد. چه بسا این هنرمندان خوش‌فكر هستند كه می‌توانند با خلاقیت خود تئاتر را به میان توده‌های مردم ببرند. در كشورهای پیشرفته، تئاتر برای مردم شكل می‌گیرد و به صحنه می‌رود ولی به نظر می‌رسد در كشور ما، بدنه‌ تئاتر ارتباط چندانی با توده‌های مردم ندارد و مخاطبانش را صرفاً از میان دانشجویان و فرهیختگان انتخاب می‌كند.

وی با بیان اینكه كاركرد واقعی هنر نمایش وقتی هویدا می‌شود كه تئاتر با عموم مردم ارتباط برقرار كند، تصریح كرد: یكی از سیاست‌های حوزه هنری این است كه تئاتر را به میان مردم ببرد و با آشنایی عام مردم با كاركرد تئاتر، این هنر را به سبد خانوارها اضافه كند. اگر مردم، تئاتر را خوراك فرهنگی مناسبی برای خانواده‌هایشان ببینند، به طور حتم برای آن هزینه می‌كنند. این امر در صورتی میسر می‌شود كه مردم ما با تئاتر رفیق شوند و بخشی از حرف‌ها و دغدغه‌هایشان را در آن ببینند.

این هنرمند بازیگر، ضعف متون نمایشی را بزرگ‌ترین مشكل هنرهای دراماتیك كشور دانست و اضافه كرد: برای تولید تئاتر در چارچوب برنامه‌های دفتر تئاتر مردمی بچه‌های مسجد، نیاز به متون نمایشی مناسب با اهداف این دفتر به شدت حس می‌شود. از این رو تصمیم گرفتیم برنامه‌های خود را برای تولید متون نمایشی مناسب با نویسندگان همراه با حوزه هنری، چه در تهران و چه در استان‌ها، مطرح كنیم. این جلسه نیز از همین باب تشكیل شده و در آینده‌ی نزدیك نیز جلسه‌ای با تعدادی از نویسندگان تهرانی خواهیم داشت. نظر ما بر این است تا با توجه به برنامه‌هایمان بتوانیم حدود 20 متن نمایشی مناسب را تهیه و منتشر كنیم و برای تولید به مراكز استانی بفرستیم. ضمن اینكه در نظر داریم برای تولیدات برتر این آثار، همایش و جشنواره‌ای برگزار كنیم و از بهترین آن‌ها تقدیر به عمل آوریم.

مدیر مركز هنرهای نمایشی حوزه هنری متذكر شد: دفتر تئاتر مردمی بچه‌های مسجد، نیازمند نمایشنامه‌هایی است كه به لحاظ فنی و محتوایی از كیفیت لازم برخوردار باشند. صد البته كه محتوا بسیار مهم است اما می‌خواهیم مضامین مورد نظر ما در قالب ساختاری‌ درست و حرفه‌ای برای بچه‌‌های مسجد نوشته شوند. اولین و مهم‌ترین تاكید ما، بر غیر شعاری بودن آثار است. اگر محتوای متون نمایشی در سطح حركت كند و در قالب ضعیف نگارش شوند به هیچ عنوان كاركرد اصلی خود را ایفا نخواهد كرد. ما مخاطبانی را مورد هدف قرار داده‌ایم كه ممكن است نسبت به تئاتر نگرش مثبتی نداشته باشند و حوصله‌ی چندانی هم برای دیدن نمایش ندارند اما می‌خواهیم همین مخاطبان را با تئاتر آشنا كنیم و ایشان را جذب هنر نمایش نماییم. از سوی دیگر می‌خواهیم هنرمندان آماتور كانون‌های فرهنگی مساجد كه گاه دارای استعدادهای بی‌نظیری هستند، درگیر كار هنر نمایش شوند. بنابراین حتما سخت است كه نمایشنامه‌ای بنویسم كه هم قابلیت اجرا در مساجد و مدارس را دارا باشد و هم بتواند جاذبه‌های لازم را به عنوان اثری قابل توجه داشته باشد.

زارعی همچنین به علاقه‌مندی مردم به نمایش قصه‌گو اشاره كرده و گفت:‌ مردم ما اگر شاهد داستان‌ها و قصه‌هایی باشند كه مسائل روز، به صورت كاملا هنرمندانه در آن نهفته باشد، با آن ارتباط برقرار می‌كنند. نوشتن چنین آثاری حتما سخت است اما معتقدم هنرمندان نویسنده‌ ما توانمندی تولید چنین آثاری را دارند.

همچنین در ادامه‌ این جلسه، حسین فدایی حسین- نمایشنامه‌نویس و از موسسان دفتر تئاتر مسجد- نیز گفت: سال‌ها قبل وقتی قرار بر راه‌اندازی دفتر تئاتر بچه‌های مسجد بود، نسبت به اینكه واقعا این دفتر قرار است چه نیازی را برآورده كند، بحث و صحبت‌های زیادی داشتیم. عنوان «بچه‌های مسجد» برای ما این سوال را پیش می‌آورد كه آیا قرار است فقط نوجوانان درگیر آن باشند یا خیر؟ نتیجه‌ همه‌ صحبت‌های ما به آن ختم شد كه باید «تفكر مسجدی» در فعالیت‌های این دفتر لحاظ شود و مخاطب آن می‌تواند هر كسی باشد. ولی من به عنوان نمایشنامه‌نویس می‌دانم كه نویسنده برای نوشتن اثر باید بداند كه مخاطبانش چه كسانی هستند و مكان اجرا نیز كجاست. پس در قدم اول باید تكلیف این سوال تعیین شود. البته شكی نیست كه همه بر خط مشی‌های حوزه هنری اشراف كامل داریم و نیازی برای بحث پیرامون نوع محتوا نیست. اما باید مكان اجرا مشخص شود. به نظر می‌رسد آنچه اكنون مورد نیاز است تولید نمایش‌هایی است كه بتوان در مسجد و مدرسه اجرا شوند؛ یعنی آثاری كه الزامی برای اجرای قاب عكسی آن نباشد؛ نمایش‌هایی حدودا سی دقیقه‌ای و تك جنسیتی كه حاوی مسائل روز نیز باشند. مخاطبان این آثار نیز سنین جوان به بالا در نظر گرفته شده. یعنی فعلا مخاطب كودك و نوجوان در تولید این آثار در اولویت نیست.

این نمایشنامه‌نویس، توجه به نیاز و شناخت مخاطبان را مورد تاكید قرار داد و تصریح كرد:‌ باید در نظر داشته باشیم ما مخاطبانی را مد نظر داریم كه ممكن است شناخت كافی یا نگاه مثبت به هنر نمایش نداشته باشند. كسی كه برای عبادت به مسجد رفت و آمد دارد و حال در مسجد با یك محصول فرهنگی به اسم تئاتر برخورد می‌كند. خیلی مهم است كه در برخورد اول، نسبت به این هنر، واكنش منفی پیدا نكند.