
به گزارش حلقه وصل، هنوز هم كه هنوز است بعد از گذشت حدود 4 دهه از وقوع جریانی با عنوان «شعر انقلاب» در ایران، شناخت شاخصهها و مولفههای نظری - ماهوی این جریان ادبی فراگیر نشده است. این البته به ضعف كلی جریان پژوهش در كشور مرتبط میشود، ولی تكثرگرایی شعری و در هم تنیدگی موضوعی اشعار امروز هم، به این نامشخصی و عدم فراگیری دامن زده است. از این رو با همه تكرارها و مكررات هنوز هم نیازمند پرسش از مولفههای اصلی جریان «شعر انقلاب» هستیم. هرچند شاید تعیین دقیق این مولفهها نه ممكن باشد و نه حتی سودمند؛ اما هر جریان ادبی بعد از گذشت 4 دهه از عمرش، ناگزیر از پرسش درباره خویش است؛ چه این پرسش جواب محصلی در پی داشته باشد، چه نداشته باشد ضروری است؛ زیرا كمترین سودمندیاش وضوحبخشی به نقشه راه آینده یا آسیبشناسی درونگروهی است. با هدف این پرسشگری و به بهانه برگزاری «پنجمین جشنواره شعر انقلاب» در حوزه هنری، با شاعران معاصر همسخن شدیم:
محمدرضا طهماسبی، شاعر، در این خصوص گفت: هم كسانی كه میگویند تعیین مولفههای دقیق برای شعر انقلاب باعث آسیبهایی به این جریان شعری میشود به نوعی حق دارند و هم كسانی كه میگویند باید این مولفهها را تعیین كرد بر حق هستند.
وی ادامه داد: به همین دلیل من معتقدم تعیین مولفههای صددرصدی برای شعر انقلاب اسلامی تا حدی غیرممكن است و نمیتوان عناصری را تعیین كرد و دایرهای كشید و گفت اگر كسی به این دایره نزدیك هم شود نمیتواند شاعر انقلاب باشد، بلكه شاعر انقلاب حتما باید واجد مولفههای مذكور باشد و در این دایره جای بگیرد.
این شاعر جوان با بیان اینكه نظریهپردازان و صاحبنظران شعر باید تلاش كنند مولفههایی را برای این جریان شعری تعیین كنند، افزود: در این كار شاعران برجسته شعر انقلاب باید دخیل باشند. نمیتوان این مولفهها را بدون حضور شاعران انقلاب تعیین كرد.
وی افزود: همان طور كه نمیتوان برای تعیین مقررات كمیته انظباطی تیمهای فوتبال صرفا از قانونگذاران و قضات دادگستری كمك گرفت، بلكه باید اهالی فوتبال هم در این امر حضور داشته باشند، نمیتوان تعیین این مولفهها را صرفا به نظریهپردازان سپرد و از حضور شاعران بهره نبود.
به گفته طهماسبی، برای تعیین مولفه برای شعر انقلاب اسلامی باید به یك اجماع رسید و به نوعی نمایندگان جریانهای مختلف شعری را در این امر دخالت داد تا این مولفهها مورد پذیرش همه شاعران باشد.
وی از عدم آمادگی شاعران مختلف برای نشستن در كنار هم و تعیین تعاریف و مولفههای جریانات شعری گلایه كرد و گفت: در رشتههای دیگر غیر از حوزه هنر و ادبیات همواره مسئولان و دستاندركاران كنار هم مینشینند و قواعد و قوانین خود را تعیین میكنند ولی نمیدانم چرا در عرصه هنر و ادبیات این اتفاق نمیافتد و اختلاف نظرها و سلایق به شدت زیاد است.
طهماسبی «ظلمستیزی» را به عنوان مهم ترین مولفه شعر انقلاب اسلامی برشمرد و گفت: از نظر من سر فرود نیاوردن در برابر بیعدالتی و ظلم مهم ترین مولفه برای شعر انقلاب اسلامی است كه در دورههای مختلف ممكن است شكلهای متفاوتی پیدا كند.
وی خاطرنشان كرد: مثلا در سال 61 هجری امام حسین(ع) در برابر یزیدیان ایستاد و ظلم را نپذیرفت، در روزگار ما مثلا شیعیان یمن در برابر وهابیت ایستادهاند و ظلم را نمیپذیرند. این ها میتواند دستمایه سرودن شعرهای انقلابی باشد.