به گزارش حلقه وصل،طی روزهای اخیر مرگ دلخراش دو برادر کولبر در کوههای سروآباد کردستان به سبب گرفتار شدن در بهمن، بسیاری از مردم را متأثر کرد.
۸۰ هزار کولبر
بنا به گفته رسول خضری نماینده سردشت و پیرانشهر در مجلس حدود ۷۵ تا ۸۰ هزار نفر در مناطق مرزی کشور کولبری میکنند.
کولبرانی که بصورت شبانهروزی در مسیرهای صعبالعبور و پرپیچ و خم کوهستانی در سختترین شرایط جوی برای لقمهای نان، بارهایی سنگین و پرلنگر از اجناس مختلف را با کول خود حمل میکنند.
اما برنامهها و اقدامات دولت و مجلس برای ساماندهی کولبران و بهبود وضعیت آنها چه بوده و تا چه میزان اجرایی شده است؟
سفر پرطمطراق ۴ نماینده مجلس دهم به مناطق مرزی برای رویت مشکلات کولبران
اسفند ۹۵ در نخستین سال آغاز به کار مجلس دهم بعد از ماجرای غمانگیز مرگ چهار کولبر در سردشت بر اثر ریزش بهمن، چهار نفر از نمایندگان مجلس به نامهای «مصطفی کواکبیان»، «شهروز برزگر»، «رسول خضری» و «جلال محمودزاده» به مناطق مرزی رفتند تا از نزدیک مشکلات کولبران را نظاره کنند و بدین واسطه برای رفع این مشکلات در خانه ملت چارهجویی شود.
وعده دولت برای بیمه همه کولبران تا فرودین 96
۲۲ اسفند ۹۵ بود که رسول خضری یکی از چهار نماینده رسیدگیکننده به مشکلات کولبران در جریان نشست خبری خود گفت: «بین ۱۶ تا ۱۷ هزار کولبر فاقد بیمه تامین اجتماعی شامل بیمه بیکاری، بیمه درمان، بیمه مستمری و دیه هستند». طبق گفته خضری دولت قول داده بود که تا فرودین ۹۶ همه کولبران را بیمه کند.
اما در مهرماه ۹۶ «صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر» اعلام کرد: «قرار بود استانداران کردستان و آذربایجانغربی مشخصا ۳۳ هزار کولبر رسمی این دو استان را به این صندوق معرفی کنند تا روند بیمه شدنشان انجام شود، اما تاکنون هنوز فهرستی در خصوص بیمه کردن کولبران این دو استان به صندوق نرسیده است و قسمت اعظم کولبران همچنان بدون بیمه باقی ماندهاند»؛ بنابراین طرحی که قرار بود از نیمه فروردین سال۹۶ اجرایی شود، ۶ ماه بعد از آن، یعنی در مهر ۹۶ هنوز به نتیجه نرسیده بود.
۱۵ ماه بعد از وعده دولت؛ کمتر از ۸ درصد از کولبران بیمه شدند
در خرداد ۹۷ در شرایطی که ۱۵ ماه از وعده دولت برای بیمه کردن همه کولبران گذشته بود، نماینده مردم سردشت و پیرانشهر در مجلس اعلام کرد: کمتر از ۸ درصد از کولبران بیمه شدهاند.
«متاسفانه تنها ۱۵ هزار کولبر تحت پوشش بیمه قرار گرفتند و مابقی به فراموشی سپرده شدند؛ البته پس از مدتی کولبران بیمه شده را از پوشش بیمه خارج کردند»! این خبری بود که در تیرماه ۹۸، خبرگزاری خانه ملت به نقل از «جلال محمود زاده» نماینده مردم مهاباد در مجلس بر روی خروجی خود قرار داد.
صفر؛ سهم شهرهای مرزی از عواید مرزی
اما عدم اهتمام به بیمه کولبران علیرغم وعده ارائه شده در فروردین ۹۶، در حالی است که به گفته خضری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، هیچ بخشی از عواید مرزی به شهرهای مرزی تعلق نمیگیرد. قطعا اگر بخشی از عواید مرزی به عنوان حقوق دولت، در خود شهرهای مرزی صرف اشتغالزایی و توسعه و اصلاح مسیرهای کولبری شود، بسیاری از مشکلات کولبران و ساکنان مناطق مرزی کشور رفع میشود.
مناسبسازی مسیر تردد کولبران چه شد؟
اما مناسبسازی مسیر تردد کولبران یکی از دغدغههای اصلی این قشر زحمتکش است که بنا به گفته خضری در سفر اسفند ۹۵ زمانی که چهار نماینده مجلس بازدید پر سر و صدا به منطقه داشتند، کولبران این خواسته را به گوش نمایندگان رساندند. اما ظاهراً خودشان گفتند و خودشان شنیدند چرا که مجلس گامی برای این مهم برنداشت.خواستهای که حادثه تلخ اخیراً رخ داده برای دو برادر کولبر ثابت میکند، آنطور که باید و شاید اجابت نشده است؛ چرا که این دو برادر در نتیجه گرفتار شدن در برف در مسیری صعبالعبور، جان عزیز خود را از دست دادند.
طرح «ساماندهی معابر مرزی» همچنان در صف انتظار بهارستان
در بهمن ماه ۹۶، نمایندگان مجلس با بررسی یک فوریت طرح ساماندهی معابر مرزی کشور مخالفت کردند و بدین ترتیب این طرح به صف طویل طرحهای در نوبت بررسی مجلس پیوست. در طرح ۹ مادهای مزبور، مواردی از قبیل شناسایی اهالی ساکن در ۲۰ کیلومتری شعاع مرزی، صدور کارتهای تردد برای کولبران و اختصاص سهمیه جابجایی محموله برای آنها پیشبینی شده بود.
اما در همان مقطع زمانی اواخر سال ۹۶ که مجلس با بررسی یک فوریت طرح ساماندهی معابر مرزی کشور موافقت نکرد، دولت نیز مصوبه ممنوع شدن کولبری و انسداد مرزها را تصویب کرد.
البته در بودجه سال ۹۷ اعتباری برای حمایت از کولبران پیشبینی شد و دولت مکلف شد در راستای ساماندهی کولبران اقدام کند و ایجاد بازارچههای مرزی را در دستور کار قرار دهد.
ساماندهی کولبران اجرایی نشد
اگرچه تصویبنامه ساماندهی کولبران در سال ۹۷ توسط دولت به تصویب رسید و در این تصویبنامه اعتبار ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومانی در قالب تخفیف سود بازرگانی برای کولبران در نظر گرفته شد، اما این مبلغ نه چندان چشمگیر نیز به کولبران تعلق نگرفت؛ تا آنجا که «بابک دینپرست» معاون اقتصادی وزیر کشور در اواخر خرداد سال جاری گفت: مصوبه دولت برای ساماندهی کولبران در سال ۹۷ به طور کامل اجرایی نشد.
در همین رابطه «منصور مرادی» نماینده مریوان در مجلس شورای اسلامی گفت: دولت در زمینه ساماندهی کولبران، برنامه خاصی را عملیاتی نکرد؛ دولت حتی در بسیاری از شهرها بازارچههای مرزی را تشکیل نداد لذا طبق این شرایط مردم به ناچار برای تامین معاش خود مجبور شدند تا در معابر غیررسمی دست به کولبری بزنند.
مرادی کشف جسد دو کولبر طی روزهای اخیر در معابر صعبالعبور را نشان از بیتدبیری دولت در قبال وظایفش دانست و به سرنوشت طرح ساماندهی کولبران در مجلس نیز اشاره کرد و گفت: این طرح در صحن علنی مجلس مطرح شد، اما کلیات آن رای نیاورد لذا مجددا پیگیر به جریان انداختن آن در مجلس هستیم و امیدواریم با تعداد امضاهای بیشتری بتوانیم این طرح را مجددا به جریان بیاندازیم تا مشکلات کولبران حل و فصل شود.
مقام معظم رهبری در اردیبهشت سال ۹۵ در دیدار کارگران، در بخشی از بیاناتشان به موضوع کولبران اشاره کردند و فرمودند: مراد من از قاچاق، فلان کولهبَرِ ضعیفِ بلوچستانی نیست که میرود آنطرف یک چیزی را برمیدارد روی کول خودش میآورد اینطرف؛ اینها که چیزی نیست، اینها اهمّیّتی ندارد؛ با آنها مبارزه هم نشود اشکالی ندارد.
این دیدگاه مقام معظم رهبری بیانگر نگاه همراه با عطوفت نظام با قشر کولبر است، حالا علت باقی ماندن مشکلات این قشر ضعیف و جوانانی که در مناطق مرزی کشور مجبور به کولبری میشوند را باید در تعلل مجلس و دولت دانست.
مقام معظم رهبری در بخشی از بیانیه «گام دوم انقلاب» با بیان اینکه جمهوری اسلامی در شمار موفّقترین حاکمیّتهای جهان در جابهجایی خدمت و ثروت از مرکز به همه جای کشور، و از مناطق مرفّهنشین شهرها به مناطق پاییندست آن بوده است، فرمودند: نارضایتی این حقیر از کارکرد عدالت در کشور به دلیل آنکه این ارزش والا باید گوهر بیهمتا بر تارک نظام جمهوری اسلامی باشد و هنوز نیست.
قطعا علیرغم خدمات فراونی که طی چهل سال اخیر به مردم مناطق مرزی و محروم کشور در حوزههای مختلف رفاهی و عمرانی صورت گرفته است اما کماکان این مناطق نیازمند توجه بیشتر هستند لذا دولت و مجلس بویژه در ایام فعلی که روزهای بررسی و تصویب بودجه است باید توزیع عادلانهتر منابع را در سراسر کشور مطمح نظر قرار دهند.