لزوم شفافیت در هزینه‌های ثبت نام سامانه سماح

به گزارش حلقه وصل، حدود یک هفته‌ای می‌شود که کاربران فضای مجازی ثبت نام در سامانه سماح را مورد نقد قرار داده و به مبلغی که یک زائر باید هنگام ثبت نام در این سامانه پرداخت کنند اعتراض دارند، کاربران می گویند کشور عراق برای حضور حداکثری ایرانی ها و باشکوه تر برگزار شدن مراسم اربعین از حق خود (ویزا) گذشته است اما مسئولان خودمان در ایران از ریالی نمی گذرند و بین افرادی که قصد دارند از کشور خارج شوند تفاوت قایل می شوند.

یعنی افرادی که می خواهند به کشورهای اروپایی و یا هر کشور به غیر از عراق سفر کنند مختار هستند برخی هزینه هایی مثل بیمه را پرداخت کنند، اما افرادی که می خواهند به عراق سفر کنند «باید» هزینه ای مثل بیمه را حتما بپردازند.

حذف ویزای سفر به عراق در ایام محرم و صفر خبر خوشی برای عاشقان اباعبدالله بود و البته که بنا به اعلام مسئولان پیش بینی می شود امسال در ایام اربعین نسبت به سال گذشته تعداد بیشتری زائر از ایران به سمت عراق حرکت کنند اما قاطعیت مسئولان برای دریافت ۲۲ هزار تومان هزینه بیمه و خدمات درمانی و همچنین تاکیدشان برای جلوگیری از خروج افرادی که هزینه های مندرج در سامانه سماح را پرداخت نکردند باعث شده است تا شیرینی حذف ویزا از زائران گرفته شود، ۲۲ هزار تومان برای مردمی که حاضرند به عشق امام حسین (ع) تمام زندگیشان را هزینه کنند، پولی نیست، مردم به گرفتن و اجبار به کاری که خلاف قانون است اعتراض دارند که چرا باید بین فردی که از کشور برای زیارت عتبات عالیات خارج می شود با فردی که برای تفریح از کشور خارج می شود تفاوت باشد و «زائر» یک هزینه اجباری (ولو هزار تومان) پرداخت کنند ولی «مسافر» هزینه ای که پرداخت نمی کند هیچ، بلکه حتی می تواند از برخی حمایت های دولتی که شامل حال گردشگران و غیره می شود هم بهره ببرد.

ماجرا از این قرار است که به هنگام ثبت نام در سامانه سماح باید مبلغ ۲۲ هزار تومان به ازای هر نفر پرداخت شود اما در پاسخ به اینکه به چه عنوان ۲۲ هزار تومان از زائران گرفته می‌شود تنها جوابی که داده شده این است که این هزینه برای بیمه و ارائه خدمات درمانی زائران است.

همانطور که بالاتر هم گفتم بنا به گفته مسئولان پیش بینی می شود امسال حدود ۳ میلیون نفر برای اربعین از کشور خارج شوند، اگر مبنا را بر این بگذاریم که تمامی این ۳ میلیون نفر در سامانه سماح ثبت نام کنند، مبلغی حدود ۶۰ میلیارد تومان از سوی سامانه سماح جمع آوری می شود، سوال اصلی این است که این هزینه ها به دست چه نهادی می رسد و چگونه خرج می شود؟

۱۵ هزار تومان برای بیمه و ۷ هزار تومان برای خدمات درمانی

حجت الاسلام صحبت الله رحمانی رئیس سامانه سماح چندی پیش گفته بود: « از رقم ۲۲ هزار تومانی که موقع ثبت نام از افراد دریافت می شود ۱۵ هزار تومان برای بیمه و ۷ هزار تومان برای خدمات درمانی گرفته می شود، در سال گذشته تقریبا یک میلیون و ۸۶۰ هزار نفر در سامانه سماح ثبت نام کردند که البته این را هم بگویم که در سال قبل هزینه بیمه همان مبلغ ۱۵ هزار تومان بوده است.

وی افزود: اینکه چقدر از هزینه ای که سال گذشته جمع شده است برای زائران هزینه شده را شرکت بیمه باید پاسخگو باشد البته الزاما این نیست که اگر برای بیمه مبلغی پرداخت شود باید آن مبلغ به نحوی به شما بازگردانده شود.

 رئیس سامانه سماح تصریح کرد: پولی که مردم روی سامانه پرداخت می کنند مستقیم به حساب بیمه واریز می شود و یک ریال هم به حساب ستاد اربعین و یا هر ارگان دیگری واریز نمی شود، در واقع ۱۵ هزار تومان از این پول مستقیم به حساب بیمه ایران واریز می شود و ۷ هزار تومان به حساب هلال احمر برای بحث درمانی و دارویی که به عراق ارسال می کنند.»

بعد از انتشار این گفت وگو کاربران بسیاری اعتراض کردند که خدمات هلال احمر همیشه رایگان بوده و شعار امدادگران هم در هرکجای جهان همین بوده است و چرا باید به بهانه ارائه خدمات درمانی از مردم هزینه دریافت کند، در همین راستا تصمیم گرفتیم تا قانونی بودن و یا نبودن مسائلی از قبیل پرداخت هزینه خدمات درمانی به هلال احمر، اجبار برای ثبت نام در سامانه سماح  و غیره با یک حقوقدان گفت و گو کنیم.

برای خروج از کشور تنها اخذ گذرنامه لازم است 

حسین شمسیان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا برای اجازه خروج از کشور باید حتما زائران در سامانه سماح ثبت نام کنند اظهار کرد: در قانون آمده است که برای خروج از کشور باید طبق شرایط و ضوابط گذرنامه ها رفتار شود و نه هیچ ضابطه دیگری.

وی افزود: اصل موضوع نظم و نسق دادن به رفت و آمد مردم یا بیمه و مباحث اینچنینی (شرایط سامانه سماح)  نه تنها مذموم نیست بلکه خوب است و باعث بهبود کیفیت خدمات می شود. اما نحوه ارایه این خدمات و شائبه های که در حاشیه آن درست می شود، قانونی و یا غیرقانونی بودن این خدمات، میزان رضایتمندی مردم از این خدمات، نظارت بر نحوه ارایه این خدمات و اعلام گزارش نحوه هزینه کرد وجوه ماخوذه از مرم بخشی از مواردی که است که ما باید به آن بپردازیم و مسئولین باید به آن جواب بدهند.

این حقوقدان تصریح کرد: متاسفانه اعلام می شود مردم اگر در سامانه سماح ثبت نام نکنند از خروج اینها از کشور جلوگیری می شود. از نظر من به عنوان کسی که در حوزه حقوق مطالعه دارم این صحبت غیرقانونی است. ما قانونی داریم به نام قانون گذرنامه مصوبه ۱۳۵۱ که در آن  موادی را در مورد گذرنامه توضیح داده است. ماده ۲ این قانون می گوید اتباع ایران برای خروج از کشور یا اقامت در خارج و یا مسافرت به ایران باید تحصیل گذرنامه کنند یعنی باید اسنادی را ارائه دهند تا طبق آن اسناد به افراد گذرنامه داده شود.

وی ادامه داد: همچنین در ماده ۳ این قانون به صراحت می گوید که خروج از کشور بدون ارایه گذرنامه یا مدارک مسافرت مذکور در این قانون ممنوع است پس هیچ شرطی برای اجبار مردم به ثبت نام در سامانه سماح در قانون نیست. اصل بر این است که با داشتن گذرنامه افراد می توانند از کشور خارج شوند.

شمسیان خاطرنشان کرد: اغلب کشورهای دنیا سعی دارند سفرهای مردم را تسهیل کنند و به عنوان مثال افراد بدون ویزا از این کشور به آن کشور بروند حتی دولت عراق هم می گوید در این ایام که پیک سفر مردم به عتبات است همان ویزا را هم نگیرید و با همان پاسپورت میزبان زائران ایرانی باشد.

طبق قانون پرداخت وجه به هلال احمر نباید اجباری باشد

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا دریافت هزینه از سوی هلال احمر کار قانونی است یا خیر گفت: ماده ۱ قانون اساسنامه هلال احمر می گوید این جمعیت غیرانتفاعی و موسسه خیریه است و نمی تواند افراد را ملزم به پرداخت پول کند. در ماده ۳ هم وظایفی مثل ارایه خدمات در زمان سوانح مثل سیل و زلزله کمک های اولیه در حوادث غیر مترقبه  ارسال خدمات درمانی به سایر کشورها تشریح شده است.

این حقوقدان تاکید کرد: هلال احمر به خاطر وظایفش نمی تواند مردم را ملزم به پرداخت پول کند در تبصره ۲ ماده ۳ هلال احمر آمده است یک خدماتی را ممکن است دولت بر عهده هلال احمر بگذارد که هزینه این باید توسط دولت تامین شود و نمی تواند این هزینه را گردن مردم بیندازد. دقت کنید که این موارد قانون است و برای عبور از قانون نیازمند یک قانون دیگر هستیم و مصوبات ستاد اربعین هم نمیتواند مصوبات قانونی هلال احمر را تغییر دهد.

شمسیان یادآور شد: مقامات هلال احمر سال قبل و امسال مصاحبه کردند و رسما اعلام کردند خدمات ما در عراق رایگان است. یکی متولی کار است و یکی هم از دور دستی بر آتش دارند. متولی می گوید من رایگان خدمات می دهم. یک موضوع مهم این است که در عراق وقتی مشکل پیش می آید و فردی در درمانگاه هلال احمر می رود آنجا نمی پرسند در سامانه سماح ثبت نام کردی یا خیر .این نهاد رایگان درمان می کند چرا چون می گوید وظیفه ذاتی‌اش این است که نیازمند را را رایگان درمان کند.

وی افزود: بحث محوری ما در مورد بیمه قانونی زائرین ما در اربعین بحث قانونی یا غیر قانونی بودن آن است نه بحث بیمه ای و شرایط بیمه. بیمه برای سفر پر ازدحامی مثل اربعین چیز بسیار خوبی است و آدم استقبال می کند. اما آیا برای خروج از ایران قانونی داریم که خود را بیمه کنند؟ ستاد اربعین با یک شرکت بیمه ای قرارداد بسته است اما با چه حسابی و چرا با این بیمه ها قرارداد بسته اند؟ آیا مناقصه ای برگزار کردید؟ آیا در سفر اتباع ایرانی به چین و ترکیه و یا هر کشوری غیر از عتبات باید خودشان را بیمه کنند؟  

هلال احمر باید پاسخگو باشد که آیا طلب کردن هزینه با قانون این نهاد مغایرت دارد یا خیر

حسین ذوالفقاری در پاسخ به برخی ابهامات موجود درباره اخذ هزینه از سوی هلال احمر اظهار کرد: هلال احمر می گویند ما یک NGO هستیم و این کارمان ایرادی ندارد.

وی افزود: درباره اینکه شما می گویید اخذ هزینه برای ارائه خدمات از سوی هلال احمر غیرقانونی است را رئیس سازمان هلال احمر باید پاسخگو باشد، البته الان هم  هلال احمر در جلسات اعلام می کند که باید هزینه بگیریم.

معاون امنیتی انتظامی وزیر کشور تصریح کرد: البته در طول سال هلال احمر از زائرانی که قصد سفر به عتبات را دارند ۱۶ تومان می گیرد ولی ستاد اربعین رایزنی کرده و این مبلغ را به ۷ هزار تومان کاهش داده است که البته باز هم اعتراض دارند این مبلغ جوابگوی هزینه های ما نیست.

روز به روز به اربعین نزدیک می‌شویم و تناقض گویی‌ها هم بیشتر می‌شود!

مسئولان ایرانی در برابر اعتراض کاربران فضای مجازی مبنی بر چرایی اخذ هزینه ای مازاد از آنچه در قانون آمده است می گویند ما از شرایط درمانی و خدماتی در عراق آگاه هستیم و به عنوان مسئول موظف هستیم تا تدابیری را برای راحتی زائران کشورمان اتخاذ کنیم.

اما برای همین به قول مسئولان آینده سنجی هیچ توضیحات و اعداد و ارقام شفافی تا به این لحظه ارائه نشده است، اینکه بر چه اساس هر نفر باید مبلغ ۷ هزار تومان برای هلال احمری که در قانونش بر رایگان بودن وظایفش تاکید شده، پرداخت کنند و یا اینکه از بین تمامی شرکت های بیمه ای که در خارج از ایران کارگزار دارند و می توانند خدمات بیمه ای ارائه دهند آیا مناقصه ای برگزار شده یا خیر و در صورت مثبت بودن این سوال باید پرسیده شود که آیا آگهی این مناقصه در روزنامه های کثیرالانتشار هم منتشر شده یا خیر؟

سوالات پرسیده شده و ایرادات گرفته شده به روند تصمیمات مسئولان ستاد اربعین به منظور شفاف سازی و ارائه توضیحات از سوی آنها است، قطعا توضیحات شفاف و ارائه آمار و ارقام از سوی مسئولان می تواند به سوالات و برخی شایعه‌های منتشر شده در فضای مجازی پاسخ دهد.