اهمیت راهبردی گذرگاه «البوکمال ـ القائم»

به گزارش حلقه وصل، منابع رسانه ای امروز دوشنبه از بازگشایی رسمی گذرگاه «البوکمال-القائم» میان عراق و سوریه خبر دادند. این درحالی است که این گذرگاه مرزی از سال ۲۰۱۳ تاکنون بسته بوده است. گذرگاه «البوکمال-القائم»  قرار بود اوایل ماه سپتامبر جاری بازگشایی شود اما به دلایل فنی این اقدام به تعویق افتاد.

گذرگاه استراتژیک ابوکمال ۴۵۰ کیلومتر با دمشق و ۳۴۰ کیلومتر با بغداد فاصله دارد. دو شهر القائم در استان الانبار عراق و دیرالزور سوریه را از راه زمینی به هم متصل می‌کند. این دو شهر نزدیک‌ترین شهرها به مرز دو کشور در جنوب شرق سوریه و شمال غرب عراق هستند.

واقعیت این است که نیروهای سوری و عراقی و همپیمانان آنان گذرگاه «بوکمال-القائم» را اواخر سال ۲۰۱۷  از دست گروه تروریستی داعش پس گرفتند، اما بازگشایی این گذرگاه چندین بار به دلیل ناتمام بودن امکانات آن به تعویق افتاد. گذرگاه البوکمال در استان دیرالزور سوریه در جنوب رود فرات و در دورترین نقطه جنوب شرق سوریه و گذرگاه القائم در استان الانبار، در غرب عراق واقع است که هر دو گذرگاه در  امتداد هم و نقطه مقابل هم هستند.

البوکمال در سال ۲۰۱۲ توسط داعش اشغال شد. القائم هم در سال ۲۰۱۴ به اشغال این گروه تروریستی درآمد. ارتش و نیروهای حشد شعبی عراق و ارتش سوریه هر دو گذرگاه را در اکتبر و نوامبر ۲۰۱۷ از اشغال تروریست‌ها آزاد کردند. آمریکا و رژیم صهیونیستی در طول دو سال اخیر بارها به اشکال مختلف از جمله بمباران مواضع سوری و عراقی در این گذرگاه سعی در کارشکنی برای گشایش آن داشته اند. آنها حالا هم از نهایی شدن تلاش‌های سوریه و عراق برای گشایش این گذرگاه به خشم آمده‌اند زیرا آن را نقطه اتصال ایران به سوریه از طریق عراق برمی‌شمارند.

بازگشایی گذرگاه راهبردی «البوکمال ـ القائم» از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است. کارشناسان و ناظران سیاسی بر این باورند که با بازگشایی گذرگاه‌های البوکمال و اتصال تهران به دمشق از طریق بغداد ائتلاف سه جانبه آنها قوی‌تر شده و  تلاش‌های آمریکا به ویژه برای تضعیف روابط میان ایران و عراق یا عراق و سوریه بیش از پیش ناکام می ماند. این یکی از مهمترین دلایل اهمیت گذرگاه مذکور است.

دومین اهمیت گذرگاه «البوکمال، القائم» در مرزهای مشترک سوریه و عراق به هموار شدن مسیر رسیدن حشد شعبی به داخل خاک سوریه برای مبارزه با تروریسم است؛ اتفاقی که البته نیازمند صدور مجوز رسمی توسط دولت دمشق و همچنین موافقت فرمانده کل نیروهای مسلح عراق است. اما در هر صورت، آنچه که واضح به نظر می رسد، این است که موانع جغرافیایی برای ورود نیروهای حشد شعبی به خاک سوریه جهت کمک به تسریع روند ریشه کن شدن تروریسم در این کشور، از میان برداشته شده است.

بر این اساس، آنچه اهمیت گذرگاه ابوکمال؛ القائم را دوچندان می کند، اتصال نیروهای زمینی محور مقاومت و گرفتن ابتکار عمل از تروریستهای مورد حمایت آمریکا و رژیم صهیونیستی است که اکنون به طور پراکنده و محدود علیه دو کشور سوریه و عراق عملیاتهای تروریستی انجام می‌دهند. لذا با بازگشایی این گذرگاه یک گام بسیار مهم برای بازگشت شرایط به قبل از ظهور داعش و عادی شدن تردد روزمره بین عراق، سوریه و ایران، برداشته می شود.

اهمیت دیگر بازگشایی گذرگاه البوکمال، القائم به مسائل اقتصادی باز می گردد. واقعیت این است که موقعیت جغرافیایی گذرگاه مذکور موجب می شود تا مبادلات تجاری میان کشورهایی نظیر جمهوری اسلامی ایران و عراق با دولت سوریه بیش از پیش تقویت شود؛ این همان مسأله ای است که باعث شده تا بازگشایی گذرگاه استراتژیک مذکور به هیچ وجه به مذاق آمریکایی ها و متحدان آن ها در منطقه از جمله عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی خوش نیاید.

از سوی دیگر، کارشناسان و ناظران مسائل بین المللی معتقدند: «بازگشایی گذرگاه مذکور نمونه‌ای از خودکفایی کشورهای منطقه از کمک بیگانگان برای تامین امنیت گذرگاه هاست؛  به گونه‌ای که می تواند مقدمه‌ای برای مقابله با حضورنظامی آمریکا و متحدانش در منطقه باشد». بنابراین، آنچه که اتفاق افتاد یک گام بزرگ در مسیر مبارزه با تروریسم قلمداد می شود.

این درحالی است که رسانه های وابسته به ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی پیشتر و در مناسبت های مختلف بارها بر لزوم عدم اتصال میان مرزهای مشترک سوریه و عراق تأکید کرده بودند. رسانه های تل آویو و واشنگتن هشدار داده بودند که اتصال این مرزها از جمله البوکمال و القائم به یکدیگر موجب تقویت روابط آن ها و در نتیجه تضعیف جبهه مقابل یعنی محور سعودی، صهیونیستی، آمریکایی است.

در هر صورت، بازگشایی مرزهای استراتژیک و راهبردی «البوکمال و القائم» در حالی اتفاق افتاد که آمریکا و رژیم صهیونیستی با تقویت چند جبهه کوشیدند مانع بازگشایی گذرگاه ابوکمال، القائم شده یا در روند آن اختلال ایجاد کنند. برخی از این  اقدامات شامل حملات هوایی بوده است.

بدین ترتیب، هواپیماهای آمریکایی که در دو سوی فرات از پایگاه التنف تا پایگاه حقل العمر در حومه دیرالزور حضور دارند، از طریق این پایگاهها حملات هوایی و موشکی انجام می دادند. اواخر شهریورماه بود که خبرگزاری سانای سوریه از دیدار سفرای دو کشور سوریه و عراق در بغداد برای بازگشایی گذرگاه ابوکمال خبرداد. همزمان با این دیدارها جنگنده های  رژیم صهیونیستی یکی از پایگاهای ارتش سوریه را که هنوز استفاده نشده بود مورد حمله قرار داد.

لذا واضح است که میزان کارشکنی ها در مسیر بازگشایی گذرگاه استراتژیک «البوکمال، القائم» بسیار گسترده بوده است و این اتفاق بزرگ، سیلی محکمی بر صورت صهیونیستها و متحدان آمریکایی آن ها محسوب می شود. بدون شک اهمیت جغرافایی، سیاسی و اقتصادیِ استراتژیک البوکمال، القائم، قدرت مقاومت در منطقه به ویژه در مرزهای سوریه و عراق را افزایش خواهد داد.