
به گزارش حلقه وصل: مقامات آمریکایی بارها بهصراحت اعلام کردهاند که جمهوری اسلامی ایران نباید غنیسازی اورانیوم انجام دهد. دونالد ترامپ رییسجمهور آمریکا اخیرا چندین بار تأکید کرد که ایران نباید حتی یک سانتریفیوژ در حال چرخش داشته باشد. از دید واشنگتن، غنیسازی یک فناوری استراتژیک است که تنها در اختیار کشورهای خاصی قرار دارد و ایران نباید به آن دست یابد. اخیرا هم به دنبال این هستند تا بار دیگر ایران را تحت فشار قرار دهد که به اصطلاح، «الزامات قرارداد یک، دو، سه» آمریکا را بپذیرد؛ الزامی که در دل خود توقف کامل غنیسازی را پنهان دارد.
چرا غنیسازی برای ایران مهم است؟
غنیسازی اورانیوم یکی از پایههای اصلی استقلال فناورانه کشورها در حوزه انرژی هستهای است. ایران با دستیابی به فناوری چرخه سوخت، توانسته بدون اتکا به قدرتهای خارجی، نیازهای نیروگاههای صلحآمیز خود را تأمین کند. رئیس سازمان انرژی اتمی ایران تصریح کرده است: «چرخه سوخت هستهای باید در اختیار خودمان باشد، نه اینکه برای تأمین سوخت نیروگاههای خود دست به دامن غربیها شویم». کارشناسان این فناوری را نماد پیشرفت، استقلال و اقتدار ملی میدانند و آن را نه تنها حق مسلم بلکه لازمه حفظ امنیت و توسعه آینده تلقی میکنند.
پشت پرده حساسیت آمریکا؛ سند بالادستی محدودکننده حساسیت واشنگتن به غنیسازی ایران، تنها یک موضع سیاسی نیست؛ بلکه ریشه در یک سند قانونی و ساختاری دارد. بر اساس قانون انرژی اتمی آمریکا مصوب 1954 و بند 123 موسوم به «قرارداد یک، دو، سه»، هر کشوری که بخواهد به فناوری هستهای دست یابد، باید 9 شرط سختگیرانه را بپذیرد. از جمله مهمترین این شروط، ممنوعیت غنیسازی اورانیوم و بازفرآوری سوخت مصرفشده بدون مجوز آمریکا است. بر اساس این قانون، حتی برای انتقال مجدد مواد هستهای یا استفاده از تجهیزات آمریکایی، رضایت رسمی واشنگتن الزامی است. آمریکا این چارچوب را با 49 کشور جهان اجرایی کرده و تلاش دارد آن را بر ایران نیز تحمیل کند.
مخالفت با استقلال ایران
ریشه این مخالفتها را باید در رویکرد انحصارگرایانه آمریکا و برخی متحدانش جستوجو کرد. رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با اشاره به قانون 1956 آمریکا میگوید: «آمریکاییها سه حوزه حساس را ملک طلق خود میدانند؛ غنیسازی، آب سنگین و چرخه سوخت. در این قانون آمده که هر کشوری بخواهد وارد این حوزهها شود، باید مجوز ایالات متحده را بگیرد».
فواد ایزدی کارشناس مسائل آمریکا معتقد است که این نگاه سلطهگرانه با اصول استقلالطلبانه جمهوری اسلامی ایران در تضاد آشکار است.
ایران نهتنها چنین مجوزی را غیرضروری میداند، بلکه ورود مستقلانهاش به این عرصهها را حق طبیعی خود و گامی در جهت ارتقاء جایگاه بینالمللی میداند؛ حقی که با مقاومت روبرو شده، چون دسترسی ایران به فناوری صلحآمیز هستهای، انحصار قدرتهای جهانی را به چالش میکشد.